Bomen kappen en werknemers naar tropisch eiland: landen nemen maatregelen tegen hooikoorts

Het zonnetje begint te schijnen, de volgens fluiten en jij…niest. De lente is deze week qua weer echt begonnen en dat is ook voor hooikoortspatiënten goed te merken. Wie deze meivakantie een vlucht naar het buitenland neemt en hoopt daarmee meteen aan de hooikoorts te ontkomen, komt er vaak bedrogen uit. Hooikoorts is geen uitsluitend Nederlands fenomeen, maar er zijn wel landen die aantrekkelijk zijn vanwege de soms opvallende maatregelen die ze nemen tegen hooikoorts.

Kort gezegd: grassen en bomen zijn de grootste verspreiders van pollen en die vind je zo’n beetje overal. In landen met een zeeklimaat zoals bij ons of een landklimaat zoals op veel andere plekken in Europa, kan je gaan niezen als je er komt. Die gras- en boompollen zorgen naar schatting bij 20 procent van de Nederlanders voor klachten. De kans dat dat percentage verder oploopt, is vrij groot.

Spanje: Bomen op Barcelona’s La Rambla moeten weg

Datzelfde geldt voor Spanje, ziet onze correspondent Richard Hogenkamp. “In 2020 had zo’n 15 tot 20 procent van de bevolking last van een pollenallergie. In de meest recente berichten wordt er al gesproken over 20 tot 25 procent. En de verwachting is dat in 2050 de helft van de Spanjaarden hooikoorts heeft.”

Dat komt voor een groot gedeelte door het veranderende klimaat, een proces waar ook Nederland mee te maken heeft. Door hogere temperaturen zijn er bomen en grassen die niet meer in de winterstand gaan, maar in plaats daarvan een veel langere periode in bloei staan. Door die uitgerekte bloeiperiode zijn er langer pollen in de lucht en kan een allergie zich ook beter opbouwen.

“In Spanje zijn er mensen die van november tot april lopen met hooikoortsklachten”, zegt Hogenkamp. “De meeste mensen hebben korter last, afhankelijk van waar je precies allergisch voor bent. De piek voor de meeste boomsoorten is in maart en april, maar die van olijfbomen is dan weer in mei en juni.”

“Juist die olijfbomen zijn een van de grootste boosdoeners in Spanje. Samen met de cipresboom en de plataan.” Precies die laatste is waar Barcelona helemaal vol mee staat. Ook langs de bekendste straat van de stad, La Rambla, staan ze en zorgen ze voor voorbijgangers met jeukende ogen, loopneuzen en niesaanvallen. Daarom gaat Barcelona over tot actie. Tot 2027 worden in totaal 45.000 platanen verwijderd. Ze worden vervangen door bomen die voor minder allergische reacties zorgen.

Spaanse artsen geven daarnaast nog een advies: blijf tijdens de ergste uren van de dag binnen. Die zijn van 5 tot 10 uur ‘s morgens en van 7 tot 10 uur ‘s avonds. “Ben je mooi klaar mee als je klachten hebt in mei en juni, als Spanjaarden ‘s middags op het heetst van de dag ook al binnenblijven. Dan zit je dus de hele dag binnen”, zegt Hogenkamp.

Zuid-Afrika: Europeanen nemen hooikoortsbomen mee

Ook buiten Europa is hooikoorts een vervelend fenomeen. Zoals in Zuid-Afrika, waar mensen ook last hebben van de cipresboom en de plataan. En dat komt eigenlijk door de Europeanen.

“De eikenboom is naar Zuid-Afrika gebracht door de VOC, de Britten namen platanen mee en er groeien cipressen uit Zuid-Europa”, zegt correspondent Sophie van Leeuwen. “De Europese kolonisten hadden hout nodig voor de ontwikkeling van de Kaap, om huizen te bouwen, wijnvaten van eikenhout, eigenlijk alles in die tijd.

Maar nu zitten Zuid-Afrikaanse hooikoortspatiënten dus met de pollen van al die bomen. “En het aantal hooikoortspatiënten neemt toe”, zegt Van Leeuwen. Datzelfde geldt voor de hoeveelheid pollen die er door de lucht zweven. Het land investeert veel in meetapparatuur om zo goed mogelijk bij te kunnen houden waar en wanneer de pollen ‘toeslaan’.

Wie nu in Zuid-Afrika zit, heeft waarschijnlijk geen tot weinig last van pollen. De Zuid-Afrikaanse lente valt in september, oktober en november.

Japan: Werknemers werken op tropisch eiland

Tot slot Japan, waar de meest opvallende maatregelen tegen hooikoorts worden genomen. En dat is ook wel nodig, want veel Japanners hebben een pollenallergie. Het gaat om 40 procent van de bevolking, twee keer zoveel als in Nederland. Vorig jaar werden de hoogste pollenconcentraties ooit gemeten in hoofdstad Tokio. Voor de premier reden om hooikoorts te bestempelen als ‘nationale ziekte’.

Ook in Japan is de cipresboom berucht. Het Aziatische land heeft die zelf massaal geplant na de Tweede Wereldoorlog. Maar daar komen ze nu van terug. De komende tien jaar moet het aantal cipresbomen afnemen met 20 procent en worden vervangen door bomen die ‘hooikoortsproof’ zijn.

En ook sommige bedrijven gaan over tot actie. Zo sturen ze hun werknemers naar het tropische eiland Okinawa. Dat is een waar paradijs met witte stranden en vele zonuren. En het is een plek waar nauwelijks pollen door de lucht zweven. Daar gaan ze heen tot de meeste pollen in hun oorspronkelijke woonplaats weer weg zijn en de reis wordt door de werkgever betaald.

Volgens het ministerie van Economie, Handel en Industrie kunnen werknemers bij één op de vijf bedrijven op afstand werken tijdens de pollenpiek. De bedrijven doen dat omdat veel werknemers ziek uitvallen. De schade aan de economie wordt geschat op 1,4 miljard euro per dag.

Waar moet je heen?

Wil je uitwijken naar een gebied met minder pollen, dan is een droog, klein eiland inderdaad een goed idee”, zegt Martijn Dorrestein van Buienradar. “Langs de kust is sowieso altijd beter. De wind speelt daarin een rol. Als die vanaf zee komt, dan wordt er schone lucht het land op geblazen. Er groeien immers geen bomen en gras op zee. Dat zie je ook in Nederland. Bij een westenwind zie je doorgaans dat de concentraties pollen in de kustprovincies laag zijn.”

“Ook een oplossing, maar minder leuk, is een gebied opzoeken waar het regent. Een regenwoud is dan een optie. Juist zeer droge gebieden, zoals een woestijn kan ook. Dubai is een goed alternatief, mits je tegen de hitte kunt. En hoog in de bergen, boven de bomengrens, vermoed ik dat je ook minder last hebt van hooikoorts”, zegt Dorrestein.