Rząd pokazał "prawdziwy stan finansów publicznych". "Podstawa do wycofania się z obniżek podatków"
LKonferencja prasowa minister Rzeczkowskiej i komisarz McGuinness w Warszawie
– Biała Księga powinna być dla rządu podstawą do wycofania się z wszelkich bezsensownych obniżek podatków – ocenia dr Jakub Sawulski, główny ekonomista Fundacji Instrat. Ministerstwo Finansów opublikowało dokument o “prawdziwym stanie finansów publicznych”.
“Prawdziwy stan finansów publicznych w latach 2016-2023. Biała Księga” – tak Ministerstwo Finansów nazwało prawie 140-stronicowy dokument, w którym podsumowuje sytuację finansów publicznych. Biała Księga była zapowiadana od miesięcy, w końcu 29 kwietnia ujrzała światło dzienne. Już na wstępie widać, że nowa ekipa ma – delikatnie rzecz ujmując – nie najlepsze zdanie o poczynaniach poprzedników.
Niestety, przez ostatnie lata podatki znacznie wzrosły, racjonalność wydatkowania środków spadła, a dług publiczny według metodologii Unii Europejskiej znalazł się na ścieżce do przekroczenia progu 60 proc. PKB (…). Biała Księga stanowi obraz stanu finansów państwa jaki zastał nowy rząd. Część działań naprawczych została już podjęta, ale skala nieprawidłowości jest na tyle duża, że naprawa systemu finansów publicznych zajmie lata
– czytamy na początku opracowania.
“Biała księga” obfituje w dane, wykresy i analizy: od ważnych (typu: poziom długu publicznego do PKB, klina podatkowego, luki VAT, udział podatków i składek w PKB) – po bardziej “statystyczne”, acz sugestywne (np. zwłoka z publikacją szacunkowego wykonania budżetu po danym miesiącu). Część danych wystawia nie najlepszą cenzurkę nie tylko PiS-owi, ale też poprzedniej ekipie – to np. spadający udział w PKB wydatków na edukację. Jednocześnie, mimo że sam tytuł publikacji Ministerstwa Finansów to “Prawdziwy stan finansów publicznych (…)” – tak jakby jakieś inne dane były nieprawdziwe – to nie prezentuje ona jakichś przełomowych liczb rysujących zupełnie inny obraz od tego znanego już wcześniej.
Ministerstwo Finansw
“Postrzegam Białą Księgę jako element komunikacji prowadzonej z obywatelami”
Minister finansów Andrzej Domański mówi, co kwotą wolną od podatku
Część ekonomistów uwagę zwraca nie tylko na treść “Białej Księgi”, ale sam cel jej publikacji.
Postrzegam Białą Księgę jako element komunikacji prowadzonej z obywatelami. Jest to przygotowanie gruntu pod wycofanie się z niektórych hojnych obietnic, jak radykalna podwyżka kwoty wolnej od podatku dochodowego. Jednocześnie to sygnał, że rząd nie chce dokonywać silnego zaciskania pasa. Chce podążać drogą pośrednią i chyba sam jeszcze szuka odpowiedzi, jaką konkretnie
– komentuje Ignacy Morawski, główny ekonomista “Pulsu Biznesu”. Zaznacza, że w jego opinii za czasów poprzedniego rządu doszło do “istotnego ograniczenia przejrzystości finansów publicznych, co w pewnej mierze służyło ułatwieniu wykorzystania finansów państwa do realizacji celów czysto partyjnych”. Z drugiej zwraca uwagę, że finanse publiczne nie są zdestabilizowane i nie wymagają radykalnych działań naprawczych. “Wymagają natomiast obniżenia deficytu fiskalnego i znalezienia trwałych źródeł finansowania podwyższonych wydatków obronnych i inwestycyjnych. Do tego potrzebna jest sprawna strategia polityczna” – pisze.
Dodajmy, że pod względem relacji długu publicznego do PKB obecna sytuacja jest “normalna” na tle poprzednich wielu lat, natomiast rzeczywiście m.in. ze względu jest wzmożone wydatki militarne (choć nie tylko) mieliśmy w 2023 r. i będziemy mieli przez najbliższy kilka lat wysokie deficyty i dług publiczny nam wyraźnie urośnie. Ze względu na deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2023 r. (5,1 proc.) prawdopodobnie Bruksela wkrótce obejmie Polskę tzw. procedurą nadmiernego deficytu.
Nawiązując do opisanego w Białej Księdze planowanego na najbliższe lata wzrostu długu publicznego, dr Jakub Sawulski, główny ekonomista Fundacji Instrat (do niedawna zastępca dyrektora departamentu polityki makroekonomicznej w Ministerstwie Finansów) zauważa, że “dług publiczny jest między innymi po to, żeby finansować duże, jednorazowe inwestycje”. “Tak moglibyśmy myśleć o gigantycznej, przyspieszonej modernizacji armii, którą robimy teraz” – pisze. Zauważa jednak, że wzrost wydatków na armię nie będzie tymczasowy, bo potem trzeba będzie więcej wydawać na jej utrzymanie.
Minister Finansów Andrzej Domański podczas briefingu prasowego w sprawie Krajowego Systemu e – Faktur, 19 stycznia 2024 r.
Dlatego opublikowana dziś biała księga finansów publicznych powinna być dla rządu podstawą do wycofania się z wszelkich bezsensownych obniżek podatków: wakacje ZUS, składka zdrowotna przedsiębiorców, obniżka podatku od zysków kapitałowych
– uważa dr Sawulski. Wśród innych sugestii wymienia także m.in. prace nad uszczelnianiem podatków VAT i PIT. W tym drugim kontekście wspomina fikcyjne samozatrudnienie, płacenie wynagrodzeń pod stołem, usługi płacone gotówką (poza księgowością) i wrzucanie w koszty firm konsumpcji prywatnej.