รู้จัก "ข้าวปุก" ที่ต้องใช้ชายโสดตำเท่านั้น ประเพณีที่สืบทอดในวันปีใหม่ลีซู

05/04/2024

รู้จัก

กินไปทั่วมั่วบ้านงาน ไปพาพบกับประเพณีการตำข้าวปุก ที่ต้องใช้ “ชายโสด” เท่านั้น และการปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกจากบ้านด้วย “ไม้มงคล” รวมถึงการ “เต้นจะคึ” ประเพณีที่สืบทอดกันจากรุ่นสู่รุ่นใน “วันปีใหม่ลีซู”

ปีใหม่ของชาวลีซู จะจัดตรงกับวัน ตรุษจีน ของชาวจีน เพราะชาวลีซู รับวัฒนธรรมมาจากจีน และเชื่อว่าชาวลีซูเดิมมีถิ่นฐานอยู่ในประเทศจีนแล้วอพยพมาในประเทศไทย ดังนั้น ในช่วงปีใหม่ของชาวลีซูก็จะมีวัฒนธรรมที่คล้าย ๆกับของคนจีน คือ มีการไหว้บรรพบุรุษ

วันสิ้นปี ในช่วงเช้าของวันสิ้นปี จะมีการ นึ่งข้าวเหนียว ตำข้าวปุก หรือ ข้าวปุ๊ก เพื่อไว้ใช้สำหรับ การไหว้บรรพบุรุษ ไหว้ศาลประจำหมู่บ้าน และไหว้ผู้นำเผ่า รวมถึงต้อนรับแขก โดยคนที่จะมาตำข้าวปุกได้ ต้องเป็นผู้ชาย และโสด เท่านั้น

หลังจากนั้นก็จะทำความสะอาดบ้านชุดใหญ่ กวาดทุกซอก ปัดทุกมุม โดยจะมีไม้มงคล ใช้สำหรับการกวาดหยากไย่ เป็นการปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกจากบ้าน รวมถึงนำหิ้งบรรพบุรุษ มาล้าง มาเช็ดทำความสะอาด

พอถึงช่วงบ่าย ก็จะเข้าป่าชุมชนไปหาไม้มงคล (คนละแบบกับที่มาปัดเป่า มาทำความสะอาดบ้าน) โดยไม้มงคลต้องมีลักษณะเป็น พุ่ม ตรง สวย มาตั้งกึ่งกลางหน้าบ้าน แล้วตกแต่งให้สวยงาม หลังจากนั้นก็จะทำพิธีไหว้บรรพบุรุษ

625389

644274

พอตกค่ำ ชาวลีซู ทุกคนจะมารวมตัวกันที่บ้านของผู้นำเผ่า เพื่อเตรียมที่จะแบ่งสายเพื่อเต้นจะคึ ไปรอบหมู่บ้าน ไปครบทุกบ้าน โดยจะเข้าไปเต้นรอบไม้มงคลที่แต่ละบ้านได้ตั้งเอาไว้หน้าบ้าน โดยเจ้าของบ้านก็จะออกกต้อนรับด้วย เหล้ามงคลที่ต้มเอง ขนม ผลไม้ต่าง ๆ และจะเต้นไปจนครบทุกบ้าน ซึ่งการเต้นในคืนนี้ก็เปรียบเป็นการเต้นเพื่อปัดเป่าสิ่งไม่ดีไปกับวันส่งท้ายปลายปี

วันปีใหม่ ตั้งแต่เช้าตรู่ ผู้ชายชาวลีซู จะนำเหล้ามงคล ข้าวปุก หมู และผลไม้มาไหว้ขอพร ที่ศาลประจำหมู่บ้าน โดยที่ต้องเป็นผู้ชายเพราะว่าพื้นที่ตรงนี้ผู้หญิงเข้าไม่ได้ หลังจากนั้น ทุกคนก็จะไปรวมตัวกันที่บ้านผู้นำชุมชน มีการทำพิธีขอขมา และขอพรจากผู้นำชุมชน และหลังจากการขอขมาขอพรเสร็จแล้ว ก็จะร่วมฉลองเทศกาลปีใหม่ ดื่ม กิน อย่างสนุกสนาน ซึ่งที่บ้านผู้นำชุมชนก็จะมีครัวกลาง ที่ทำอาหารเลี้ยงกับชาวลีซู และผู้ที่มาร่วมงานทุกคน และในคืนปีใหม่ก็จะมีการเต้นจะคึไปรอบหมูบ้านอีกครั้ง โดยการเต้นในวันปีใหม่เป็นการนำพาสิ่งดี ๆ เข้าบ้าน