Nedim ŞENER
Dünya Bankası’nın küresel gıda fiyatlarını analiz ettiği 2023 tarihli raporuna göre; 2020’dan itibaren Türkiye’de gıda fiyatları her ay artarken, gıda enflasyonunun en yüksek olduğu dördüncü ülke oldu.
Rapora göre, Eylül 2020 ile Eylül 2023 arasındaki son 3 yılda Türkiye’de gıda fiyatları yüzde 338 artarken dünyada sadece yüzde 24 artış gösterdi.
Genel enflasyon oranın üzerinde artış gösteren gıda fiyatları artışını 2024’te de devam ediyor. Son seçimlere de damgasını vuran enflasyon tartışmasında marketler ve pazardaki gıda fiyatları başı çekiyor.
Tartışmanın başlığı ise “Fahiş fiyat” olarak tanımlanıyor. Gıda fiyatlarında anormal artış hayatın her alanına yansıyor. Pazara çıkan ve markete giden, cafe ve restoranlara gidenler her gün fiyatların arttığından şikâyet ediyor. Yaşanan ekonomik dalgalanmalara makro ekonomik önlemlerle çare aranırken asıl mesele üreticiden tüketiciye uzanan zincirdeki sorunlar oluşturuyor. Sokakta, pazarda, marketlerde karşılaştığımız vatandaşlar fiyatlara değinmemiz konusunda bizleri de uyarıyor. Vatandaşların boykotları önem taşısa da asıl görev elinde yasa imkânı olan ve denetim yükümlülüğü bulunan hükümete düşüyor.
Marketlerde gıdada fahiş fiyata yasal önlem şart
TZOB HER AY UYARIYOR
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, her ay başında pazar ve marketlerdeki fiyatları karşılaştırmalı olarak yayınlayarak sorunun kaynağına işaret ediyor. Her ay bu rakamları takip eden birisi olarak iki kesimin mağdur olduğunu görüyorum; Birincisi üretici diğeri tüketiciler. Kazanan taraf ise yalnızca ve yalnızca aracılar; marketler ve hal esnafı.
Türkiye’de yaş sebze meyve pazarlaması, 5957 sayılı kısaca Hal Kanunu ile düzenleniyor. Kanunla marketlerin yani perakendecilerin tüketicilere daha uygun fiyatla ürün satabilmelerine imkan tanımak adına doğrudan üreticiden ürün alma hakkı verildi. Pazarcı esnafı ise yaş meyve sebzeyi Hal esnafından alıyor. Pazarcı esnafı aracıdan yani Hal’den aldığı ürünü satarken, çoğu market satacağı ürünü hiçbir aracı olmadan doğrudan üreticiden alarak satıyor. Bu durumda beklenen marketlerde fiyatların daha düşük olmasıdır. Buna rağmen halen çoğu üründe marketlerdeki fiyatlarının pazarlardan yüksek olduğu görülüyor.
4 MARKET VE PAZARDA 5 ÜRÜN
TZOB,
Ankara’da, temel tüketim ürünlerinde seçilen 5 ürünün, 4 farklı market ve 4 farklı pazardaki fiyatlarına yönelik çalışma yaptı. Yapılan çalışma sonucunda işlenmeden doğrudan tüketiciye sunulan ürünlerde fiyatların fazlasıyla değişkenlik gösterdiği görüldü. Yani “fahiş fiyatların” nasıl oluştuğu ortaya konuldu.
Örneğin 1 adet kıvırcık marulun fiyatı, A markette 39,90 lira, B markette 24,95 lira, C markette 44,95 lira, D markette 19,9 liradır. 1 adet kıvırcık marulun fiyatı, A pazarda 30 lira, B,C ve D pazarlarında 25 lira.
5 üründe market ve pazar fiyatlarına bakıldığında; Kıvırcık marulda marketler arası fiyat farkı yüzde 125,8 iken, pazarlar arası fiyat farkı yüzde 20 olduğu gözlendi.
Salkım domateste marketler arası fiyat farkı yüzde 40,6 iken, pazarlar arası fiyat farkı yüzde 25, sivri biberde marketler arası fiyat farkı yüzde 22,9 iken, pazarlar arası fiyat farkı yüzde 25’dir. Kemer patlıcanda marketler arası fiyat farkı yüzde 50,2 iken, pazarlar arası fiyat farkı yüzde 25, starking elmada marketler arası fiyat farkı yüzde 54,2 iken, pazarlar arası fiyat farkı yüzde 20 olduğu belirlendi.
PAZARDA YÜZDE 20 MARKETTE YÜZDE 125
Topluca değerlendirme yapıldığında ise aynı ürünün marketler arasındaki fiyat farkının yüzde 125,8’i bulduğu, pazarlarda ise fiyat farkının bu 5 üründe en fazla yüzde 25’de kaldığı ortaya çıktı. Bu durumda tüketicilerin market ve pazarlar arasındaki değişen fiyatları göz önünde bulundurarak pazardan alışveriş yapmaları önerilse de günümüzde marketler alışveriş için vazgeçilmez yerler. Ancak marketlerin doğrudan üreticiden mal almalarına rağmen Hal’lerden yani aracılardan mal alıp satılan pazarların çok üzerinde fiyatla satış yapmaları fahiş fiyat ve fahiş karı beraberinde getiriyor.
YASAL SINIR ÖNERİSİ
Şemsi
Bayraktar marketlerdeki bu fahiş fiyatı önlemek için alınması gereken önlemi şöyle açıklıyor: “Yaşanan yüksek fiyat farklarının önüne geçmek amacıyla 5957 sayılı kısaca Hal Kanunu dediğimiz kanunda değişiklik yapılarak üreticiden doğrudan alınan ürünlerde kar marjı sınırlandırılmalıdır. Yüksek fiyat konusunda yapılan denetimlerin sayısı arttırılmalı, vatandaşlarımızda karşılaştıkları yüksek fiyatları gerekli mercilere şikâyet etmelidir.”
Kamu otoritesi yasal önlemler almaz, denetimlerle bunu kontrol etmezse gıdada fahiş fiyatı ve genel olarak enflasyonu yavaşlatmak ve durdurmak çok zor.
News Related
-
KYK, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla “Öğrenim kredisi ve burs alan yeni öğrencilere ekim ve kasım ayı ödemeleri bir arada!” diyerek burs ödemelerinin başladığını duyurdu. KYK, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla “Öğrenim kredisi ve burs alan yeni öğrencilere ekim ve kasım ayı ödemeleri bir arada!” diyerek burs ödemelerinin başladığını duyurdu. ...
See Details:
KYK duyurdu: Öğrencilerin burs ödemeleri başladı
-
TOBB Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Başkanı Levent Korkut, Türkiye genelinde DASK zorunlu deprem sigortalılık oranının yüzde 59 olduğunu belirterek, “4 konuttan sadece biri DASK dışındaki ihtiyari konut sigortalı.” dedi. Türkiye’de 4 evden biri Korkut, AA muhabirine, Kahramanmaraş merkezli depremlerin büyüklüğü, kapsama alanının genişliği ve yıkıcı etkisiyle sigortacılık sektörünün ezberini bozduğunu, ...
See Details:
Türkiye'de 4 evden biri "konut sigortası" sahibi
-
Her şeyden habersiz telefonda başka bir erkekle yazışan karısının başında bekleyen adam, o anları cep telefonu kamerasıyla saniye saniye kaydetti. Kocasını fark edince büyük şaşkınlık yaşayan kadın, kendini aklamaya çalışsa da iş işten geçmişti. Aldatırken yakalananlar kervanına bir yenisi daha eklendi. Telefonda başka bir erkekle sohbet eden ve mini etekli ...
See Details:
Karısını başka bir erkekle yazışırken yakalayan adam o anları böyle kaydetti
-
Almanya Birinci Futbol Ligi (Bundesliga) ekiplerinden Bayern Münih’in sezon başında transfer ettiği Harry Kane, yeni takımında adından şimdiden sıkça söz ettiriyor. Bundesliga’da Harry Kane fırtınası: 12 maç, 18 gol Avrupa’nın 5 büyük liginde an itibarıyla en çok gol atan isim olan Kane, Bayern Münih’te görev aldığı kısa sürede rekorlar kırmaya ...
See Details:
Bundesliga'da Harry Kane fırtınası: 12 maç, 18 gol
-
Fenerbahçe’ye bir kötü haber de Konferans Ligi’nde oynanacak Nordsjaelland maçı öncesi milli futbolcudan geldi. Teknik Direktör İsmail Kartal’ın perşembe günkü mücadelede zorunlu olarak önemli değişikliklere imza atacağı öğrenildi. Fenerbahçe’de sakatlar kervanına ilk 11’in vazgeçilmez ismi Ferdi Kadıoğlu da eklendi. Fatih Karagümrük maçında dizine darbe alan milli futbolcunun, perşembe günü UEFA ...
See Details:
Fenerbahçe'de Sakatlar Kervanına Ferdi Kadıoğlu Da Katıldı
-
ORDU’DA, CUMHURİYET’İN İLANININ 100. YILINA ÖZEL DÜZENLENEN TÜRK MUSİKİSİ KONSERİ, SANATSEVERLERE GÜZEL BİR GECE YAŞATTI. Ordu’da, Cumhuriyet’in ilanının 100. Yılına özel düzenlenen Türk Musikisi konseri, sanatseverlere güzel bir gece yaşattı. ORDU’DA, CUMHURİYET’İN İLANININ 100. YILINA ÖZEL DÜZENLENEN TÜRK MUSİKİSİ KONSERİ, SANATSEVERLERE GÜZEL BİR GECE YAŞATTI. Altınordu Belediyesi ve Ordu Kültür ...
See Details:
Cumhuriyetin 100’ncü yılına özel Türk Musikisi konseri
-
Binlerce kişinin ikamet ettiği devasa sitelerde, yüksek aidatlar ve mevcut kanuni düzenlemelerin günümüz ihtiyaçlarını karşılamaması ev sahiplerine zor günler yaşatıyor. Kira kadar aidat ödeyen site sakinleri kayyum istiyor Bir ilçe büyüklüğündeki sitelerin içindeki AVM, market, yüzme havuzu, spor salonu, SPA merkezi ilk başta maliklere cazip gelse de buraların bakım masrafları ...
See Details:
Kira kadar aidat ödeyen site sakinleri kayyum istiyor
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
VEDAŞ’tan saha personeline güvenli çalışma eğitimi
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Uyuz için kedilerde hijyene dikkat
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Aksaray'da fabrikaya kurulan güneş panelleriyle ekonomiye katkı
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
LeBron James'in rekor gecesinde Lakers farklı kaybetti
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Burs ve kredi ödemeleri başladı
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Altıntaş’ta çiftçi eğitim ve istişare toplantısı
-
OTHER NEWS
SAĞLIK BAKANLIĞININ GENELGESİ DOĞRULTUSUNDA, 80 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERİN AKTİF ÜRETKEN VE SAĞLIKLI YAŞAM SÜRMESİNİ DESTEKLEMEK AMACI İLE HASTANEDE SAĞLIKLI YAŞ ALMA MERKEZİ YANİ YAŞAM MERKEZİ HİZMET VERMEKTEDİR. Eskişehir İl ...
Read more »
BİLECİK’İN GÖLPAZARI İLÇESİNDE BULUNAN TAŞHAN MEYDANI’NDA SOKAK SAĞLIKLAŞTIRMA VE CEPHE İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARINA BAŞLANDI. Bilecik’in Gölpazarı ilçesinde bulunan Taşhan Meydanı’nda sokak sağlıklaştırma ve cephe iyileştirme çalışmalarına başlandı. Gölpazarı Belediyesi Taşhan Meydanı’nda ...
Read more »
TÜDKİYEB Genel Başkanı Nihat Çelik, “Sağlanan destekler, üretimin sürdürülebilirliği, küçükbaş hayvan sayısının ve verimliliğin artmasına vesile olması bakımından sektörümüz açısından son derece değerlidir.” dedi. Küçükbaş hayvancılık destekleriyle hem hayvan sayısında ...
Read more »
Türkiyenin petrol ithalatı eylülde arttı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun eylül ayına ilişkin “Petrol Piyasası Sektör Raporu”na göre, Türkiyenin toplam petrol ithalatı içinde en büyük kalemi oluşturan ham petrolde ithalat yüzde ...
Read more »
MELİKGAZİ KAYSERİ BASKETBOL, YARIN SON 32 TURUNA KALMAYI GARANTİLEDİĞİ EUROCUP WOMEN F GRUBU’NDA SON MAÇINI OYNAYACAK. Melikgazi Kayseri Basketbol, yarın son 32 turuna kalmayı garantilediği Eurocup Women F Grubu’nda son ...
Read more »
Kanser alanındaki çalışmalarıyla tanınan Emory Üniversitesi’nden Prof. Dr. Deniz Peker Barclift, İstanbul Atlas Üniversitesi’nde düzenlenen Kan Hastalıkları Sempozyumu’nda önemli bilgiler verdi. Prof. Dr. Deniz Peker Barclift radyasyon maruziyetinin artması nedeniyle ...
Read more »
VAN’DA DÜN İTİBARİYLE ETKİLİ OLAN KUVVETLİ RÜZGAR BUGÜN ETKİSİNİ HAFİFLETİRKEN VAN GÖLÜ’NDE SABAH SAATLERİNDE OLUŞAN DALGALAR İSE KARTPOSTALLIK GÖRÜNTÜ OLUŞTURDU. Van’da etkili olan kuvvetli rüzgar nedeniyle Van Gölü’nde oluşan dalgalar, ...
Read more »