‘Geen internationals' en 'alleen vrouwen': mag je als verhuurder 'discriminerende' eisen stellen?

De Nederlandse huizenmarkt zit al een tijdje muurvast met een tekort van meer dan 300.000 woningen. Woningzoekenden proberen op alle mogelijke manieren om een stekkie te vinden, waaronder in Facebook-groepen met advertenties voor huurwoningen. Een geschikte kamer vinden is al een hele opgave, maar dan moet je ook nog geselecteerd worden. Vooral expats en internationale studenten worden uitgesloten.

Facebook telt honderden groepen waarin kamers en huurwoningen worden aangeboden. En hoewel het voor veel mensen al zoeken is naar een speld in een hooiberg, lopen sommige woningzoekenden ook aan tegen de eisen die worden gesteld door verhuurders of potentiële huisgenoten. Expats die geen Nederlands spreken of mensen die op een andere manier niet aan de eisen voldoen, vangen vaak bot.

Een van die expats is Elisavet uit het Griekse Thessaloniki. Drieënhalf geleden verhuisde ze naar Nederland voor werk en ervaarde naar eigen zeggen veel moeilijkheden bij het zoeken naar een geschikte woning. "Ik heb naar woningen gezocht via websites zoals Pararius, Kamernet, Funda en verschillende Facebook-groepen", vertelt ze aan Editie NL. En dat bleek geen makkelijke zoektocht.

'Sorry, alleen Nederlanders'

Voornamelijk in Facebook-groepen kreeg Elisavet al snel de deksel op de neus. "Ik kwam vaak advertenties tegen die begonnen met: 'sorry, alleen Nederlanders'." Ondanks alle pogingen kreeg ze geen enkele keer een reactie van een Nederlandssprekende verhuurder. "Daarom reageerde ik alleen op woningen waar ook andere expats woonden."

Wet goed verhuurderschap

Maar mag je als verhuurder of medehuurder mensen afwijzen op basis van de taal die ze spreken? Dat ligt eraan, stelt specialist huurrecht Marcel van Wezel bij TomLow. "Sinds 1 juli 2023 is de Wet goed verhuurderschap in werking getreden," zegt hij. De wet houdt onder meer in dat je niet mag discrimineren bij de toewijzing van een kamer.

Aan de andere kant heb je als huisgenoot wél het recht om te bepalen met wie je wilt wonen. "Je mag dus wel iemand kiezen die bij je levensstijl past," vertelt Van Wezel. Dan gaat het namelijk om een woning met een privékarakter. Ook als je de woning binnen je eigen netwerk aanbiedt, mag je extra eisen stellen.

Een huisbaas of verhuurder mag dus in principe bijvoorbeeld expats niet zomaar weigeren. Maar een groepje huisgenoten dat een kamer vrij heeft, mag hun toekomstige medebewoner vaak zelf uitkiezen. "De verhuurder bepaalt uiteindelijk, maar de onderhuurder mag iemand aandragen of een veto uitspreken tegen de komst van een persoon."

Van Wezel gaat verder: "Er is wel een grijs gebied. Want wanneer is er sprake van discriminatie en wanneer van selecteren wie bij je past?" Zo mogen studenten wel eisen dat hun nieuwe huisgenoot ook studeert of bijvoorbeeld dezelfde interesses deelt. Iemand afwijzen op basis van huidskleur mag dan weer niet. "Maar een huis vol met christelijke bewoners zou in principe een islamitisch persoon kunnen afwijzen, omdat die persoon niet past bij hun levensstijl." In dit geval ligt nadruk dan op de zoektocht naar een mede-christen vanuit praktische overwegingen en niet vanwege een afkeer tegenover moslims.

Ook als alle bewoners Nederlands spreken, is het bijvoorbeeld niet verboden om iemand die geen Nederlands spreekt af te wijzen. "Maar over het algemeen geldt dat je niemand zomaar mag afwijzen op basis van religie, huidskleur, politieke voorkeur, lichamelijke of geestelijke gezondheid of seksuele geaardheid."

Klacht indienen bij de gemeente

Mensen die het gevoel krijgen dat ze worden gediscrimineerd op de woningmarkt kunnen een klacht indienen bij de gemeente. "Dan moet de gemeente handhavend optreden. Denk aan een boete of het intrekken van een vergunning. Daarmee krijg je de kamer niet, maar de verhuurder wordt wel aangesproken," vertelt Van Wezel.

Zo ver hoefde het voor Elisavet niet te komen. "Uiteindelijk deden een vriend en ik alsof we een stel waren, omdat verhuurders veel liever een koppel hebben dan huisgenoten."

Het einde van haar zoektocht betekent echter niet het einde van het probleem. "Veel van mijn Griekse vrienden ervaren dezelfde moeilijkheden op de woningmarkt. De laatste jaren is het zelfs moeilijk geworden voor mensen die hier zijn geboren, laat staan voor expats."