Tak rodzic-narcyz krzywdzi swoje dzieci. 3 najgorsze techniki manipulacji
Tak rodzic-narcyz krzywdzi swoje dzieci. 3 najgorsze techniki manipulacji
O narcystycznym zaburzeniu osobowości mówimy zwykle w kontekście związku, ale narcyz może przecież funkcjonować w różnych relacjach. Gdy narcyz zostaje rodzicem, zazwyczaj do podbudowania własnego ego zaczyna wykorzystywać własne dziecko. Krzywdy, jakie wyrządza dziecku narcystyczny rodzic pozostawiają ślad w psychice na całe życie.
Narcystyczne zaburzenie osobowości (ang. narcissistic personality disorder, NPD) to zaburzenie, które przejawia się głównie potrzebą podziwu, a także brakiem empatii. Głównym celem życiowym narcyza jest zwiększanie poczucia własnej wartości: wszystko, co może zaburzyć obraz wykreowanego ideału samego siebie, stanowi zagrożenie dla poczucia bezpieczeństwa takiej osoby. Narcyz ma olbrzymie trudności z nawiązaniem jakichkolwiek relacji: dotyczy to nie tylko więzi romantycznych, ale też przyjaźni czy nawet kontaktu z własnym dzieckiem. Uwielbienie własnego “ja” może sprawić, że pokochanie czy docenienie dziecka będzie dla narcyza wyzwaniem. Narcyz oczekuje, że dziecko będzie spełniało jego potrzeby, bez względu na to, jak bardzo są one odrealnione. W takiej relacji to nie dziecko jest najważniejsze, a właśnie rodzic. Gdy narcyz jest rodzicem, dochodzi do pewnego rodzaju odwrócenia ról. To dziecko ma spełniać potrzeby dorosłego: ma panować nad jego trudnymi emocjami i pocieszać w ciężkich chwilach. Dzieciństwo polega głównie na zadowalaniu smutnej mamy czy taty.
Dla małego dziecka, które przez pierwsze lata życia spędza głównie z rodzicami, jest to oczywiście obciążenie, z którym nie jest w stanie sobie poradzić. Ze względu na to, że z trudnymi emocjami rodzica walczy od urodzenia, uważa że jest to czymś normalnym, co wpływa negatywnie na wszystkie sfery życia. Dzieci rodziców-narcyzów mają kłopoty z nawiązaniem relacji z rówieśnikami. Ciężko im się rozwijać: całą uwagę skupiają głównie na sprawianiu, by rodzic był szczęśliwy. Im dziecko jest starsze, tym silniejsza jest toksyczna relacja. Rodzice-narcyzi maja problem m.in. z usamodzielnieniem się dziecka. Jednocześnie zachowanie rodzica-narcyza może być mylące dla otoczenia: z boku wydaje się on idealny, najczęściej zaangażowany w działalność szkolną, angażujący się w sprawy dziecka itp. Narcystyczny rodzic, kierujący się własnym interesem, może “zorganizować” całą rodzinę wokół swoich potrzeb emocjonalnych, zaniedbując i raniąc swoje dzieci na różne i skomplikowane sposoby. Najczęstsze techniki manipulacyjne stosowane przez narcyzów względem dzieci, to:
Odebranie dziecku jego tożsamości
Dla
dziecko jest przede wszystkim przedłużeniem jego własnej osobowości: ma osiągać cele, których z różnych powodów nie udało się zrealizować narcyzowi. Taki rodzic nie traktuje dziecka jak odrębnego bytu: to przede wszystkim narzędzie, które służy do spełniania ambicji. Dziecko żyje po to, by rodzic był zadowolony. W takiej sytuacji nie ma miejsca na jakiekolwiek marzenia dziecka. Narcystyczny rodzic uniemożliwia dziecku zajmowanie się tym, co lubi najbardziej. Może się to objawiać m.in. zakazywaniem kontaktu z rówieśnikami. Jednocześnie narcyz ograniczanie wolności dziecka tłumaczy troską i zaangażowaniem.Niedostępność emocjonalna
Uczucia, jakie kierują narcyzem, nie są szczere.
ma czuć się kochane wtedy, gdy posłusznie spełnia wyznaczone cele. Gdy poniesie porażkę, rodzic-narcyz zwykle staje się niedostępny emocjonalnie, czy wręcz wrogi. Wszystko, co dziecko robi źle, wpływa negatywnie na samopoczucie narcyza. Wychowywanie dziecka to dla niego kolejny ważny projekt, który ma służyć budowaniu własnej wartości. Emocjonalne kary są dla dziecka bardzo bolesne, dlatego stara się zrobić wszystko, by nie zawieść rodzica. To często oznacza wybór między tym, co dla dziecka naprawdę ważne, a zadowolonym rodzicem. Dzieci narcyzów przez całe życie niosą ogromny ciężar: muszą zrezygnować z własnych marzeń, kontaktu z innymi.
Jednocześnie dzieci narcyzów nie mają prawa do własnych uczuć. Gdy taki rodzic jest smutny, oczekuje od dziecka, że też będzie smutne. Oczywiście ma to druzgocący wpływ na cały rozwój emocjonalny malucha.
Konkurowanie z dzieckiem
Kochający rodzic rozumie, że dorastanie dziecka to naturalny etap, z którym trzeba się po prostu pogodzić. Rodzic-narcyz, choć chce obserwować sukcesy dziecka, najbardziej lubi robić to z bezpiecznej odległości. Narcystyczny rodzic ma być w centrum uwagi. Gdy dziecko osiąga sukces, to rodzic ma zbierać oklaski. Kiedy dziecko narcyza dorasta, robi się to coraz trudniejsze. To narcyz ma być w centrum uwagi, dlatego gdy dziecko staje się od niego lepsze w jakiejkolwiek dziedzinie, u rodzica pojawia się frustracja i złość. W wielu przypadkach narcyz zaczyna utrudniać dziecku osiąganie sukcesów. Dotyczy to różnych sfer życia: w przypadku matek i córek konflikt może pojawić się nawet w kontekście urody.
zaczyna być zazdrosna o to, że córka jest od niej ładniejsza. Młodość dziecka często stanowi główny problem: rodzic zazdrości, że jego dziecko ma wszystko przed sobą. W tej kwestii nie jest jednak w stanie wygrać z dzieckiem, co powoduje rozżalenie, a nawet nienawiść. Dziecko staje się konkurencją.
Źródło: Radio ZET/ Jacobs KA. The concept of Narcissistic Personality Disorder-Three levels of analysis for interdisciplinary integration. Front Psychiatry. 2022 Nov 16;13:989171. doi: 10.3389/fpsyt.2022.989171. PMID: 36465294; PMCID: PMC9709503/psychologytoday.com
Nie przegap