Zagłuszarki i skanowanie ścian. Jak służby w Polsce chronią polityków przed podsłuchami

Funkcjonariusze Służby Ochrony Państwa

— Gdy odchodziłem z firmy, BOR miał wtedy bardzo profesjonalny sprzęt, natomiast nie był on najnowszy. Sprawdzenie antypodsłuchowe trwało bardzo długo. No i mieliśmy później aferę podsłuchową “u Sowy”. Ministrowie nie podlegali takiej ścisłej ochronie BOR jak prezydent czy premier. Niemożliwe było sprawdzenie w szybkim tempie takiego pomieszczenia — mówi Onetowi Jarosław Bartniczuk były BOR-owiec, obecnie prezes firmy InterGuard, która pod kątem ochrony danych zabezpiecza korporacje, firmy i VIP-ów.

• — Są detektory złącz nieliniowych, które skanują ścianę, podłogi pod kątem obecności elektroniki w miejscach, gdzie nie powinna się ona znajdować — przekazuje Bartniczuk
• — Dwa lata po odejściu z firmy miałem u siebie lepszy sprzęt niż Biuro Ochrony Rządu. Z tego, co wiem, teraz Służba Ochrona Państwa ma już najlepszy sprzęt dostępny na rynku — mówi
• Rozmówca Onetu zwraca uwagę, że czasem nie wystarczy sprawdzenie tylko konkretnego pomieszczenia, w którym mają pojawić się VIPy
• Więcej takich informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu

We wtorek w sali Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, w której zaplanowane było wyjazdowe posiedzenie rządu, odkryto podejrzane urządzenie, które mogło służyć do nagrywania czy do podsłuchiwania zarówno dźwięku, jak i obrazu.

— To było standardowe przeszukanie. Służby zawsze sprawdzają miejsca, w których odbywają się wyjazdowe posiedzenia czy spotkania z udziałem premiera, prezydenta i innych ważnych osób w państwie, pod kątem pirotechnicznym i kontrwywiadowczym, a więc także pod kątem podsłuchów. Teraz będzie wyjaśnianie, kto zamontował te urządzenia oraz komu i do czego miały służyć — podkreślał w rozmowie z Onetem Jacek Dobrzyński, rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych.

Jarosław Bartniczuk, który przez wiele lat pracował jako oficer Biura Ochrony Rządu, mówi Onetowi, że w całej tej sytuacji emocje trzeba odłożyć na bok. — Po pierwsze urządzenie wykryto. Po drugie, nie mamy jasnej informacji, jakie dokładnie było to urządzenie i w jaki sposób mogło zostać wykorzystane do podsłuchów. W tego typu urzędach, starszych budynkach bardzo często są instalacje starszych systemów powiadamiania, nagłośnienia czy wewnętrznej komunikacji. W mojej pracy też z takimi rzeczami się spotykaliśmy — zaznacza.

Oficer BOR podkreśla, że wielu informacji z czasów swojej pracy ze zrozumiałych względów ujawniać nie może. Tłumaczy jednak kilka procedur. — Rozpoznanie pomieszczenia robi się generalnie na kilka godzin przed rozpoczęciem spotkania. To jednak wszystko zależy, ile służby mają czasu.

— To jest standardowa procedura. Jeżeli ktoś dba o poufność rozmów, musi zadbać, by odpowiednie służby weszły i sprawdziły dokładnie całe miejsce. Takie sprawdzenia robi się nie tylko pod kątem podsłuchu, ale też pod kątem przedmiotów niebezpiecznych, które mogą być w sali. Rozpoznanie pirotechniczne, antypodsłuchowe, technika tych przeszukań jest bardzo zbliżona. Różni się kilkoma urządzeniami — dopowiada.

Agent skanuje ścianę i podłogę

Bartniczuk w Biurze Ochrony Rządu zajmował się m.in. rozpoznaniem takich miejsc, ale jak podkreśla — po tym, jak odszedł z “firmy” — nadal pozostał w tej samej branży. Działa na wolnym rynku, jest prezesem w firmie InterGuard, która pod kątem ochrony danych i informacji zabezpiecza korporacje, firmy i VIP-ów.

Przeszukanie miejsca pod kątem ewentualnego podsłuchu jest czasochłonne. Zdarza się, że trzeba rozkręcać niektóre przedmioty, ale z reguły agentom wystarczy specjalistyczny sprzęt. — Są urządzenia prześwietlające. Są detektory złącz nieliniowych, które skanują ścianę, podłogi pod kątem obecności elektroniki w miejscach, gdzie nie powinna się ona znajdować. Oczywiście bada się częstotliwości radiowe. Sprawdza się, czy jest jakaś transmisja radiowa z takiego pomieszczenia, czy są to zwykłe fale radiowe, sieci GSM, WiFi 2g, 3g — mówi rozmówca Onetu.

W salach konferencyjnych jest sporo pracy — agenci muszą sprawdzić m.in. urządzenia do przekazu głosu i obrazu. — Trzeba sprawdzić konfiguracje takich urządzeń, czy transmisja jest odpowiednio szyfrowana. Żyjemy w takich czasach, że bardzo dużo spotkań odbywa się właśnie w formie telekonferencji. Czas sprawdzenia pomieszczenia zależy od wielu czynników. Wiadomo, że jeden człowiek będzie to robił dłużej. A szybciej uwinie się sprawny zespół wyposażony w dobry sprzęt — podkreśla.

Lepszy sprzęt niż w “firmie”

Bartniczuk odszedł z Biura Ochrony Rządu w 2010 r. — Gdy odchodziłem z firmy, kwestia zabezpieczania antypodsłuchowego była przez niektórych decydentów zaniedbana. BOR miał wtedy bardzo profesjonalny sprzęt, natomiast nie był on najnowszy. I sprawdzenie antypodsłuchowe trwało bardzo długo. No i mieliśmy później aferę podsłuchową u Sowy. Ministrowie nie podlegali takiej ścisłej ochronie BOR jak prezydent czy premier. Niemożliwe było sprawdzenie w szybkim tempie takiego pomieszczenia — mówi.

— Nie ukrywam, że dwa lata po odejściu z firmy miałem u siebie lepszy sprzęt niż Biuro Ochrony Rządu. Z tego, co wiem, teraz Służba Ochrona Państwa ma już najlepszy sprzęt dostępny na rynku — dopowiada.

Rozmówca Onetu zwraca uwagę, że czasem nie wystarczy sprawdzenie tylko konkretnego pomieszczenia, w którym mają pojawić się VIP-y. — Teoretycznie jest możliwy podsłuch przez szybę z zewnątrz, ale do tego muszą być spełnione odpowiednie warunki. Jeżeli mamy pomieszczenie przeszklone, a naprzeciwko jest jakiś inny budynek, to ktoś z tego innego budynku również może podsłuchać to, co się dzieje w środku. Może skierować promień mikrofonu laserowego na szybę i sczytując część odbitego lasera. Mówiąc, wytwarzamy falę akustyczną, która przekazuje drgania na szybę, a mikrofon to odbiera. I wtedy poprzez system elektronicznych filtrów i wzmacniaczy możemy odczytać mowę ludzką z tego pomieszczenia — mówi.

W sytuacji dwóch przeszkolonych biurowców obok siebie Bartniczuk zalecałby zasłonięcie okien i zastosowanie zabezpieczenia czasowego na szybę typu systemu wibroakustyczne.

— Po sprawdzeniu pomieszczenia stosuje się też różnego rodzaju urządzenia, które nie dopuścić do wycieku informacji. Zagłuszarki fal radiowych, GSM, czy zagłuszarki mikrofonów. To ważne, bo może się zdarzyć, że osoba przez roztargnienie wejdzie na takie spotkanie z telefonem. Załóżmy, że ma na niej aplikację typu Pegasus i ktoś może włączyć ten telefon i mieć odsłuch otoczenia — przypomina były oficer BOR.