Mahfi Eğilmez: Paradan para kazanmanın paradan para kaybetmeye dönüşmesi son üç yılın olgusudur
“Enflasyonun hızla yükselmesi, buna karşılık faizlerin ve kurun baskılanması böyle bir olgunun ortaya çıkmasına yol açmış bulunuyor”
Mahfi Eğilmez
Yakın zamana kadar çok yaygın kullanılan bir söylem vardı: “Paradan para kazanmak.” Sanırım önce siyasetçiler kullanmaya başladı bu söylemi sonra bütün topluma yayıldı. Bu söylemle kastedilen şey parasını bir üretim işinde kullanmak yerine mevduata yatırıp faiz elde etmeyi tercih etmekti. Ekonomi bilimi açısından tamamen boş bir söylemdi bu aslında. Çünkü parayı eğer yastık altına döviz, altın vb. formlarında saklamamışsanız bir üretim işinde kullanmanızla bankaya mevduat olarak yatırmanız arasında bir fark yoktur. Banka, o parayı yemez, yırtmaz, yok etmez. Ya üretim yapmak isteyen ya da tüketim için kullanmak isteyen birisine kredi olarak vermek zorundadır. Aksi takdirde zarar eder. Krediyi üretim amacıyla alan üretim yaparak ekonomiye katkıda bulunur. Tüketim amacıyla alan da harcayarak talebi artırır, bir süre sonra talep artışı arzın da artmasına yol açar. Yani bankaya yatırılan para bir yandan sahibine faiz kazancı sağlarken bir yandan da üretim – tüketim – üretim zinciri yoluyla üretim artışı yoluyla ekonomiye katkı sağlar. Bu zincirde faiz geliri elde edilmesi reel faizin (yani enflasyondan arındırılmış faiz gelirinin) pozitif olmasına bağlıdır.
Eğer bankaların mevduata verdiği faiz, enflasyonun altındaysa o zaman negatif reel faiz söz konusu olur ve tasarruf sahibi bir getiri elde edemez hatta kayba uğrar. Her ne kadar reel faiz hesabı asıl olarak bugünkü nominal faiz ile gelecekteki (beklenen enflasyonu) esas alırsa da biz aynı formülü kullanarak bir yıl öncesinden bugüne gelen yapıya bakalım. Formülümüz şudur:
Şubat 2023’de Gerçekleşmiş Reel Faiz = (1 + Şubat 2022’deki Nominal Faiz) / (1 + Şubat 2023’deki Enflasyon) – 1
Şubat 2022’de bankaların verdiği nominal faiz yüzde 20 idi. Bugünkü enflasyon da yüzde 65 olduğuna göre bu değerleri yerlerine koyalım:
Şubat 2023’de Gerçekleşmiş Reel Faiz = (1 + 20) / (1 + 65) – 1 = 0,27
Buna göre parasını bir yıl önce bankaya mevduat olarak yatıran kişi, yüzde 27 eksi faiz almış yani satın alma gücünü enflasyona göre koruyamamış demektir. Bir başka ifadeyle paradan para kaybetme olgusu yaşamıştır. Bu dediklerimizi sayılara dökelim. 2022 Şubat başında 100 TL’sini bankaya yüzde 20 faizle bir yıllığına yatıran bir kişi düşünelim. Bu kişi 2023 Şubat başında bankadan anapara + faiz olarak 120 TL alacak demektir. Aynı dönemde enflasyon yüzde 65 olduğuna göre bu kişinin eline geçen paranın değeri şöyle hesaplanabilir:
100 – 65 = 35 + 20 = 55 TL.
Demek ki bu kişi bir yıl önce 100 TL olan satın alma gücü yerine bugün (faiz aldığı halde) yalnızca 55 TL’lik satın alma gücüne sahiptir. Yani satın alma gücünün yüzde 45’ini kaybetmiştir.
Buna karşılık aynı tarihte aynı bankadan kredi almış bir kişinin durumu farklıdır. 2022 Şubat ayında bankadan yüzde 30 kredi faiziyle bir yıl vadeli 100 TL kredi alan ve bu parayla 100 TL değerinde bir mal satın alan kişi bir yılın sonunda bankaya faiziyle birlikte 130 TL ödeyecek demektir. Satın aldığı malı fiyatı enflasyon nedeniyle 165 TL olmuşsa bu malı kredi kullanarak almak suretiyle 100 TL yerine (135 – 65 =) 70 TL’ye almış olmaktadır.
Bu durum bize bankaya para yatıranın zararlı, bankadan kredi kullananın kazançlı çıktığını açık biçimde gösteriyor.
Burada kullandığımız enflasyon verileri TÜİK’in verileridir. Bunların yerine gerçeğe çok daha yakın olan ENAG verilerini koyduğumuzda durum çok daha feci çıkacaktır.
Paradan para kazanmanın paradan para kaybetmeye dönüşmesi son üç yılın olgusudur. Enflasyonun hızla yükselmesi, buna karşılık faizlerin ve kurun baskılanması böyle bir olgunun ortaya çıkmasına yol açmış bulunuyor.
Bu uygulamanın sonucu tasarruf sahibinden borçlulara servet aktarımı olarak kaşımıza çıkıyor.
]]>
News Related
-
KYK, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla “Öğrenim kredisi ve burs alan yeni öğrencilere ekim ve kasım ayı ödemeleri bir arada!” diyerek burs ödemelerinin başladığını duyurdu. KYK, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımla “Öğrenim kredisi ve burs alan yeni öğrencilere ekim ve kasım ayı ödemeleri bir arada!” diyerek burs ödemelerinin başladığını duyurdu. ...
See Details:
KYK duyurdu: Öğrencilerin burs ödemeleri başladı
-
TOBB Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Başkanı Levent Korkut, Türkiye genelinde DASK zorunlu deprem sigortalılık oranının yüzde 59 olduğunu belirterek, “4 konuttan sadece biri DASK dışındaki ihtiyari konut sigortalı.” dedi. Türkiye’de 4 evden biri Korkut, AA muhabirine, Kahramanmaraş merkezli depremlerin büyüklüğü, kapsama alanının genişliği ve yıkıcı etkisiyle sigortacılık sektörünün ezberini bozduğunu, ...
See Details:
Türkiye'de 4 evden biri "konut sigortası" sahibi
-
Her şeyden habersiz telefonda başka bir erkekle yazışan karısının başında bekleyen adam, o anları cep telefonu kamerasıyla saniye saniye kaydetti. Kocasını fark edince büyük şaşkınlık yaşayan kadın, kendini aklamaya çalışsa da iş işten geçmişti. Aldatırken yakalananlar kervanına bir yenisi daha eklendi. Telefonda başka bir erkekle sohbet eden ve mini etekli ...
See Details:
Karısını başka bir erkekle yazışırken yakalayan adam o anları böyle kaydetti
-
Almanya Birinci Futbol Ligi (Bundesliga) ekiplerinden Bayern Münih’in sezon başında transfer ettiği Harry Kane, yeni takımında adından şimdiden sıkça söz ettiriyor. Bundesliga’da Harry Kane fırtınası: 12 maç, 18 gol Avrupa’nın 5 büyük liginde an itibarıyla en çok gol atan isim olan Kane, Bayern Münih’te görev aldığı kısa sürede rekorlar kırmaya ...
See Details:
Bundesliga'da Harry Kane fırtınası: 12 maç, 18 gol
-
Fenerbahçe’ye bir kötü haber de Konferans Ligi’nde oynanacak Nordsjaelland maçı öncesi milli futbolcudan geldi. Teknik Direktör İsmail Kartal’ın perşembe günkü mücadelede zorunlu olarak önemli değişikliklere imza atacağı öğrenildi. Fenerbahçe’de sakatlar kervanına ilk 11’in vazgeçilmez ismi Ferdi Kadıoğlu da eklendi. Fatih Karagümrük maçında dizine darbe alan milli futbolcunun, perşembe günü UEFA ...
See Details:
Fenerbahçe'de Sakatlar Kervanına Ferdi Kadıoğlu Da Katıldı
-
ORDU’DA, CUMHURİYET’İN İLANININ 100. YILINA ÖZEL DÜZENLENEN TÜRK MUSİKİSİ KONSERİ, SANATSEVERLERE GÜZEL BİR GECE YAŞATTI. Ordu’da, Cumhuriyet’in ilanının 100. Yılına özel düzenlenen Türk Musikisi konseri, sanatseverlere güzel bir gece yaşattı. ORDU’DA, CUMHURİYET’İN İLANININ 100. YILINA ÖZEL DÜZENLENEN TÜRK MUSİKİSİ KONSERİ, SANATSEVERLERE GÜZEL BİR GECE YAŞATTI. Altınordu Belediyesi ve Ordu Kültür ...
See Details:
Cumhuriyetin 100’ncü yılına özel Türk Musikisi konseri
-
Binlerce kişinin ikamet ettiği devasa sitelerde, yüksek aidatlar ve mevcut kanuni düzenlemelerin günümüz ihtiyaçlarını karşılamaması ev sahiplerine zor günler yaşatıyor. Kira kadar aidat ödeyen site sakinleri kayyum istiyor Bir ilçe büyüklüğündeki sitelerin içindeki AVM, market, yüzme havuzu, spor salonu, SPA merkezi ilk başta maliklere cazip gelse de buraların bakım masrafları ...
See Details:
Kira kadar aidat ödeyen site sakinleri kayyum istiyor
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
VEDAŞ’tan saha personeline güvenli çalışma eğitimi
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Uyuz için kedilerde hijyene dikkat
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Aksaray'da fabrikaya kurulan güneş panelleriyle ekonomiye katkı
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
LeBron James'in rekor gecesinde Lakers farklı kaybetti
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Burs ve kredi ödemeleri başladı
-
VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Vangölü Elektrik Dağıtım A.Ş. (VEDAŞ), saha personeline, yüksekte güvenli çalışma eğitimi verdi. VANGÖLÜ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. (VEDAŞ), SAHA PERSONELİNE, YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA EĞİTİMİ VERDİ. Şirket merkezindeki eğitim sahasında gerçekleşen eğitimler hakkında açıklama yapan VEDAŞ Van İl Müdürü Abdulmelik ...
See Details:
Altıntaş’ta çiftçi eğitim ve istişare toplantısı
-
OTHER NEWS
SAĞLIK BAKANLIĞININ GENELGESİ DOĞRULTUSUNDA, 80 YAŞ VE ÜZERİ BİREYLERİN AKTİF ÜRETKEN VE SAĞLIKLI YAŞAM SÜRMESİNİ DESTEKLEMEK AMACI İLE HASTANEDE SAĞLIKLI YAŞ ALMA MERKEZİ YANİ YAŞAM MERKEZİ HİZMET VERMEKTEDİR. Eskişehir İl ...
Read more »
BİLECİK’İN GÖLPAZARI İLÇESİNDE BULUNAN TAŞHAN MEYDANI’NDA SOKAK SAĞLIKLAŞTIRMA VE CEPHE İYİLEŞTİRME ÇALIŞMALARINA BAŞLANDI. Bilecik’in Gölpazarı ilçesinde bulunan Taşhan Meydanı’nda sokak sağlıklaştırma ve cephe iyileştirme çalışmalarına başlandı. Gölpazarı Belediyesi Taşhan Meydanı’nda ...
Read more »
TÜDKİYEB Genel Başkanı Nihat Çelik, “Sağlanan destekler, üretimin sürdürülebilirliği, küçükbaş hayvan sayısının ve verimliliğin artmasına vesile olması bakımından sektörümüz açısından son derece değerlidir.” dedi. Küçükbaş hayvancılık destekleriyle hem hayvan sayısında ...
Read more »
Türkiyenin petrol ithalatı eylülde arttı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun eylül ayına ilişkin “Petrol Piyasası Sektör Raporu”na göre, Türkiyenin toplam petrol ithalatı içinde en büyük kalemi oluşturan ham petrolde ithalat yüzde ...
Read more »
MELİKGAZİ KAYSERİ BASKETBOL, YARIN SON 32 TURUNA KALMAYI GARANTİLEDİĞİ EUROCUP WOMEN F GRUBU’NDA SON MAÇINI OYNAYACAK. Melikgazi Kayseri Basketbol, yarın son 32 turuna kalmayı garantilediği Eurocup Women F Grubu’nda son ...
Read more »
Kanser alanındaki çalışmalarıyla tanınan Emory Üniversitesi’nden Prof. Dr. Deniz Peker Barclift, İstanbul Atlas Üniversitesi’nde düzenlenen Kan Hastalıkları Sempozyumu’nda önemli bilgiler verdi. Prof. Dr. Deniz Peker Barclift radyasyon maruziyetinin artması nedeniyle ...
Read more »
VAN’DA DÜN İTİBARİYLE ETKİLİ OLAN KUVVETLİ RÜZGAR BUGÜN ETKİSİNİ HAFİFLETİRKEN VAN GÖLÜ’NDE SABAH SAATLERİNDE OLUŞAN DALGALAR İSE KARTPOSTALLIK GÖRÜNTÜ OLUŞTURDU. Van’da etkili olan kuvvetli rüzgar nedeniyle Van Gölü’nde oluşan dalgalar, ...
Read more »