Krwawienie po stosunku – najczęstsze przyczyny, diagnostyka i dalsze postępowanie

Para w sypialni

Krwawienie po stosunku kojarzymy przede wszystkim z przerwaniem błony dziewiczej. Utrata dziewictwa może wywołać jednorazowe i niezbyt nasilone krwawienie lub mieć charakter niewielkiego plamienia. W tym przypadku mamy do czynienia z fizjologicznym podłożem krwawienia. Powtarzające się krwawienie po stosunku wskazuje na różne schorzenia narządu rodnego. Krwawienie po stosunku, które pojawia się u kobiet w wieku okołomenopauzalnym i po menopauzie, może być związane np. z rakiem szyjki macicy.

Czym jest krwawienie po stosunku?

Krwawienie po stosunku to objaw wielu chorób ginekologicznych oraz innych, patologicznych zmian w drogach rodnych kobiety. Krwawienie po stosunku może pojawić się na skutek zaburzeń hormonalnych i mieć związek z m.in. powodującą suchość pochwy zmniejszoną produkcją śluzu pochwowego oraz niedoborem estrogenów. Brak nawilżenia pochwy sprzyja uszkodzeniom powierzchniowych warstw dróg rodnych, czego skutkiem mogą być niewielkie krwawienia lub plamienia po stosunku. Krwawienie po stosunku może być też spowodowane brakiem gry wstępnej oraz zbyt głęboką penetracją. U niektórych kobiet pojawiają się krwawienia po założeniu wkładki wewnątrzmacicznej.

Jeżeli lekkie krwawienie po stosunku pojawia się podczas owulacji, to możemy mieć do czynienia z krwawieniem owulacyjnym, które ma podłoże fizjologiczne. Innym rodzajem krwawienia fizjologicznego, które może pojawić się po stosunku, jest krwawienie implantacyjne – krwawienie implantacyjne pojawia się u niewielkiego odsetka kobiet po 6-12 dniach od zapłodnienia.

Zdarza się, że krwawienie po stosunku ma związek z zagrażającymi zdrowiu lub życiu chorobami. Krwawienie po stosunku może wskazywać m.in. na stany zapalne narządów miednicy mniejszej oraz zakażenia, do których mogą doprowadzić nieleczone lub nieprawidłowo leczone infekcje intymne i choroby przenoszone drogą płciową.

Rak trzonu macicy, rak szyjki macicy i rak pochwy, a także inne nowotwory kobiece, mogą powodować krwawienia po stosunku oraz krwawienia i plamienia pomiędzy miesiączkami. Objawu w postaci nawet niewielkiego krwawienia z dróg rodnych, które jest krwawieniem kontaktowym lub pojawia się samoistnie, nie można bagatelizować. Każde krwawienie, które nie ma związku z miesiączką, powinno zostać skonsultowane z lekarzem ginekologiem.

Krwawienia po stosunku o podłożu chorobowym zwykle nie są jedynym objawem zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Najczęściej towarzyszą im np. bóle podbrzusza, nieprawidłowa wydzielina z pochwy, a także zmiany na narządach płciowych.

Krwawienia po stosunku jako objaw zaburzeń hormonalnych

Zaburzenia hormonalne to jedna z przyczyn krwawienia po stosunku oraz krwawienia i plamienia pomiędzy miesiączkami.

Suchość pochwy może być związana z niedoborem estrogenów w okresie przekwitania. U kobiet po menopauzie często występuje atrofia błony śluzowej pochwy i sromu. Schorzenie to w znacznym stopniu wpływa na jakość życia seksualnego, prowadząc do m.in. obniżenia elastyczności ścian pochwy oraz wysiłkowego nietrzymania moczu.

Brak śluzu pochwowego, uczucie suchości pochwy oraz związane z nim pieczenie pochwy to również skutki uboczne stosowania antykoncepcji hormonalnej. Fizjologiczna suchość pochwy, która związana jest z wahaniami poziomu hormonów, często pojawia się u kobiet po porodzie i w okresie laktacji.

Ważne! Suchość pochwy nie powinna powodować nasilonych krwawień. Krwawienia po stosunku, ręcznym badaniu ginekologicznym lub wykonaniu USG dopochwowego mogą wskazywać na zaburzenia krzepliwości krwi.

Krwawienie po stosunku jako objaw stanów zapalnych narządów układu rozrodczego

Stany zapalne narządów układu rozrodczego są częstą przyczyną krwawienia po stosunku. Objaw ten może wskazywać na m.in.:

• zapalenie przydatków,
• zapalenie szyjki macicy,
• zapalenie błony śluzowej macicy.

Stany zapalne w obrębie miednicy mniejszej wywołują także inne objawy np.:

• ból w podbrzuszu,
• ból w dole pleców,
• ból podczas stosunku,
• upławy,
• ból i problemy podczas oddawania moczu.

Stan zapalny narządów układu rozrodczego mogą wywołać m.in. nieleczone choroby pochwy i sromu o podłożu bakteryjnym i grzybiczym. Infekcje intymne wymagają wykonania badania czystości pochwy oraz odpowiedniego leczenia. Zastosowanie leków, które są dostępne bez recepty, choć często przynosi szybką ulgę, może sprawić, że infekcja przejdzie w bezobjawowy stan utajony, doprowadzając np. do zapalenia przydatków. Objawy infekcji intymnej zawsze powinny skłonić do wizyty u ginekologa, który na podstawie wyników badań, określi ich przyczynę i dobierze odpowiednie leczenie. Co ważne – w przypadku infekcji intymnej nie należy przerywać leczenia po ustąpieniu objawów – należy doprowadzić kurację do końca, co zmniejsza ryzyko nawrotu infekcji.

Choroby weneryczne jako przyczyna krwawienia po stosunku

Przygodny seks bez zabezpieczenia to jedna z najczęstszych przyczyn rozwoju chorób wenerycznych, na które może wskazywać między innymi krwawienie po stosunku. Choroby weneryczne, które mogą wywoływać ten objaw to np.:

• rzeżączka,
• kiła,
• kłykciny kończyste,
• opryszczka warg sromowych,
• ziarnica weneryczna pachwin.

Skutkiem zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego, do którego często dochodzi podczas kontaktów seksualnych, może być śródbłonkowa neoplazja pochwy, która zwiększa ryzyko rozwoju raka pochwy.

Krwawienie po stosunku a patologiczne zmiany w obrębie macicy i jajników

W obrębie narządów układu rozrodczego kobiety mogą powstać różne patologiczne zmiany. Krwawienie po stosunku mogą powodować np.:

• zrosty,
• cysty jajników,
• polipy szyjki macicy,
• mięśniaki macicy.

Niekiedy przyczyną krwawienia po stosunku jest endometrioza.

W przypadku patologicznych zmian w obrębie macicy i jajników występują również inne objawy np. ból podbrzusza i ból w dole pleców.

Choroba nowotworowa a krwawienie po stosunku

Nierzadko krwawienie po stosunku wskazuje na rozwijający się w obrębie pochwy, szyjki macicy lub trzonu macicy nowotwór. Nowotwory kobiece nie dotyczą jedynie kobiet w okresie okołomenopauzalnym i kobiet po menopauzie. Krwawienie po stosunku jest objawem pierwotnego raka szyjki macicy, raka trzonu macicy, raka pochwy i raka sromu. Inne objawy, które pojawiają się w przebiegu nowotworów narządów rodnych to m.in.

• zaburzenia miesiączkowania u kobiet w wieku rozrodczym i krwawienie po menopauzie,
• nieprawidłowa wydzielina z pochwy np. wydzielina podbarwiona krwią,
• powiększenie obwodu brzucha,
• bóle brzucha,
• ból podczas stosunku,
• zmiany w okolicy sromu np. nadżerki, guzki, niegojące się ranki.

Warto pamiętać, że profilaktyka chorób narządu rodnego uwzględnia systematyczne wizyty u lekarza ginekologa, które nie powinny odbywać się rzadziej niż raz w roku. W przypadku kobiet obciążonych zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworów kobiecych zalecane są częstsze wizyty profilaktyczne.

Rak szyjki macicy to najczęściej diagnozowany nowotwór ginekologiczny. Ryzyko raka szyjki macicy wzrasta m.in. u kobiet, u których doszło do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) – wirus HPV jest przyczyną około 99% przypadków raka szyjki macicy. Inne czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy to m.in. palenie papierosów, długotrwałe przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych i przewlekłe stany zapalne w obrębie narządu rodnego.

Nowotwory kobiece, które zostaną wykryte we wczesnym stadium, lepiej rokują. W wielu przypadkach wczesne wykrycie zmian nowotworowych pozwala na całkowite wyleczenie. Istotne w profilaktyce i diagnostyce m.in. raka szyjki macicy jest badanie cytologiczne.

Krwawienie z dróg rodnych może być związane z przemocą seksualną

Krwawienie kontaktowe powoduje również przemoc seksualna. Gwałt w związku partnerskim i w związku małżeńskim niczym nie różni się od czynu zabronionego przez Kodeks karny – zgodnie z artykułem 197 § 1 Kodeksu Karnego: kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

U kobiety, wobec której stosowana jest przemoc seksualna, może dojść nie tylko do wskazującego na uszkodzenie pochwy krwawienia, ale także rozdarcia krocza. Kobieta, która doświadczyła przemocy seksualnej, powinna zostać zbadana przez lekarza.

Przemoc seksualna wobec kobiet i mężczyzn to nadal temat tabu. Dotyczy nie tylko zmuszania do odbycia stosunku seksualnego, ale także uprawiania nieakceptowanych form współżycia i zmuszania do innych czynności seksualnych.

Źródła:

Dębski R., Ginekologia kliniczna, Tom I-III, Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 2009

Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, Tom 2, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2020