Καταφύγιο σε βράχο μαρτυρά ανθρώπινη παρουσία πριν από 13.000 χρόνια – Τι αλλάζει σε όσα ξέραμε για την περιοχή

Ερευνητές στο καταφύγιο βράχων Jabal Kaf Addor στην περιοχή Χαμπάμπ των ΗΑΕ. Πηγή: Υπηρεσία Τουρισμού & Αρχαιοτήτων Φουτζέιρα

Η ανακάλυψη ανθρώπινων οικισμών σε βράχο κοντά σε πόλη που μέχρι τώρα οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι ήταν έρημος κατά την αρχαιότητα, αλλάζει πολλά από όσα ξέραμε για την περιοχή, πολύ περισσότερο καθώς τα ίχνη που βρέθηκαν είναι ηλικίας 13.000 ετών.

Αντίθετα με τη διαδεδομένη άποψη, η πόλη Fujairah στη νοτιοανατολική Αραβία δεν ήταν έρημη. Πρόσφατες αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν αποκαλύψει ανθρώπινους οικισμούς στην περιοχή, ανατρέποντας τα μέχρι τώρα αποδεκτά χρονοδιαγράμματα χιλιάδων χρόνων! Η ανακάλυψη αντικειμένων ηλικίας 13.000 χρόνων ανέτρεψε την έως τώρα πάγια πεποίθηση των αρχαιολόγων.

Επίκεντρο της νέας έρευνας αποτέλεσε η ανεύρεση στοιχείων που μαρτυρούν την ανθρώπινη παρουσία σε καταφύγιο που είναι λαξευμένο σε βράχο, στο Jabal Kaf Addor,  στην περιοχή Al Habhab, πριν από 13.000 χρόνια.

Οι αρχαιολόγοι, ανακάλυψαν αντικείμενα όπως πέτρινα εργαλεία, οστά ζώων και εστίες που βρέθηκαν στην περιοχή και που αποδεικνύουν ότι νομαδικές, μετακινούμενες ομάδες το κατοίκησαν  επανειλημμένα κατά την περίοδο αυτή, μέχρι και πριν από 7.500 χρόνια.

Παλαιότερα, θεωρείτο ότι η Νοτιοανατολική Αραβία παρέμενε ακατοίκητη για διάστημα από περίπου 38.000 χρόνια πριν μέχρι πριν 7.000 χρόνια, γεγονός  που αποδίδεται στις ξηρές συνθήκες, μέχρι που το κλίμα έγινε πιο υγρό στην περιοχή.

Η αναγνώριση των τοποθεσιών

Η έρευνα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μιας διεθνούς ομάδας ερευνητών από το Τμήμα Τουρισμού και Αρχαιοτήτων στη Fujairah, από το Πανεπιστήμιο της Ιένας στη Γερμανία, και από το Πανεπιστήμιο Brookes της Οξφόρδης στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά από οδηγίες που πήραν από την τοπική ηγεσία της Fujairah, αναφέρει το Gulf News. Η Fujairah Natural Resources Corporation, σε συνεργασία με διεθνείς εμπειρογνώμονες, εντόπισε πάνω από 30 τοποθεσίες με σημαντικά γεωλογικά χαρακτηριστικά.

Το έργο αυτό οδήγησε επίσης στην ανακάλυψη αρχαιολογικών χώρων που παρείχαν περαιτέρω αποδείξεις ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην περιοχή κατά τη διάρκεια των προϊστορικών χρόνων.

Οι νέες ανασκαφές επεκτείνουν τη γνωστή ιστορία οικισμών στη Fujairah και συμπληρώνουν τα κενά των αρχαιολογικών αρχείων. (Πηγή: Υπηρεσία Τουρισμού & Αρχαιοτήτων Fujairah)

Τα αρχαιολογικά ευρήματα ρίχνουν φως στην ιστορία του εμιράτου, η οποία χρονολογείται από την προϊστορική και τη μετά-ιστορική εποχή, και στη χρονολογία των ανθρώπινων οικισμών που συνεχίζουν μέχρι σήμερα», εξήγησε ο Saeed Al Samahi, Διευθυντής της Αρχής Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Fujairah. Προηγούμενες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στην περιοχή έχουν δείξει την ύπαρξη ανθρώπινων οικισμών και εργαλείων που έχουν ανακαλυφθεί και χρονολογούνται από την προϊστορική περίοδο.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι προϊστορικές νομαδικές ομάδες ανθρώπων επέλεξαν το καταφύγιο βράχων Jabal Kaf Addor, λόγω της υψηλής ποιότητας λίθινης πρώτης ύλης που ανιχνεύθηκε στον ασβεστόλιθο του Jebel, της προστασία που προσφέρει το καταφύγιο των βράχων, και της πρόσβασης σε μια ποικιλία περιοχών, συμπεριλαμβανομένης της πεδιάδας προς το εσωτερικό, τους δυτικούς πρόποδες της οροσειράς Al Hajar, και τα κανάλια ουάντι.

Ο όρος “ουάντι” προέρχεται από τα αραβικά, και αναφέρεται σε ένα συνηθισμένο γεωγραφικό χαρακτηριστικό στη Δυτική Ασία και τη Βόρεια Αφρική.  Τα Ουάντι μπορεί να διαφέρουν πολύ σε μέγεθος, περιλαμβάνοντας από τους μικρές χαράδρες μέχρι τις μεγάλες κοιλάδες και συχνά χαρακτηρίζονται από απότομες όχθες και βραχώδεις κοίτες.

Ο σχηματισμός τους επηρεάζεται κυρίως από το ξηρό κλίμα και τη διαλείπουσα φύση των βροχοπτώσεων σε ερημικές περιοχές. Κατά τη διάρκεια σπάνιων και έντονων καταιγίδων, το νερό ρέει ανάμεσα στους βράχους  με σημαντική δύναμη, διαβρώνοντας την πέτρα και διαμορφώνοντας τα κανάλια με την πάροδο του χρόνου.

Τα ευρήματα καθιστούν τον χώρο τον παλαιότερο αρχαιολογικό του εμιράτου, καλύπτοντας τη μετάβαση από το κυνήγι και τη συλλογή, στη κτηνοτροφία και την παραγωγή τροφίμων – μια κρίσιμη περίοδο στην ανθρώπινη ιστορία.

Αυτή η μετάβαση, γνωστή ως Νεολιθική Επανάσταση, ξεκίνησε περίπου 10.000 χρόνια πριν και περιλάμβανε σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές πρακτικές, αναφέρει το The National News.

Έχει υποστηριχθεί από καιρό, ότι οι άνθρωποι εγκατέλειψαν την περιοχή κατά τη διάρκεια του τελευταίου παγετωνικού μέγιστου (LGM),  μια περίοδο υπερ-άγονων συνθηκών στην Αραβία μεταξύ περίπου 26.000 και 20.000 ετών στο παρελθόν.

Τότε θεωρήθηκε ότι η «επανάσταση» συνέβη με την έναρξη της υγρής φάσης του Ολόκαινου περίπου πριν από 12.000 χρόνια. Αυτό υποστηρίζουν αρχαιολογικά αρχεία, με την εμφάνιση μικρών αιχμών που ονομάζονται σημεία Φασάντ (Fasad), τα οποία έχουν χρονολογηθεί περίπου 10.000 χρόνια στο παρελθόν.

Τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν από τη διεθνή ομάδα θέτουν το χρονοδιάγραμμα της ανθρώπινης κατοχής στην περιοχή. (Υπηρεσία Τουρισμού & Αρχαιοτήτων Φουτζάιρα)

Τα κλιματολογικά φαινόμενα διαμόρφωσαν το έδαφος του εμιράτου

Πριν από περίπου 10.500 χρόνια, η περιοχή άρχισε σταδιακά να γίνεται πιο υγρή, λόγω μιας αλλαγής στην ισορροπία μεταξύ δύο κλιματικών συστημάτων. Η περιοχή βρίσκεται στη διεπαφή μεταξύ του μέσου γεωγραφικού πλάτους των Δυτικών, που φέρνουν χειμερινές βροχές και των θερμών καλοκαιρινών ανέμων Σαμάλ, και του καλοκαιρινού μουσώνα του Ινδικού Ωκεανού. Σήμερα, οι μουσώνες είναι αδύναμοι, αλλά στις διάφορες περιόδους η έντασή τους έχει παρουσιάσει αύξηση σε ολόκληρη την περιοχή.

Πριν από περίπου 13.000 χρόνια, πιστευόταν ότι οι δυτικοί άνεμοι είχαν ενταθεί, δημιουργώντας ξηρότερες συνθήκες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η έναρξη της Μεσοπαγετωνικής περιόδου, η οποία ονομάζεται Ολόκαινος (ξεκίνησε περίπου 11.700 χρόνια πριν) σηματοδοτήθηκε από την κατάρρευση των στρωμάτων πάγου του Βόρειου Ημισφαιρίου και την εμφάνιση υψηλότερων θερμοκρασιών παγκοσμίως.

Ο Δρ.  Knut Bretzke, ο αρχαιολόγος που επέβλεψε τις ανασκαφές στην περιοχή από το Πανεπιστήμιο της Ιένας της Γερμανίας, δήλωσε: «Οι πρόσφατες αρχαιολογικές ανακαλύψεις στο Jabal Kaf Ador, το καταφύγιο σε βράχο, σηματοδοτούν ένα σημαντικό ορόσημο για την  κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας στη Fujairah.»

Επί του παρόντος, διεξάγονται εργασίες για τον εντοπισμό των οστών που βρέθηκαν και τη διενέργεια πρόσθετης ανάλυσης σε άλλα υλικά. Οι ερευνητές, οι οποίοι πραγματοποίησαν τις εργασίες τους στον χώρο στα τέλη του 2022, ελπίζουν να δημοσιεύσουν τα ευρήματά τους σε κάποιο αρχαιολογικό περιοδικό, ενώ έχουν λάβει άδεια για τη διενέργεια περεταίρω ανασκαφών.