Kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. Euclid zrobił to w dobę

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. Euclid zrobił to w dobę

Pierwsze zdjęcia jako zajawkę możliwości teleskopu Euclid, zobaczyliśmy już w ubiegłym roku. W międzyczasie pojawiły się obawy o instrumenty, bo niska temperatura doprowadziła do osadzania się szronu na optyce. Jednakże, gdy skutecznie wyeliminowano ten problem, udało się ostatecznie skalibrować optykę 1,2 metrowego teleskopu, która sparowana jest z 600 Mpix kamerą (instrument VIS) oraz spektroskopem zdolnym wykonać setki widm jednoczesnie (NISP).

Teleskop Euclid vs astronomowie sprzed 100 lat

To co możemy teraz oglądać na nowych zdjęciach kosmosu, to przykład pełnego potencjału teleskopu Euclid. Cały system, czyli teleskop, ale i komputery na Ziemi, wykorzystują oprogramowanie, które przetwarza obrazy, klasyfikuje i kataloguje obiekty, które znajdują się na zdjęciach. Tylko jedna doba obserwacji wystarczyła, by stworzyć prosty (z obecnej perspektywy) katalog 11 milionów obiektów w świetle widzialnym i dodatkowych 5 milionów w podczerwieni.

24 godziny obserwacji zaowocowały nie tylko katalogiem milionów obiektów. Pozwoliły także astronomom napisać 10 różnych artykułów, które koncentrują się na 17 celach obserwacji. Począwszy od pobliskich skupisk gazu i pyłu, a skończywszy na odległych gromadach galaktyk.

Sto lat temu astronomowie nie mieli do dyspozycji komputerów, kamer cyfowych. Za to polegali na szklanych płytach fotograficznych i wizualnej identyfikacji obiektów. To nie przeszkadzało im osiągać dokładnych rezultatów, jednak ilościowo były to wyniki bardzo mizerne. Edwin Hubble wykorzystał obserwacje jedynie 46 galaktyk, by sformułować swoje teorie na temat ich natury. W życiu obserwował oczywiście więcej takich obiektów, ale nigdy nie były to dziesiątki milionów i na pewno nie w ciągu jednej nocy. Katalogi gwiazd sprzed stu lat liczyły setki tysięcy obiektów, katalogi galaktyk tysiące.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Euclid kamera

600 Mpix kamera teleskopu Euclid. (fot: Euclid Consortium)

Dziś dzięki znacznie bogatszej statystyce jaką zapewniają teleskopy, w tym Euclid, możemy tworzyć znacznie lepsze teorie i dochodzić do wniosków, których kiedyś astronomowie nie byliby w stanie wysnuć na podstawie skąpej liczby danych.

Czym jest Euclid w porównaniu do Hubble’a?

Euclid ma około dwóch razy mniejsze zwierciadło główne niż Hubble. To 1,2 metra zestawione z 2,4 metrowym zwierciadłem, czyli czterokrotnie mniejsza powierzchnia zbierająca światło. To czyni go stosunkowo niepozornym instrumentem w obliczu najsłynniejszego teleskopu orbitalnego. Jednakże dzięki 600 Mpix kamerze i szerokiemu polu widzenia (około 1,5 średnicy tarczy Księżyca), Euclid jest w stanie monitorować całe niebo (dokładnie około 1/3 jego obszaru), zamiast koncentrować się na konkretnych obiektach jak Hubble.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Pierwsze cele Euclid

Pierwsze dziesięć celów teleskopu Euclid (zaznaczone na zdjęciu całego nieba) to tylko drobny przedsmak tego co pokaże nam teleskop na przestrzeni sześciu lat obserwacji. (fot: ESA)

Euclid obserwuje niebo w świetle widzialnym i bliskiej podczerwieni tak jak Hubble, nie potrafi za to robić tego w ultrafiolecie. Choć dla laika oba teleskopy to przede wszystkim źródło atrakcyjnych zdjęć kosmosu, Euclid robi je w innym celu. Hubble koncentruje się na procesach ewolucji w skali galaktyk, układów planetarnych, gromad gwiezdnych. Euclid z kolei dzięki swoim pomiarom ma za zadanie ogarnąć naturę wielkoskalową kosmosu i umiejscowić w tym obrazie odpowiednio ciemną energię i materię.

Euclid został umieszczony podobnie jak teleskop Webba w okolicach punktu L2, czyli 1,5 miliona kilometrów od Ziemi. Podobnie jak ten drugi nie jest teleskopem, który po zakończeniu swojej misji będzie mógł być poddany serwisowaniu. Tymczasem Hubble, na orbicie ziemi, ma szansę na swoją kolejną już szósta misję serwisową.

Co pokazał nam Euclid?

Jest to pięć obiektów, których zdjęcia ilustrują ten tekst. Gromada galaktyk Abell 2390 to znana miłośnikom astronomii gigantyczna soczewka grawitacyjna. Na zdjęciu widać ponad 50 tysięcy galaktyk i efektów dystorsji światła jakie wywołuje ogromna ich masa. Tę masę tworzy nie tylko to co widać, ale też to czego nie widać na zdjęciach, a co jest obiektem zainteresowania astronomów używających Euclid do badań.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Abell 2390

Całe zdjęcie gromady Abell 2390 (po lewej) i jego centralna część na powiększeniu (po prawej). (fot: ESA)

Wydawałoby się, że regiony gwiazdotwórcze w Drodze Mlecznej, to już dobrze poznane i skatalogowane obszary nieba. A jednak zdjęcia z Euclid pozwoliły w przypadku Messier 78 odkryć 300 tysięcy nowych obiektów, wśród których są także te o masach zbliżonych do kilku mas Jowisza.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Messier 78

Obszar gwiazdotwórczy Messier 78 w konstelacji Oriona. Znajduje się około 1600 lat świetlnych od Ziemi. (fot: ESA)

Euclid przyda się także do portretowania galaktyk i towarzyszących im obiektów satelitarnych, co przyczyni się do lepszego klasyfikowania ich w panteonie takich obiektów. Jako przykład wybrano NGC6744, która jest przykładem pobliskiej galaktyki (znajduje się 30 milionów lat świetlnych od nas). Podobnie wyglądałaby prawdopodobnie Droga Mleczna, gdyby sfotografował ją taki Euclid zbudowany przez inną cywilizację wokół jednej z gwiazd w NGC6744.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Galaktyka spiralna NGC6744

Abell 2764 to gromada galaktyk, która nie jest tak duża, by wypełnić całe pole widzenia teleskopu Euclid. Pokazujące ją zdjęcie, na którym widoczna jest także gwiazda V*BP-Phoenicis/HD 1973 z Drogi Mlecznej, jest z kolei ilustracją, jak dużo uwagi przyłożyli twórcy teleskopu, by nawet jasne pobliskie obiekty nie zakłócały obserwacji tła, w którym kryją się niepozorne, ale ciekawe obiekty.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Abell 2764

Gromada Abell 2764 (po prawej) oraz całe pole widzenia teleskopu wraz z gwiazdą z Drogi Mlecznej. (fot: ESA)

I ostatni przykład, jaki nam pokazano, to gromada galaktyk Dorado, której członkowie ulegają powolnemu łączeniu się. Tego typu obserwacje koncentrują się na procesach ewolucji, jaka stale zachodzi w kosmosie.

kiedyś astronomowie potrzebowali na to życia. euclid zrobił to w dobę

Gromada Dorado

Źródło: Euclid Consortium, ESA

https://www.benchmark.pl/aktualnosci/kometa-c-2023-a3-tsuchinshan-atlas-czy-bedzie-widoczna.htmlhttps://www.benchmark.pl/aktualnosci/teleskop-hubble-dlaczego-warto-go-serwisowac.htmlhttps://www.benchmark.pl/aktualnosci/mars-jak-kolorowanka-barwne-zdjecia-powierzchni-planety.html[edytuj]

OTHER NEWS

8 hrs ago

Sensacja. Medalista mundialu o włos od odpadnięcia z Euro 2024

8 hrs ago

Septyczne Zapalenie Stawów: Znaki Ostrzegawcze, Na Które Należy Zwrócić Uwagę

8 hrs ago

Niemcy doszły do ściany. Załamanie kluczowych wskaźników źle wróży Polsce

8 hrs ago

Zełenski odwołał ważnego generała. „Utrata dziesiątek miast i tysięcy żołnierzy”

8 hrs ago

Nawet setki tysięcy euro za stare, rzadkie monety. Mają niezwykłą wartość

9 hrs ago

Wygodne i gustowne - sandałki od Kazar to prawdziwe modowe cudeńko! Idealne na lato też w CCC, Ryłko

9 hrs ago

Wisła Kraków ma nowego piłkarza. To utalentowany obrońca, który wraca na Reymonta

9 hrs ago

Gwiazdor idzie do Arabii Saudyjskiej. Tłumaczy się miłością do Realu Madryt

9 hrs ago

Co z udziałem Obajtka w komisji ds. afery wizowej? Nowy szef ujawnia

9 hrs ago

Niebezpieczna roślina w polskim mieście. Barszcz Mantegazziego powoduje oparzenia

9 hrs ago

Sikorski o zamrożonych pieniądzach Rosji. "Robimy to po raz pierwszy"

9 hrs ago

"Czwarty faworyt". Niesamowite słowa o Hubercie Hurkaczu przed Wimbledonem

9 hrs ago

Rozgnieć widelcem i nałóż na pięty. Będą gładkie jak po wizycie w salonie

9 hrs ago

Jakie są skutki jedzenia ziemniaków. Ile kalorii mają ziemniaki? Ziemniaki tuczą i są niezdrowe? 24.06.2024

9 hrs ago

Nowy MSBS Grot A3 zaprezentowany. Zmiany i poważne, i kosmetyczne

9 hrs ago

Z trzech zdrowych i tanich warzyw robię przepyszną surówkę. Pasuje do niemal każdego dania

9 hrs ago

Agencja Mienia Wojskowego wyprzedaje sprzęt. Oto rzeczy, które kupisz w atrakcyjnych cenach. Sprawdź! [ZDJĘCIA] 24.06.2024

9 hrs ago

Partia Orbana nie dołączy do PiS. "Nie możemy być częścią tej rodziny"

9 hrs ago

Medaliści z Kataru krok od odpadnięcia z Euro 2024! To byłaby sensacja!

9 hrs ago

"Lęk przed śmiercią rodziców był we mnie od dziecka". Była w podstawówce, gdy tata miał ponad 60 lat [LIST]

9 hrs ago

Tak Carrefour ułatwi wakacje za granicą. Pojawiła się nowa usługa

9 hrs ago

Śladem Tomasza Szmydta. Niedoszła europoseł uciekła na Białoruś

9 hrs ago

Kolejne odkrycie w Egipcie. Archeolodzy znaleźli 33 starożytne grobowce

9 hrs ago

Jędrzej Rosiewicz - tak wygląda syn Andrzeja Rosiewicza. Zobaczcie zdjęcia! [25.06.2024]

9 hrs ago

Bezprecedensowa decyzja Unii Europejskiej. Weto Viktora Orbana pominięte

9 hrs ago

Rozwiązanie siłowe w KRS? Bodnar: Nie wyobrażam sobie

9 hrs ago

Kary za spalinowe samochody rodzinne. Daniel Obajtek podał "dezinformację"?

9 hrs ago

Unia przelała Polsce 700 mln euro. Oto na co je wydamy

9 hrs ago

Zełenski dymisjonuje kontrowersyjnego dowódcę. Żołnierze chcą śledztwa

9 hrs ago

Te osoby nie powinny pić kawy zbożowej. Przy tych schorzeniach jest odradzana [25.06.2024]

9 hrs ago

Tyle będziemy płacić za prąd od 1 lipca 2024 roku. Oto najnowsze stawki [25.06.2024]

9 hrs ago

Zacznie się już jutro w Lidlu. Polacy tłumnie ruszą do sklepów

9 hrs ago

Tajne kody na Netfliksie. Korzystanie z serwisu będzie o wiele prostsze

9 hrs ago

Niemiecka armia przyjedzie do Polski. Jest jasna deklaracja Berlina

9 hrs ago

Biżuteria, voucher i weekend w SPA dla nauczyciela na zakończenie roku? W sieci zawrzało. To łapówki?

9 hrs ago

Dorota Gardias - sesja nago i w strojach kąpielowych. 43-latka oszałamia zdjęciami w internecie [24.06.2024 r.]

9 hrs ago

Alarmujące sygnały prosto z Euro 2024. Może dojść do tragedii

9 hrs ago

Chorwacja - Włochy NA ŻYWO 24.06.2024 r. Gdzie oglądać transmisję w TV i stream w internecie? Wynik meczu, online, relacja, składy drużyn

9 hrs ago

Ewa Wachowicz nadziewa pierogi nietypowym serem. Tak delikatnych jeszcze nie jadłeś

9 hrs ago

Premier odwołał Rzecznika Finansowego. Ministerstwo podaje powód