Opcje są dwie, jedna gorsza od drugiej. Odwołanie generała Gromadzińskiego to katastrofa

Generał Jarosław Gromadziński jeszcze jako dowódca 18 Dywizji Zmechanizowanej

Odwołanie generała Jarosława Gromadzińskiego ze stanowiska szefa Eurokoprusu wywołało poruszenie nie tylko w Polsce. Choć oficjalnie SKW jedynie “wszczęła postępowanie kontrolne”, to w światowych mediach można już znaleźć sugestie o zdradzie. Sytuacja jest bezprecedensowa i albo służby mają dowody na poważne uchybienia, albo nieudolnie wywołały bardzo szkodzącą Polsce aferę.

Gen. Gromadziński został odwołany ze stanowiska w trybie natychmiastowym w środę po południu. Kilka godzin później na jego następcę wyznaczono dotychczasowego zastępcę szefa Sztabu Generalnego, generała Piotra Błazeusza. Oficjalne komunikaty MON na ten temat nie wyjaśniają wiele. Automatycznie rodzi to plotki. Niektóre bardzo szkodzące nie tylko generałowi, ale polskiemu wojsku i ogólnie państwu.

Zobacz wideo

Niejasny komunikat poszedł w świat

Generał Jarosław Gromadziński jeszcze jako dowódca 18 Dywizji Zmechanizowanej podczas uroczystości z udziałem ministra Mariusza Błaszczaka

Oficjalnie wiadomo tyle, że Służba Kontrwywiadu Wojskowego wszczęła postępowanie kontrolne dotyczące poświadczenia bezpieczeństwa osobowego w związku z “pozyskaniem nowych informacji na temat oficera.” Może to skończyć się ciężkimi zarzutami albo niczym. Na razie oznacza tyle, że kontrwywiad dowiedział się czegoś, co skłoniło służbę do przyjrzenia się osobie generała i zastanowienia się, czy na pewno powinien mięć dostęp do informacji tajnych. W związku z tym podjęto decyzję o odwołaniu go ze stanowiska dowódcy Eurokorpusu, bo nie da się na nim funkcjonować bez takiegoż dostępu. Choć teoretycznie sprawa może skończyć się stwierdzeniem, że oficer nie zrobił nic złego, to faktycznie tego rodzaju postępowania mogą ciągnąć się długo i zostawiają skazę w kartotece osobowej mogącą rujnować dalszą karierę. Choć więc gen. Gromadziński nie usłyszał żadnych zarzutów i w ogóle może ich nie usłyszeć, to już jest nieomal skazany.

Gen. rezerwy Jarosław Stróżyk, obecny szef SKW. Zdjęcie z 2017 roku z posiedzenia zespołu śledczego ds. zagrożeń bezpieczeństwa państwa zorganizowanego przez PO

Tego rodzaju ruch wobec generała broni, czyli przedostatniego najwyższego rangą oficera Wojska Polskiego, na dodatek zajmującego bardzo prestiżowe i eksponowane stanowisko szefa Eurokorpusu (siły szybkiego reagowania wystawiane przez szereg państw europejskich na rzecz misji NATO oraz UE, pierwszy Polak na tym stanowisku), trudno więc nazwać inaczej niż bardzo poważnym. Wręcz bezprecedensowym i rodzącym poważne konsekwencje nie tylko dla niego osobiście, ale też dla wizerunku Polski i polskiego wojska. Ponieważ postępowanie wszczęła SKW, czyli wojskowy kontrwywiad, automatycznie w zagranicznej prasie i wśród zagranicznych komentatorów pojawiły się sugestie na temat szpiegostwa oraz zdrady. W końcu SKW zajmuje się z definicji głównie działaniami kontrwywiadowczymi, czyli zwalczaniem wrogich działań szpiegowskich w Wojsku Polskim.

Efekt taki, że na przykład w wieczornych wiadomościach niemieckiej telewizji ZDF krótką informację na temat odwołania generała prowadzący rozpoczyna, mówiąc, że stało się to z powodu dochodzenia ws. szpiegostwa. Niemiecki portal “Focus” pisze identycznie o “dochodzeniu ws. szpiegostwa”. Ogólnie w niemieckojęzycznych mediach, też np. w Austrii i Szwajcarii, pojawia się sformułowania tego rodzaju. Mogą wynikać ze skrótu myślowego podczas tłumaczenia informacji o “dochodzeniu służb kontrwywiadowczych”, ale efekt jest, jaki jest. Zdecydowana większość mediów anglojęzycznych podawała dalej neutralną notatkę agencji informacyjnych AFP i Reuters, niezawierającą takich sugestii. Jednak zawierającą sformułowanie o “dochodzeniu kontrwywiadowczym”. Nie może więc dziwić, że w niektórych mediach jest to przekształcane na aferę szpiegowską. Takie bezpodstawne oskarżenia pojawiają się też w mediach społecznościowych.

Oliwy do ognia dolewa fakt, że przez ponad rok w latach 2022-23 był zastępcą dowódcy ds. interoperacyjnych w utworzonym przez Amerykanów Międzynarodowym Zespole ds. Pomocy Ukrainie (Security Assistance Group – Ukraine), które koordynuje pomoc wojskową dla Ukraińców, w tym szkolenia i doradztwo. Czyli był pośrednio zaangażowany w wojnę i już pojawiają się związane z tym przekazy. Na przykład rosyjski portal TopWar.ru sugeruje, że jego obecne odwołanie jest w jakiś sposób związane z “licznymi porażkami ukraińskiego wojska na froncie”. Anonimowe konta na X, podające się za proukraińskie, sugerują natomiast, że oto wyjaśnia się, dlaczego “Rosjanie znali plany ukraińskiej kontrofensywy, zanim ta się zaczęła”.

Dwie opcje, jedna gorsza od drugiej

Tego rodzaju reakcje – oraz na pewno duże zdziwienie – mówiąc delikatnie, wśród sojuszników nie mogą być zaskoczeniem. Podejmując decyzję o natychmiastowym usunięciu generała ze stanowiska i wydaniu takiego, a nie innego komunikatu, SKW musiała się tego spodziewać. Dlatego opcje są dwie, albo popełniono ogromny błąd i zadziałano z wdziękiem słonia w składzie porcelany, albo służba ma jakieś poważne i twarde dowody przeciw generałowi. Jedna opcja gorsza od drugiej. Pierwsza wskazywałaby na bardzo złe działanie nowych władz SKW (od grudnia 2023 roku generał rezerwy Jarosław Stróżyk) oraz nadzoru MON, druga na jakieś poważne przestępstwo w wykonaniu jednego z najważniejszych generałów polskiego wojska.

W mediach społecznościowych pojawił się jeden wątek nieoficjalnych doniesień na temat tego, co może być zarzucane generałowi. Jak napisał bardzo dobrze zorientowany w wojsku Jarosław Wolski, analityk i dziennikarz zajmujący się obronnością:

Pogłoski mówią też o fałszowaniu raportów na temat gotowości bojowej 18 Dywizji Zmechanizowanej. Sugeruję powstrzymać się od szukania polityki w tle. Tutaj sprawa jest chyba dużo gorsza, bo czysto wojskowa, dotycząca formowania 18 DZ i tego co znalazło SKW.

Generał Gromadziński dowodził 18 DZ od 2018 do 2022 roku. Był jej pierwszym dowódcą. Tworzenie dywizji było jednym ze sztandarowych projektów ministra obrony w rządzie PiS, Mariusza Błaszczaka. Jej powstawanie było jednym z filarów politycznej narracji o tym, jakoby za wcześniejszych poprzednich rządów PO i PSL polskie wojsko było błędnie redukowane, a Polska wschodnia pozostawiana bez obrony na pastwę Rosjan. Szybkie, a wręcz forsowne formowanie dywizji miało więc najwyższy priorytet. Nie ulega przy tym wątpliwości, że generał miał dobre relacje z ministrem Błaszczakiem. Co więcej, jest osobą medialną i jako dowódca 18 DZ był wyjątkowo aktywny w mediach społecznościowych, tak samo jak podległa mu formacja.

Nie zaskarbił sobie tym pozytywnych emocji części korpusu oficerskiego. Gen. Gromadzińskiemu sugerowano zbyt bliskie relacje z politykami. Widać to między innymi po reakcji gen. rezerwy Mirosława Różańskiego (obecnie senator niezależny, ale współpracujący z Trzecią Drogą) na odwołanie generała ze stanowiska.

Z wnioskami należy poczekać do zakończenia postępowania sprawdzającego, lecz zastanowienia wymaga czy wyznaczenia na stanowiska realizowane w minionych latach w trybie wręcz ekstraordynaryjnym (przyspieszone awanse, krótkie kadencje) były dobrą praktyką.

Generał Różański jest założycielem Fundacji Stratpoints, skupiającej wielu byłych oficerów i żołnierzy, w tym wielu z tych, którzy odeszli z wojska w okresie rządów ministra obrony Antoniego Macierewicza. W organizacji działał między innymi też obecny szef SKW, gen. Jarosław Stróżyk. Nikt nigdy nie podnosił jednak otwartych wątpliwości co do zdolności dowódczych i organizacyjnych gen. Gromadzińskiego, nie wspominając o wierności państwu.

Jeśli podejrzenia wobec odwołanego oficera rzeczywiście dotyczą spraw z okresu rządów PiS, to trudno będzie zrozumieć tryb, w jakim SKW i MON obecnie prowadzą tę sprawę. Generała można było odwołać ze stanowiska i ściągnąć do kraju posługując się niewywołującym emocji uzasadnieniem o zaistnieniu nadzwyczajnych potrzeb Sił Zbrojnych albo problemami zdrowotnymi lub rodzinnymi. To uniwersalne powody-wytrychy stosowane w niezręcznych i niewygodnych sytuacjach tego rodzaju. W kraju generał pozostawałby w rezerwie kadrowej, a jednocześnie bez afery międzynarodowej mogłoby zostać wszczęte postępowanie wyjaśniające. Trudno założyć, że w SKW i MON nikt by nie wpadł na tego rodzaju pomysł. Tryb odwołania generała przyjęto taki, a nie inny najpewniej z rozmysłem. Co ponownie przywodzi do wniosku, że powody takiego działania mogą być dwa i oba są bardzo złe.

Czytaj także