Prawie nikt już nie nosi przy sobie gotówki. Dlaczego więc drukuje się tyle banknotów?

Dane Rezerwy Federalnej wskazują, że banknoty 100-dolarowe są najliczniejsze w obiegu.

Najpopularniejszą metodą płatności wśród amerykańskich konsumentów jest karta kredytowa, a liczba transakcji gotówkowych systematycznie spada. Nie zatrzymało to jednak drukowania banknotów w USA. Dane Rezerwy Federalnej pokazują, że liczba fizycznej waluty w obiegu od 2002 r. wyłącznie wzrastała. Co zatem z przyszłością pieniądza?

Kiedy Amerykanie wydają swoje pieniądze, rzadko korzystają z gotówki. Badanie przeprowadzone w 2023 r. przez Rezerwę Federalną wykazało, że najpopularniejszą metodą płatności wśród amerykańskich konsumentów jest karta kredytowa, którą dokonano 31 proc. wszystkich transakcji. Na drugim miejscu znalazła się karta debetowa z udziałem na poziomie 29 proc., a na trzecim gotówka, którą zapłacono za 18 proc. wszystkich transakcji. W Polsce liczba transakcji kartami też rośnie. Czy zatem można już mówić o “śmierci gotówki”?

Zobacz także: Jedzenie na mieście będzie wyglądać zupełnie inaczej. Restauracje już się zmieniają

Amerykańskie dane potwierdzają systematyczny spadek liczby płatności gotówkowych od czasu pandemii w 2020 r., kiedy to nastąpiło wiele zmian w zachowaniach konsumentów, w tym nagły wzrost popularności zakupów online. W 2019 r. 26 proc. płatności zostało zrealizowanych gotówką. W następnym roku badanie wykazało, że gotówka stanowiła 19 proc. płatności i od tego czasu nie powróciła do poprzedniego poziomu.

Nie zatrzymało to jednak konsekwentnej wymiany waluty drukowanej w USA. Dane Rezerwy Federalnej pokazują, że liczba fizycznej waluty w obiegu od 2002 r. wyłącznie wzrastała. Każdy nominał, w tym mniej popularne banknoty, takie jak banknot 2 dol., zwiększył nakład. Na dzień 31 grudnia w obiegu znajdowało się 54 mld 100 mln banknotów w porównaniu do 22 mld 900 mln banknotów w 2002 r.

Gotówka nadal dominuje w niektórych obszarach

Eksperci ekonomiczni twierdzą, że pomimo rosnącego uzależnienia od kart, gotówka pozostaje odporna i stanowi ważną metodę płatności dla wielu konsumentów.

— Gotówka nadal pozostaje bardzo ważna dla niektórych segmentów konsumenckich — powiedział w rozmowie z Business Insiderem Christopher Bechler, adiunkt marketingu na University of Notre Dame Mendoza College of Business.

Jako przykład wskazał klientów z niewystarczającym dostępem do bankowości, którzy polegają na gotówce. Takie osoby często posiadają konta bankowe, ale wybierają alternatywne usługi finansowe, takie jak pozabankowe przekazy pieniężne lub chwilówki. Bechler powiedział, że gotówka jest również preferowaną metodą płatności za mniejsze zakupy poniżej 10 dol. lub przedmioty “trudne do uzasadnienia”, które nie są koniecznością, jak np. zbyt droga butelka wody na lotnisku lub papierosy.

W swoim badaniu z 2023 r. opublikowanym w “Journal of the Association for Consumer Research” Bechler stwierdził, że konsumenci “płacą kartą, aby pamiętać i gotówką, aby zapomnieć”. — Ten wzorzec jest najbardziej wyraźny w przypadku konsumentów, którzy skrupulatnie śledzą swoje wydatki kartą i występuje, ponieważ konsumenci nie chcą widzieć dokumentacji swoich nieuzasadnionych wydatków — powiedział Bechler dla BI.

Dosłowne przepalanie pieniędzy

Popyt konsumencki i trendy w metodach płatności to niejedyne powody, dla których rząd nadal drukuje walutę. Inną przyczyną jest zastąpienie zniszczonych pieniędzy znajdujących się już w obiegu. Jak podała Rezerwa Federalna w listopadowym komunikacie prasowym, “głównym bodźcem” do składania zamówień na druk waluty na rok fiskalny 2024 “była potrzeba zastąpienia banknotów nienadających się do obiegu, które zostały zniszczone podczas normalnego przetwarzania”.

Niektórzy eksperci twierdzą, że Fed powinien zmniejszyć produkcję wyższych nominałów, takich jak banknot 100 dol. Dane Rezerwy Federalnej wykazały, że nominał ten jest największym w obiegu. W 2022 r. było 18 mld 500 mln takich banknotów. Banknot dolarowy zajmuje drugie miejsce z 14 mld 300 mln mld sztuk.

Studolarówka może przysporzyć niedogodności w niektórych firmach, które mogą niechętnie przyjmować większe banknoty, ponieważ wymagają one wydawania reszty i weryfikacji, czy nie są to fałszywe banknoty. — Wszyscy prawie podważają twoją zasadność używania banknotu o nominale 100 dol. — powiedział Sage Handley, asystent ds. marketingu i badań, który udostępnił TikToka o bolączkach związanych z używaniem banknotu o nominale 100 dol. przy zakupie tańszych produktów.

Kenneth Rogoff, profesor ekonomii na Uniwersytecie Harvarda, powiedział BI, że jego badania wykazały, że duże banknoty są często wykorzystywane w nielegalnej działalności. — Zaspokajanie popytu na banknoty studolarowe jest zarówno mądre, jak i nierozsądne, biorąc pod uwagę ich rolę w ułatwianiu uchylania się od płacenia podatków i przestępczości, mimo że około połowy z nich jest wykorzystywana na arenie międzynarodowej — ocenił.

Powyższy tekst jest tłumaczeniem z amerykańskiego wydania Insidera, przygotowanym w całości przez tamtejszą redakcję.

Tłumaczenie: Mateusz Albin