Zeldzaam beeld van 'vergeten NSB-kamp' Utrecht zomaar te koop op Marktplaats

Een bijzondere vondst op een vrij ongebruikelijke plek voor historisch onderzoeker Jim Terlingen. Op Marktplaats biedt iemand een tekening te koop aan van kamp Rhijnauwen, waar vlak na de Tweede Wereldoorlog foute Nederlanders werden opgesloten. Van het 'vergeten NSB-kamp' dicht bij Utrecht is nauwelijks iets bewaard gebleven.

De plek waar toen gevangenen zaten, is tegenwoordig een geliefde recreatieplek voor inwoners van Utrecht. Niets doet nog herinneren aan het kamp waar na de Tweede Wereldoorlog, net buiten de stad, foute Nederlanders werden opgesloten. "Dat waren bijvoorbeeld NSB'ers of mensen die anderszins hadden geheuld met de Duitsers", vertelt Terlingen, die werd getipt over de advertentie op Marktplaats.

Aanvankelijk werden die 'fouteriken' opgesloten op al bestaande plekken, zoals in een verbouwd theater of op het politiebureau. "Maar er was al snel veel te weinig ruimte", vertelt Terlingen. "Dus hebben ze die mensen eerst overgebracht naar Fort de Bilt: mannen en vrouwen door elkaar heen. Dat leverde al snel problemen op, waardoor ze besloten om de mannen over te plaatsen naar dat nieuw gebouwde kamp Rhijnauwen. De vrouwen bleven achter in het fort."

Kamp Rhijnauwen was 'een rommeltje', zegt Terlingen. "Er waren veel incidenten, zoals mishandelingen van gevangenen. Ook werd er soms gericht op ze geschoten bij een ontsnappingspoging. Het was een zeer onrustige tijd."

Religueuze tekening

Rhijnauwen bleef amper 2,5 jaar open. Er is nauwelijks iets van bewaard gebleven. (Oud-)gevangenen en hun naasten zwegen over het bestaan van het kamp, vooral vanwege schaamte. Foto's zijn er niet of nauwelijks, vertelt Terlingen. Eén tekening, één luchtfoto en nu dus nog deze vondst op Marktplaats: nóg een tekening. "Een religieuze afbeelding van de Kerstmis in 1945. Ik vermoed dat die gemaakt is door een gevangene. Op de achtergrond zie je kampbarakken. Er staat een man op met een B op broekspijp geborduurd. Dat slaat waarschijnlijk op de barak waar hij gevangenzat."

De verkoper vond de tekening 10 à 12 jaar geleden bij het grofvuil, heeft 'm sindsdien in privébezit en doet ‘m nu van de hand. Als het aan Terlingen ligt, slaat het Utrechtse stadsarchief toe en koopt die de afbeelding. Want zo duur is die niet, een paar tientjes. "En zo blijft die voor heel Utrecht bewaard."