Wie is wie? Op deze overgebleven Hamas-kopstukken jaagt Israël

Hamas heeft het afgelopen halfjaar duizenden militanten verloren in de oorlog met Israël. De Gazastrook, waar Hamas sinds 2007 de macht heeft, ligt grotendeels in puin. Toch lijkt Israël ver verwijderd van zijn doel van het ‘totaal vernietigen’ van de islamitische beweging, waarvan ook meerdere leiders zich nog altijd schuil houden.

De slagkracht van Hamas is in dat halfjaar sterk afgenomen. Hoewel officiële cijfers ontbreken, is duidelijk dat een groot deel van de naar schatting 30.000 leden van de gewapende vleugel van Hamas (de al-Qassambrigade) is gedood of gewond geraakt.

Israël claimde onlangs dat het zeker 13.000 Hamas-militanten heeft gedood sinds de terreuraanslagen van 7 oktober. Volgens de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant zijn 18 van 24 Hamas-bataljons in Gaza ‘ontmanteld’. Wat in de praktijk betekent dat ze niet langer opereren als een militaire eenheid van zo’n duizend militanten per bataljon, maar vermoedelijk nog wel als kleinere cellen actief zijn.

Hamas erkent niet alle verliezen

Hamas erkende half februari voor het eerst dat het grote verliezen heeft geleden. De soennitisch-islamitische organisatie noemde toen het aantal van 6000 omgekomen militanten, de helft van het aantal dat Israël destijds communiceerde. De sterk uiteenlopende cijfers staan symbool voor de informatieoorlog die Israël en Hamas ook voeren.

Het Israëlische leger jaagt ondertussen door op de leiders van Hamas. Zij houden zich veelal schuil op geheime locaties in het buitenland. Dat is in landen zoals Iran, Qatar, Turkije en Libanon, waar Hamas wordt gezien als een verzetsbeweging. Dit in tegenstelling tot onder meer de EU en de VS, landen die Hamas beschouwen als een terreurorganisatie.

Maar ook in het buitenland zijn Hamas-kopstukken niet veilig. Begin dit jaar kwam Saleh al-Arouri om het leven door een Israëlische droneaanval in de Libanese hoofdstad Beiroet, waarbij nog zes doden vielen. Al-Arouri was een van de belangrijkste leiders en een sleutelfiguur binnen zowel de militaire als politieke vleugel van Hamas. De aanslag door Israël in een buurland verhoogde spanningen in de regio nog eens verder.

‘Nummer 3’ Issa

Israël claimde een maand geleden dat het ook de ‘nummer 3’ van Hamas, Marwan Issa, heeft gedood. De 59-jarige commandant binnen de al-Qassambrigade was lange tijd ongrijpbaar. Issa zou zijn omgekomen bij een luchtaanval, iets wat de VS heeft bevestigd, maar Hamas zelf niet.

Zijn meerdere, Mohammed Deif, een van de oprichters en sinds 2002 ook leider van al-Qassam, leeft nog wel. Hij is momenteel een van Israëls allergrootste doelwitten.

Een treetje boven Deif staat Ismail Haniyeh. Hij wordt beschouwd als de algeheel leider van Hamas en heeft jarenlang in Qatar gewoond. De 62-jarige Haniyeh was eind maart nog op bezoek bij de Iraanse president Ebrahim Raisi.

Haniyeh is sinds eind jaren 80 prominent lid van Hamas en was in de periode 2006-2007 zelfs korte tijd minister-president van de Palestijnse Autoriteit. Reden voor onder meer Nederland tot het verbreken van de diplomatieke banden met de Palestijnse regering.

Haniyeh overleefde meerdere moordaanslagen van Israël. Drie van zijn zonen en drie van zijn kleinkinderen kwamen eergisteren om het leven bij een Israëlische luchtaanval.

Dan Yahya Sinwar, de leider van Hamas in de Gazastrook. De oprichter van Hamas’ veiligheidsdienst is meermaals door Israël gearresteerd en heeft opgeteld 24 jaar in de gevangenis gezeten. Sinwar was een van de 1027 Palestijnen die in 2011 op vrije voeten kwamen, in ruil voor de vrijlating van de door Hamas ontvoerde Israëlische soldaat Galid Shalit.

Sinwar is volgens Israël een van de bedenkers van de bloedige aanslagen van 7 oktober, waarbij bijna 1200 Israëliërs zijn gedood en ruim 240 zijn gegijzeld. De grote Israëlische militaire operatie in het zuiden van Gaza was bedoeld om hem uit te schakelen, maar hij bevindt zich mogelijk ergens in het tunnelnetwerk van Hamas. Sinwar is afkomstig uit Khan Younis, dat grotendeels is verwoest tijdens de oorlog.

Andere noemenswaardige Hamas-kopstukken zijn de 67-jarige Khaled Meshaal (een van de grondleggers en oud-leider van Hamas), de 78-jarige Mahmoud al-Zahar (politiek kopstuk en mede-oprichter). Israël wil ook hen uitschakelen.

Ongelijke strijd

Hamas blijft ondertussen een guerrillaoorlog voeren met Israël. De Palestijnen hebben geen luchtmacht, zeemacht of atoombom zoals Israël. Gaza was ook voor de aanslagen afgesloten van de buitenwereld, met een hoog hek en een mijnenveld. “Een voedingsbodem voor radicalisering”, zei Maurits Berger, hoogleraar islam en het Westen aan de Universiteit Leiden, hier eerder over tegen RTL Nieuws.

Tegenover die radicalisering staat voorlopig geen enkel perspectief. De huidige Israëlische regering onder leiding van Netanyahu wil niet praten over een naoorlogs plan voor het Palestijnse gebied. Voordat sprake kan zijn van vrede, heeft hij drie eisen, zo schreef hij eind vorig jaar. “Hamas moet worden vernietigd, Gaza moet worden gedemilitariseerd en de Palestijnse samenleving moet worden gederadicaliseerd”.

Van de zes overgebleven bataljons van Hamas in Gaza bevinden zich er vier in Rafah. Volgens de Israëlische krant The Times of Israel zijn ze ‘nagenoeg ongeschonden’. De overige twee bataljons zitten in het centrale deel van de Gazastrook.

“We zullen de eliminatie van de Hamas-bataljons voltooien, ook in Rafah”, zei de Israëlische premier Netanyahu afgelopen dinsdag. “Geen kracht ter wereld zal ons tegenhouden.”