Analyse CPB: nieuw kabinet rekent zich te vroeg rijk

Analyse CPB: nieuw kabinet rekent zich te vroeg rijk

Het beoogde nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB rekent zich onterecht rijk met een paar maatregelen. De partijen willen minder aan Europa afdragen en fors bezuinigen op het ambtenarenapparaat. Dat gaat ze niet lukken, verwacht het Centraal Planbureau.

Het planbureau rekende de financiële plannen uit het hoofdlijnenakkoord door. Voor zover dat kon, plaatst het CPB meteen een forse kanttekening. Er is slechts vluchtig gekeken of de plannen überhaupt uitgevoerd kunnen én mogen worden. Dat doet het CPB ook maar beperkt met het doorrekenen van verkiezingsprogramma's. Vanwege tijdgebrek is er nu nog minder grondig naar gekeken.

Gaten in de begroting

Zelfs zonder diepgravend te checken, komt het planbureau toch tot een 'andere budgettaire inschatting' bij een paar maatregelen dan de makers van het hoofdlijnenakkoord. Dat is jargon voor financiële gaten op de begroting.

Het CPB ziet deze gaten omdat het instituut een bezuiniging pas meetelt als alleen de rijksoverheid er iets over te zeggen heeft. Dat geldt niet voor alle plannen. We lopen ze een voor een af.

• Minder geld afdragen aan de Europese Unie. Dat levert hooguit 500 miljoen besparing op, in plaats van de ingeboekte 1,6 miljard. Nederland kan namelijk niet op eigen houtje besluiten minder aan de EU-begroting af te dragen. 
• Een vijfde minder ambtenaren. 'Niet plausibel', aldus het CPB. Het plan is om 1 miljard te besparen, maar zonder uitwerking hoe. Vandaar dat het planbureau uitgaat van 500 miljoen besparing (de helft dus). 
• Geen loonsverhoging voor ambtenaren in 2026. Goed voor 600 miljoen minder aan overheidssalarissen. Gaat niet werken, verwacht het CPB. De lonen bij de overheid volgen die van de rest van de samenleving. Het plan levert maximaal 300 miljoen bezuiniging op. 
• Schrappen in subsidies, voor in totaal 1 miljard. Het CPB gaat uit van maximaal 900 miljoen, omdat nog volslagen onduidelijk is om welke subsidies het gaat.
• En dan zijn er nog de bezuinigingen op de zorg, van ruim 1,1 miljard. De plannen hiervoor zijn mogelijk strijdig met het recht op zorg. En dus is het maar de vraag of ze haalbaar zijn. Het CPB rekent daarom op 200 miljoen minder bezuiniging.

Bij elkaar tellen de rekenfoutjes van de beoogde coalitie op tot 3,5 miljard euro. Of verschillen, zoals het CPB deze zelf omschrijft. Daar zitten wel wat mitsen en maren aan, onder meer veroorzaakt door afrondingsverschillen.

Boekhoudkundige meevallers

In het bedrag zitten ook meevallers, in Monopoly-jargon vergissingen van de bank in uw voordeel. Zoals de bezuiniging op het subsidiëren van duurzame energie. En ook de verlaging van het eigen risico in de zorg levert een boekhoudkundige meevaller op voor het kabinet van een half miljard.