China voert militaire oefening uit bij Taiwan: 'Dit gaat echt een stap verder'

China is vandaag begonnen met een grootschalige militaire oefening rond Taiwan, die twee dagen zal duren. Volgens de Chinese autoriteiten gaat het om een vergeldingsactie voor 'separatistische acties'. China ziet Taiwan als een Chinese provincie, terwijl Taiwan zichzelf ziet als onafhankelijke staat met een eigen regering.

1. Komt dit vaker voor?

Chinese militaire oefeningen in de buurt van Taiwan komen de afgelopen tijd steeds vaker voor, maar deze is dreigender dan andere keren. "Dit gaat echt een stap verder", zegt Chinacorrespondent Roland Smid. "Deze oefening is erg uitgebreid." Niet alleen de Chinese marine neemt bijvoorbeeld deel, maar ook de luchtmacht.

Bovendien gaat het om een simulatie van het uitschakelen van bepaalde strategische doelen op Taiwan. "China oefent hiermee echt op het veroveren van bepaalde plekken, waar eerdere oefeningen meer om het omsingelen van het eiland gingen. Voor het eerst zijn ook afgelegen eilanden dichtbij de Chinese kust doelwit."

2. Waarom doet China dit? En waarom nu?

Volgens Smid is deze oefening vooral een 'afschrikmiddel'. "China wil Taiwan intimideren en onder maximale druk zetten, zodat het land niet te ver gaat in zijn onafhankelijkheidsretoriek."

Al zeventig jaar lang vinden de Chinese autoriteiten dat Taiwan bij hen hoort. Toen eindigde in China een burgeroorlog tussen nationalisten en communisten, die werd gewonnen door die laatste groep. De nationalisten vluchtten naar Taiwan en stichtten daar een eigen republiek.

De Chinese retoriek ten opzicht van Taiwan is niet veranderd, maar er zijn wel twee andere zaken die de situatie anders maken dan eerst en de verhoudingen op scherp zetten. Ten eerste komt de Taiwanese identiteit steeds sterker naar voren. Jonge Taiwanezen hechten veel waarde aan de democratie en vrijheid in hun land.

Daarnaast wordt het militaire krachtsverschil groter tussen de twee landen. "China wordt militair gezien steeds sterker ten opzichte van Taiwan", zegt Smid. "China heeft twee miljoen militairen, atoomwapens en de grootste marinevloot ter wereld. Taiwan daarentegen heeft maar een klein leger en lang niet genoeg wapens."

De oefening komt drie dagen na de inauguratie van de nieuwe president van Taiwan, Lai Ching-te. China ziet hem als een 'onruststoker' en een 'gevaarlijke separatist'. "De afgelopen verkiezingen hebben China extra boos gemaakt", zegt Smid.

In zijn inauguratiespeech hield Ching-te echter ongeveer dezelfde gematigde toon aan als zijn voorganger. Hoewel hij eerder uitspraken deed waaruit bleek dat hij voor onafhankelijkheid van Taiwan zou zijn, lijkt hij nu voornamelijk de status quo te willen behouden waarbij beide landen en overheden elkaar met rust laten.

Toch was er één groot verschil ten opzichte van zijn voorganger: Ching-te sprak niet van 'de autoriteiten in Beijing', maar van 'China'. "Je zou denken: wat maakt dat ene kleine woordje uit, maar daarmee plaatst de nieuwe president Taiwan echt buiten China. Voor China is dat woordje heel belangrijk."

3. Hoe reageert Taiwan?

Het is niet zo dat de Chinese president Xi Jinping deze speech bekeek en ter plekke besloot een militaire oefening te doen. "Nee, voor zo'n oefening is maandenlange voorbereiding nodig", zegt Smid. "Wat Ching-te ook had gezegd, er zouden hoe dan ook oefeningen zijn gehouden. Taiwan was daar ook op voorbereid."

Misschien dat de oefeningen daarom relatief weinig los lijken te maken in Taiwan. "Op het eiland is nu niet opeens complete paniek over een invasie", zegt Smid. "Taiwanezen leven al heel lang met die dreiging vanuit China."

Net als Smid denken de meeste deskundigen dat het bij militaire oefeningen zal blijven. Een echte invasie of een handelsblokkade – waar China in 2022 al mee dreigde nadat de Amerikaanse politica Nancy Pelosi Taiwan bezocht – wordt vooralsnog niet verwacht. "Dit is niet meteen de opmaat naar een invasie, maar het is wel bedoeld om Taiwan en de rest van de wereld schrik aan te jagen."

Bekijk hier onze video waarin Roland Smid meer uitlegt over het bezoek van Pelosi in 2022:

4. Waarom is de relatie tussen China en Taiwan ook belangrijk voor Nederland?

Als een van deze twee scenario's (een invasie of een handelsblokkade) wél werkelijkheid zou worden, zou dat grote gevolgen hebben voor Europese landen, waaronder Nederland.

Een handelsblokkade op Taiwan zou onze economie raken, want Nederland is een van de grootste Europese partners van Taiwan. "Het Taiwanese bedrijf TSMC is bijvoorbeeld de grootste en meest geavanceerde chipfabrikant ter wereld, dat de allerkleinste chips kan maken", zegt Smid. "Het bedrijf is erg belangrijk voor de Nederlandse chipindustrie." Ook voor bepaalde elektronica en bijvoorbeeld fietsframes is Nederland afhankelijk van Taiwan.

En als China daadwerkelijk aanvalt, zal Nederland een kant moeten kiezen en bijvoorbeeld sancties moeten afkondigen. "Als we daardoor pal tegenover China komen te staan, zou dat de Nederlandse economie keihard raken", aldus Smid. Nederland is voor veel producten sterk afhankelijk van China, zoals voor medicijnen. "De schappen van de apotheek zullen erg leeg zijn als China geen handel meer met ons wil bedrijven."