Rundervet en maagdelijke palmolie verdwijnen in de biodiesel
Rundervet en maagdelijke palmolie verdwijnen in de biodiesel
De vraag naar (groene) biobrandstoffen om onze koolstofuitstoot op papier omlaag te krijgen, neemt zowel in de VS als de EU ongewenste vormen aan. Amerikanen halen rundervet uit Brazilië om er motorbrandstoffen van te maken, terwijl ze er zelf gewassen voor telen. De Europese biobrandstofindustrie maakt zich daarentegen zorgen over zogenaamde gebruikte kookolie uit Azië die echter uit brandnieuwe ('virgin' in vaktaal) palmolie blijkt te bestaan. De fraude zou zo groot zijn dat de baas van de Franse landbouwgrondstoffengigant Avril om onderzoek naar de omvang vraagt.
In de eerste 4 maanden van 2024 stegen de aankopen van beef tallow (rundervet, wij kennen het als ossewit) vanuit de Verenigde Staten in Brazilië met 377%, volgens het boerenblad Farm Progress. Dat vet wordt normaal gesproken voor een heel scala aan hoogwaardige producten gebruikt, van diervoeders tot zeep. Brazilië is 's werelds grootste rundvleesslachter, na China. Dat laatste land weet Amerika ook te vinden met scheepsladingen vol gebruikte kookolie.
Goedkopere grondstoffen
De snel gestegen vraag naar vet en olie komt doordat Amerikaanse producenten van biobrandstoffen op zoek zijn naar goedkopere grondstoffen voor hun biobrandstof dan de gebruikelijke sojabonen of mais van Amerikaanse bodem. 'Groene' diesel, gemaakt van afvalvet of frituurvet, heeft een lagere koolstofvoetafdruk en profiteert daardoor van hogere belastingvoordelen voor gebruikers in de staat Californië, waar op dit moment de meeste Amerikaanse biodiesel wordt verstookt. En dus heeft het Braziliaanse rundervet zich inmiddels een vaste plek verworven in de Amerikaanse biobrandstoffen-grondstoffenmix, net als de Chinese kookolie.
"Zo lang de regels blijven zoals ze zijn, gaan de biobrandstoffenproducenten voor wat maar het goedkoopste is," zegt John Baize, een onafhankelijke analist die ook de U.S. Soybean Export Council adviseert. De situatie zet druk op Amerikaanse boeren die rekenden op een stijgende vraag naar gewassen als grondstoffen voor groene diesel. De sojabonenverwerkers pleiten daarom voor hogere invoertarieven op de geïmporteerde afvalvetten, terwijl die nou juist duurzamer zijn als biodiesel dan speciaal daarvoor geteelde gewassen.
Virgin palmolie omgekat tot gebruikte kookolie
In Europa maakt de biobrandstoffenindustrie zich juist zorgen omdat ze bang is dat ze tot afgewerkte olie omgekatte virgin olie krijgt aangeboden door fraudeurs. De EU kent al veel langer de verwerking van vetten tot biobrandstof (onder meer om 'groener' te kunnen vliegen). Volgens de Europese regelgeving is gebruikt frituurvet koolstofneutraal. Het is dan ook aanbevelingswaardig dat om te zetten in biobrandstof, daarmee geven we immers afval een nieuwe bestemming als energiebron. Een en ander heeft tot gevolg dat oud frituurvet inmiddels een dure grondstof is geworden en dat het verhandelen van gebruikte kookolie steeds winstgevender wordt. En dat lokt fraude uit, zegt Jean-Philippe Puig, ceo van Avril (de vierde grootste agrarische onderneming in Frankrijk), op Euractiv.
De importen van gebruikte kookolie uit Azië zijn enorm gestegen, volgens Puig. Maar omdat gebruikte oliën en vetten door de sterk gestegen vraag naar groene diesel duurder zijn geworden dan hun virgin varianten, ontstaat een markt voor criminelen. Ze verkopen het virgin product als het afgewerkte aan het einde van zijn levenscyclus. Zo verdwijnt inmiddels virgin palmolie van ongecertificeerde bomen als gebruikte kookolie in duurzame Europese biodieselproductie. Als afgewerkte kookolie voldoet het aan de Europese en nationale hernieuwbare energie-eisen. Het is precies wat we niet willen in de EU. Volgens Puig is de fraude inmiddels zo omvangrijk dat het tijd is voor een onderzoek dat de cijfers boven water haalt en de onduurzame praktijk stopt.