Bespaart 100% vegan eten voor iedereen de Britse zorg echt £6,7 miljard?

Bespaart 100% vegan eten voor iedereen de Britse zorg echt £6,7 miljard?

Groot-Brittannië zou voor £6,7 miljard aan kosten voor de gezondheidszorg kunnen besparen als het hele land veganistisch zou gaan eten. Dat zegt een rapport van het Office of Health Economics (OHE). In Nederland zeiden Wageningse economen dat vlees eten ons land met hoge kosten opzadelt. Wij toonden aan dat je dat onderzoek met een korreltje zout moest nemen. Hoe zit dat in het geval van de Britten: is die £6,7 miljard hard?

Volgens twee Engelse onderzoekers van het Office of Health Economics (OHE) zou de overgang naar plantaardig eten Groot-Brittannië in een jaar tijd een kostenbesparing opleveren van £6,7 miljard (ruim €7,8 miljard). De onderzoekers voorspellen een afname van 2,1 miljoen ziektegevallen, waaronder kanker, hart- en vaatziekten en diabetes. Bovendien schatten ze een winst van ruim 170.000 zogeheten Quality Adjusted Life Years (QUALYs), extra levensjaren in goede gezondheid. Het onderzoek is nog niet officieel gepubliceerd en moet nog worden beoordeeld.

De geschatte kostenbesparingen zijn aanzienlijk. Ze zouden voldoende zijn om het budget van zeven Engelse ziekenhuizen te dekken of de jaarsalarissen van duizenden ziekenhuiswerknemers te financieren. Met zo’n argument moet heel Engeland wel overstag gaan.

Vegan trend

De populariteit van veganistische diëten is de afgelopen jaren gestegen. Met het oog op klimaat, milieu en dierenwelzijn is het volgen van een veganistisch dieet een bekend motief geworden om vlees en zuivel te laten staan. Daar komt nu de zorg bij, in de ogen van The Vegan Society, die het onderzoek financiert. Een van de onderzoekers is Chris Sampson; hij is lid van de organisatie. Net als zijn mede-onderzoeker Nadine Henderson verklaart hij vegan te eten.

Veganisten zien de overstap naar plantaardige voeding als beter voor dieren en de planeet, maar ook als een kans die gezondheidsvoordelen kan opleveren. Sampson benadrukt het overtuigende bewijs van de veganistische gezondheidsvoordelen, terwijl de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) eerder haar zorgen uitte over plantaardige voeding als belangrijkste bron van voedingsstoffen. De Nationale Gezondheidszorg in Engeland (NHS) adviseert daarom een gebalanceerd dieet met ‘wat bonen, peulvruchten, vis, eieren, vlees en andere eiwitten’. Het Nederlandse Voedingscentrum geeft hetzelfde advies.

Versimpeling

Het rapport is gebaseerd op economische modellen en schattingen van ziekteprevalentie. Sampson en Henderson modelleren verschillende scenario’s om hun te verwachten impact op de bevolking te berekenen. Dat betekent dat hun rekenwerk geen causaal verband aantoont tussen lagere zorgkosten en een veganistisch voedingspatroon. Bovendien hebben andere risicofactoren zoals genen, leefstijl en de kwaliteit van het plantaardige voedsel invloed op onze gezondheid. De onderzoekers geven aan zich bewust te zijn van het feit dat hun onderzoek daar met grove stappen overheen gaat, omdat het een eerste indicatie wil geven.

Het onderzoek gaat bovendien uit van een ideale wereld waarin het mogelijk is om een samenleving in zijn geheel ineens over te laten stappen op een 100% plantaardig eetpatroon. In de echte wereld gaat dat niet zo gemakkelijk, omdat mensen verschillende culturele, sociale en economische achtergronden hebben die hun dieetkeuzes beïnvloeden. Terwijl Claire Ogley van The Vegan Society beleidsmakers aanmoedigt om de toepassing van veganistische diëten te ondersteunen, maakt Mo Metcalf Fisher van het Engelse Countryside Alliance die zich inzet voor plattelandsbelangen in de Daily Mail duidelijk daar heel anders over te denken. Hij vindt dat je dieetvoorkeuren niet zomaar aan iemand kunt opdringen en noemt het een “fundamentele aanval op de keuzevrijheid”.

Metcalf Fisher geeft met zoveel woorden aan dat hij helemaal geen behoefte aan een argument voor besparingen op de gezondheidszorg om de samenleving als geheel naar een vegan samenleving te dwingen. Dat neemt niet weg dat veranderingen in voedingspatronen wel degelijk kunnen bijdragen aan de volksgezondheid en de gezondheidszorg ontzien van kosten.

Hoeveel? De Daily Mail, de Britse krant met een tetterende stijl voor het brede publiek, slingerde het bedrag van £6,7 miljard de wereld in. Het was gewoon een eerste vingeroefening die een ideale wereld opklopte vanuit een vegan ideaal en te besparen gezondheidskosten als argument waar iedereen voor zou moeten vallen. In Nederland deden onderzoekers van de WUR samen met de TAPP-coalitie iets soortgelijks.

Ongezondheidsbelasting

De TAPP- en WUR-onderzoekers berekenden – met vergelijkbare tekortkomingen als Henderson en Sampson – dat per kilo rood vlees €7,50 bij de prijs moet worden opgeteld vanwege niet doorbelaste gezondheidskosten. Voor bewerkt vlees zou het gaan om €4,30. En dan hebben we het alleen nog maar over de ongezondheidsbelasting op vlees.

Volgens TAPP moeten ook de kosten van uitbraken van besmettelijke dierziekten (zoals bijvoorbeeld ruimingen door vogelgriep of varkenspest), natuur- en milieuschade (stikstof) en gezondheidsschade door fijnstof nog worden meegenomen. En verder nog een rijtje risico’s door besmettingen. Wij adviseerden de cijfers met een korreltje zout te nemen. Waar de Nederlandse onderzoekers dat nalieten, geven de Britse dat korreltje er meteen bij. Onderwijl laten ze wel zien dat ze willen dat vegan wat dwingender mag worden opgelegd mits daar de goeie argumenten voor zijn.