Waarom een executie met stikstof? En drie andere vragen

Beeld ter illustratie.

De 58-jarige Kenneth Eugene Smith uit de Verenigde Staten is de eerste persoon die met stikstof is gedood bij zijn executieprocedure. De methode is maar in drie Amerikaanse staten toegestaan en was nog niet eerder ingezet. Waarom is het zo omstreden? En waarom wordt de gedetineerde tijdens het uitvoeren niet verdoofd? Vier vragen en antwoorden over dit proces.

1. Wat houdt deze executievorm precies in?

De officiële term voor deze doodstraf is stikstofhypoxie. Daarbij krijgt de terdoodveroordeelde een masker op waar stikstof in wordt geblazen, waardoor hij alleen dat gas kan inademen. Stikstof is op zichzelf niet giftig, maar met deze methode wordt het dodelijk, omdat de stikstof de zuurstof vervangt.

2. Doet het pijn?

Alabama beschrijft de executie door stikstofhypoxie als ‘de meest pijnloze en humane executiemethode die de mens kent’. De Verenigde Naties daarentegen omschreven de methode als marteling, omdat er zeer pijnlijke complicaties bij kunnen optreden.

Een van de risico’s is volgens gezondheidsexperts dat het masker niet volledig aansluit, waardoor er mogelijk toch een beetje zuurstof bijkomt, meldt de Amerikaanse omroep CNN. Daardoor zou het proces langer kunnen duren.

Daarnaast werd Smith niet verdoofd voorafgaand aan de executie, iets wat bij bijvoorbeeld operaties normaal wel wordt gedaan. Een arts heeft aan CNN zijn zorgen hierover geuit, omdat terdoodveroordeelden vaak angstig zijn en dat kan de effectiviteit van de stikstof beïnvloeden. Een verdoving zou de angst- en stressgevoelens kunnen verhelpen. Waarom Smith niet van tevoren werd verdoofd, is niet bekend.

Smith heeft volgens de directeur van de gevangenis ongeveer 15 minuten lang stikstof toegediend gekregen. De eerste twee minuten daarvan zou hij hevig hebben geschud met zijn lichaam. Ook zou hij aan de beugels hebben getrokken. Na 22 minuten werd hij doodverklaard.

3. Waarom deze executievorm?

Dat Smith door middel van stikstof is geëxecuteerd, is omstreden. Aangezien het nog niet eerder was gedaan, was er veel discussie over hoe effectief het zou zijn en vooral hoe humaan het is. Smith wachtte al sinds 1989 op zijn doodstraf. Hij is veroordeeld voor de huurmoord op de 45-jarige echtgenote van een dominee. Een ooggetuige vertelt in deze video hoe de executie van Smith verliep:

Smith zou in eerste instantie in november 2022 worden geëxecuteerd door middel van een dodelijke injectie, de meest gebruikte executiemethode in de 27 Amerikaanse staten waar de doodstraf geldt. Dat mislukte alleen, omdat het niet mogelijk was om een intraveneuze lijn aan te leggen bij Smith. Dat is een flexibel slangetje dat via de arm wordt ingebracht naar een centraal gelegen bloedvat boven het hart.

Aangezien Alabama een van de drie staten is waarin de doodstraf met stikstof toegestaan is, werd dat als alternatief gekozen.

4. Wie mag executies bijwonen?

Executies in de Verenigde Staten kunnen worden bijgewoond in speciale getuigenkamers. Wie daar precies voor in aanmerking komen, verschilt per staat. In Alabama gaat het om de volgende personen: de personen die de executie uitvoeren, de commissaris van de gevangenis, twee artsen, een spiritueel adviseur van de terdoodveroordeelde, een priester, krantjournalisten, maximaal zes familieleden en vrienden van de terdoodveroordeelde en maximaal acht directe nabestaanden van het slachtoffer van minimaal 19 jaar oud. Als er minder dan acht directe nabestaanden van het slachtoffer zijn, mogen er ook niet directe nabestaanden bij de executie aanwezig zijn.

Andere gedetineerden mogen nooit een executie bijwonen.

In deze video vertellen we meer over Kenneth Eugene Smith: