Podatek Belki do naprawy. Ale nie tak, jak chce resort finansów

Resort pracuje nad nowym podatkiem Belki. Jednak nie ma dobrych rozwiązań - uważa Instrat

Włączenie zysków kapitałowych jako źródła dochodu objętego skalą podatkową w PIT - taką reformę tzw. podatku Belki proponują eksperci z fundacji Instrat. Jednocześnie krytykują pomysł reformy, planowanej przez obecny rząd. Ich zdaniem, zamiast wspomóc tzw. klasę średnią, może wręcz pogłębić nierówności w Polsce.

"Zniesienie podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) dla oszczędności i inwestycji w tym także na GPW (do 100 tys. zł, powyżej 1 roku)" - tak brzmi jeden ze 100 konkretów Koalicji Obywatelskiej zgłoszonych w minionej kampanii parlamentarnej. Resort finansów jest na etapie wdrażania tej propozycji.

Obniżka podatku Belki. MF ma plan

W kwietniu, w odpowiedzi na interpelację poselską, wiceminister finansów Jarosław Neneman przedstawił główne założenia szykowanej reformy. Wynika z nich, że zwolnione z podatku Belki będą osoby dysponujące kapitałem do wysokości około 200 tys. zł, przy założeniu, że osiągają z tego tytułu "typowe" zyski (w uproszczeniu: to stopa depozytowa NBP wyznacza typową stopę zwrotu z kapitału w gospodarce).

Z kolei osoby zarządzające wyraźnie wyższym kapitałem i/lub osiągające ponadstandardowe zyski zapłacą podatek tylko od nadwyżki dochodów ponad wskazane kwoty wolnej.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Milioner z branży pogrzebowej. Zdradza szczegóły biznesu - Tomasz Salski w Biznes Klasie

Fundacja Instrat w najnowszej publikacji, z którą zapoznał się money.pl., pt. "Jak naprawić podatek od zysków kapitałowych w Polsce" krytykuje kierunek obrany przez resort finansów. Jest on dobry, choć mało ambitny - ocenia Jakub Sawulski, główny ekonomista Instrat, autor analizy.

Po pierwsze, propozycja ta obniża i tak już niskie dochody z tego podatku. Po drugie, utrzymuje różne opodatkowanie zysków kapitałowych i dochodów z najmu i sprzedaży nieruchomości (choć zmniejsza te dysproporcje). I wreszcie po trzecie, korzyści z propozycji rządu odniosą głównie osoby o wysokich dochodach.

Dochody z opodatkowania zysków kapitałowych

Dochody z dysponowania aktywami finansowymi mają relatywnie duże znaczenie w gospodarstwach domowych o wysokich dochodach. W konsekwencji każda obniżka opodatkowania zysków kapitałowych będzie trafiała w dużym stopniu właśnie do tej grupy obywateli - wskazano w opracowaniu.

Zobacz także:

Dziemianowicz-Bąk: Kończą się czasy konkurowania z Europą niskimi kosztami pracy

Podatek Belki do zmiany przez nierówności dochodowe

- Polska jest krajem o wysokich nierównościach dochodowych oraz niskich dochodach z opodatkowania kapitału dla finansów publicznych. Jednocześnie dla kilku procent osób o najwyższych dochodach wpływy z posiadania kapitału mogą stanowić istotne źródło dochodu. Bez podatku Belki jakaś część ich dochodu nie byłaby w ogóle opodatkowana - uzupełnia Jakub Sawulski.

Dlatego Instrat proponuje dalej idące rozwiązanie - włączenie zysków kapitałowych jako źródła dochodu objętego skalą podatkową w PIT. "Zgodnie z tą propozycją na koniec roku podatkowego zyski kapitałowe byłyby sumowane z dochodami z innych źródeł, takimi jak umowa o pracę, umowy cywilnoprawne czy działalność gospodarcza - w ramach jednej deklaracji podatkowej (PIT-36 lub PIT-37). Następnie na łączny dochód byłaby nakładana obecna skala podatkowa, tzn. w ujęciu rocznym: 30 tys. zł kwoty wolnej, stawka 12 proc. dla dochodów w przedziale 30-120 tys. zł oraz stawka 32 proc. od nadwyżki dochodów ponad 120 tys. zł" - tłumaczy fundacja.

Takie działanie jednocześnie zmniejszyłoby nierówności oraz pozwoliło przekierować oszczędności obywateli na rozwój firm, a nie pompowanie bańki na rynku nieruchomości - argumentuje Sawulski.

Według propozycji definicja "zysków kapitałowych" powinna obejmować także dochody z dysponowania nieruchomościami. Chodzi zarówno o dochody z najmu nieruchomości, jak i ich sprzedaży, co wymagałoby ustanowienia katalogu kosztów do odliczenia (obecnie koszty nie są odejmowane m.in. od przychodów z najmu). Włączenie zysków kapitałowych do skali PIT pozwalałoby uwzględnić sytuację finansową całego gospodarstwa domowego, a więc różnicować opodatkowanie w zależności od tego, jaką część jakiego dochodu stanowią zyski kapitałowe oraz skorzystać ze wspólnego rozliczenia małżonków i odliczenia ulg na dzieci w przypadku gospodarstw wieloosobowych.

"Nasza propozycja stworzyłaby faktyczną progresję w opodatkowaniu zysków kapitałowych. W praktyce proponujemy zastąpienie obecnej jednej stawki w wysokości 19 proc. trzema stawkami krańcowymi na dodatkowy dochód z kapitału (ponad dochód z tradycyjnych źródeł) w wysokości 0 proc., 12 proc. oraz 32 proc." - proponuje Instrat.

Zobacz także:

Słodko-gorzkie dane o budżecie. Jest kłopot z wpływami z ważnego podatku

Aby lepiej zobrazować sytuację, fundacja podaje wpływ jej propozycji na sytuację trzech różnych osób czy gospodarstw domowych:

Przykład 1: osoba o niskim dochodzie

Emeryt z rocznym dochodem z emerytury w wysokości 24 tys. zł (trochę ponad świadczenie minimalne) oraz oszczędnościami ulokowanymi w obligacjach i na lokatach, dającymi roczny dochód w wysokości 3 tys. zł - zyski kapitałowe objęte stawką 0 proc, gdyż łączny dochód mieści się w kwocie wolnej w wysokości 30 tys. zł.

Przykład 2: rodzina "na dorobku"

Rodzina 2+2 z rocznym dochodem z pracy i działalności gospodarczej w wysokości 150 tys. zł, rocznym dochodem z najmu jednego mieszkania w wysokości 24 tys. zł oraz dochodem z innych oszczędności w wysokości 6 tys. zł - zyski kapitałowe będą objęte umiarkowaną stawką 12 proc., gdyż łączny dochód nie przekracza progu 240 tys. zł (2 x 120 tys. zł przy wspólnym rozliczeniu małżonków).

Przykład 3: zamożny menedżer

Menedżer z rocznym dochodem z umowy o pracę w wysokości 300 tys. zł, dochodem z posiadanych udziałów i akcji w wysokości 100 tys. zł oraz dochodem z dysponowania nieruchomościami (najem, sprzedaż) w wysokości 150 tys. zł - zyski kapitałowe będą objęte stawką 32 proc., gdyż dochody niekapitałowe przekraczają próg 120 tys. zł rocznie.

Jak wynika z opracowania Instrat, opierającego się na danych Eurostatu, wpływy z opodatkowania zysków kapitałowych to niewielka część dochodów publicznych w Polsce w porównaniu do innych państw. W 2021 r. dochody z tego tytułu wyniosły ok. 7 mld zł (blisko 0,3 proc. PKB), co przekłada się na 0,7 proc. dochodów państwa z podatków i składek. Tymczasem średnia w państwach Unii Europejskiej wyniosła 2,3 proc.

Grzegorz Osiecki, Tomasz Żółciak, dziennikarze money.pl

Podatek Belki do zmiany? Ministerstwo Finansów ma pomysł. Jest jedno "ale"

Podatek Belki do zmiany. Minister: wkrótce projekt. Padł termin

Resort przedstawia dane o deficycie budżetowym. Mówi o ryzyku związanym z VAT