Georgiërs protesteren massaal tegen anti-EU-koers van regering

Georgiërs protesteren tegen een wet die het EU-lidmaatschap van hun land op losse schroeven zou zetten.

Al twee weken zijn er in Georgië grote protesten tegen de overheid, omdat de regering strenger toezicht wil op maatschappelijke organisaties. In hoofdstad Tbilisi gingen afgelopen nacht weer duizenden mensen de straat op omdat het EU-lidmaatschap van Georgië door de nieuwe wet op het spel staat.

Met waterkanonnen, traangas en stokslagen probeerde de Georgische politie de vreedzame demonstranten afgelopen nacht uiteen te drijven. Maar de demonstranten lieten dat niet gebeuren, en de protesten gingen nog tot in de vroege ochtend door.

Duizenden Georgiërs demonstreren tegen de invoering van een wet die organisaties verplicht om zich te registreren als ‘buitenlandse agent’ als een deel van hun financiering uit het buitenland komt. Vooral mensenrechtenorganisaties en kritische media zouden met de wet te maken krijgen en als ‘buitenlands agent’ worden bestempeld. De overheid kan die organisaties vervolgens makkelijk dwarsbomen en de mond snoeren.

In onderstaande video zie je de zware protesten in Georgië tegen de wet:

Het politiegeweld heeft geen zin, stelt demonstrant Iveta Gogava, die gisteravond meedeed aan de demonstraties voordat de politie geweld begon te gebruiken. “Het is contraproductief voor de overheid, want nu sluiten veel meer mensen zich aan bij de demonstraties, zelfs mensen die nooit eerder hebben meegedaan aan protesten”, vertelt ze aan RTL Nieuws. Ze is van plan om vanavond weer te gaan demonstreren.

“Veel mensen vinden het onrechtvaardig wat de politie doet, want we hebben het recht om vreedzaam te demonstreren”, zegt ze. “Ik heb het gevoel dat steeds meer mensen nu willen dat de regering opstapt, dat het niet alleen meer gaat om één wet.”

Niemand geeft op

Mensen uit verschillende delen van Georgië komen nu naar de hoofdstad Tbilisi toe om zich aan te sluiten bij de demonstraties, vertelt Gogava. “Er zijn al Facebook-groepen waarin mensen slaapplekken aanbieden aan demonstranten die van buiten de stad komen.”

Ondanks het toenemende geweld lijken de protesten voorlopig dus niet op te houden. “Zowel de regering als de demonstranten lijken voorlopig niet op te willen geven”, zegt Wouter Zweers, Oost-Europadeskundige van Instituut Clingendael. “Het is in ieder geval duidelijk dat een groot aantal Georgiërs bereid is om hiervoor de straat op te gaan.”

Volgens peilingen wil 85 procent van de bevolking dat het land lid wordt van de Europese Unie. Maar als de wet wordt aangenomen, dan komt het EU-lidmaatschap van Georgië op losse schroeven te staan. “Deze wet is niet in lijn met de kern-normen en -waarden van de EU”, schreven EU-diplomaat Josep Borrell en EU-commisaris Oliver Várhelyi vorige maand in een gezamenlijk statement.

Russische wet

De omstreden wet wordt in Georgië vaak de ‘Russische wet’ genoemd. Dat komt omdat er in Rusland een soortgelijke wet bestaat, die wordt gebruikt om kritische journalisten en maatschappelijke organisaties onder druk te zetten. “Dat is echt een repressiemiddel gebleken voor de Russische overheid”, zegt Wouter Zweers. “Deze Georgische wet lijkt daar veel op.”

Veel maatschappelijke organisaties in Georgië die zich bijvoorbeeld inzetten voor de bestrijding van corruptie, het verbeteren van onderwijs, lhbti-rechten of journalistiek worden deels gefinancierd vanuit de Europese Unie of de Verenigde Staten. De organisaties kaarten problemen aan in de maatschappij, en hebben daarom vaak kritiek op de overheid. Door de Georgische regeringspartij worden ze afgeschilderd als kwaadaardig.

‘Intenties heel duidelijk’

Zweers wijst op de toespraak van Bidzina Ivanisjvili, de erevoorzitter van de regeringspartij en één van de machtigste mensen in Georgië. Afgelopen maandag zei Ivanisjvili: “Het financieren van NGO’s wordt gepresenteerd als hulp voor ons land, maar zorgt voor de versterking van buitenlandse inlichtingendiensten, waardoor zij aan de macht komen.”

“In deze toespraak worden zijn intenties heel duidelijk”, zegt Zweers. “Hij wil de zogenaamd gevaarlijke NGO’s, die deels financiering uit het buitenland ontvangen, echt de mond snoeren om de grip op de maatschappij te versterken in aanloop naar de Georgische verkiezingen in het najaar.”

Kosten nauwkeurig bijhouden

“Ivanisjvili stelt dat de vorige regering door een buitenlandse ‘oorlogspartij’ aan de macht is gebracht met behulp van NGO’s”, legt Zweers uit. Met termen als ‘oorlogspartij’ speelt de politicus in op complottheorieën. “Hij verspreidt het complot dat dat nu weer zou kunnen gebeuren, terwijl het om organisaties gaat die zich niet alleen op politiek richten, maar ook simpelweg opkomen voor mensenrechten en minderhedenkwesties.”

De regeringspartij zegt dat de nieuwe wet wordt gebruikt om maatschappelijke organisaties transparanter te maken. Iveta Gogava zet zich als maatschappelijk werker in voor de verbetering van onderwijs in Georgië, en werkt regelmatig samen met zulke NGO’s. Zij zegt dat deze organisaties juist heel transparant zijn. “Iedereen die met maatschappelijke organisaties werkt, weet dat die organisaties geen fondsen kunnen verwerven als ze niet transparant zijn. Ze moeten al hun kosten nauwkeurig bijhouden.”

‘Baan op het spel’

“Als hun werk wordt aangevallen, betekent het dat ze minder kunnen bijdragen aan de samenleving, en bijvoorbeeld niet kunnen helpen om mensen buiten de steden goed onderwijs te bieden”, zegt Gogava.

De regeringspartij van Georgië, Georgian Dream, organiseerde maandag ook een tegendemonstratie. Een deel van het land steunt de partij, ondanks de vele kritiek. Maar volgens oppositiepartijen is een deel van de mensen bij deze tegendemonstratie gedwongen om deel te nemen.

“De burgemeester zei dat ik mijn baan zou verliezen als ik niet naar Tbilisi zou gaan voor de demonstratie”, zei een deelnemer tegen persbureau AFP. Een hooggeplaatste werknemer van Georgian Dream gaf toe dat de partij mensen ondersteunt die naar de demonstratie moeten reizen.

EU-toetreding staat op het spel

De protesten tegen de ‘Russische wet’ en regeringspartij Georgian Dream lijken voorlopig niet te stoppen. Door het politiegeweld van afgelopen nacht neemt de steun voor de demonstranten steeds verder toe. Het draagvlak van de regeringspartij lijkt daarentegen juist af te nemen, maar de politieke leiders van Georgië willen de omstreden wet nog altijd invoeren.

Als de wet inderdaad wordt ingevoerd, lijkt de toetreding van Georgië tot de EU – wat zo’n 85 procent van de bevolking zegt te willen – van de baan. De leiding van Georgian Dream houdt vol dat het land in 2030 lid kan worden van de Europese Unie, zelfs als de nieuwe wet er komt. Maar aangezien de Europese Unie flinke kritiek heeft op het wetsvoorstel, is dat allerminst zeker.