F1 direksiyonları: Özelleştirilmiş kontroller sürücüler için neden hayati önem taşıyor?

Tekerlek hâlâ arabayı yönlendiriyor – her şey değişmedi! – ancak aracı yönlendiren bu basit işleve defalarca eklemeler yapıldı.

Özünde, F1 direksiyonun kullanımını yeniden keşfetti ve son 35 yılda inanılmaz bir gelişme gösterdi.

F1 direksiyonları artık sürücüye ve mühendislerine daha iyi kararlar almalarını sağlayabilecek zengin bilgiler sunarken, aynı zamanda güç ünitesi ve şasinin temel işlevlerini kontrol edebilecekleri bir arayüz de sağlıyor.

Bu nedenlerle, yapılan ergonomik değişiklikler bir yana, bir direksiyon simidi her sürücü için bireysel düzeyde özelleştirilir.

Ferrari’yi örnek alırsak, Charles Leclerc ve Carlos Sainz’ın direksiyonlarının düzeninde önemli bir fark var; her iki sürücü de debriyaj kollarının düzeni konusunda farklı tercihlere sahip.

Carlos Sainz’ın direksiyonu, Ferrari SF-24

Carlos Sainz’ın direksiyonu, Ferrari SF-24

Fotoğraf: Giorgio Piola

Charles Leclerc’in direksiyonu, Ferrari SF-24

Charles Leclerc’in direksiyonu, Ferrari SF-24

Fotoğraf: Giorgio Piola

Leclerc, debriyajı ayarlamak için sağ elini kullanmasına olanak tanıyan tek kollu bir tasarıma sahip. Sainz’ın direksiyonunun arkasında ise debriyajın kontrolünü sağlayan iki yana açılan kollar bulunuyor.

Bu ince bir fark gibi görünebilir, ancak her bir kolun hareketinde çok farklı bir oran var ve bu da debriyajı nasıl hissettikleri ve etkinleştirdikleri konusunda fark yaratıyor.

Sainz, 2020’de McLaren direksiyonunda benzer bir düzen kullanmıştı. Sainz, Ferrari’ye geçişinde bu tasarımı korudu. Leclerc daha önce Sauber’de çift kollu bir düzen kullanmıştı ancak sonrasında Sebastian Vettel ve Kimi Raikonnen’in görev süreleri boyunca aynı tasarımla çalışmış olan Ferrari’nin aşina olduğu salıncak kemiği tarzı düzene geçiş yaptı.

Hepsi de şasi ve güç ünitesinin belirli yönleri üzerinde hakimiyete sahip olan düğmeler, anahtarlar ve döner düğmeler denizinde, her sürücü kendisi için en iyi olanı keşfediyor; direksiyonun üst yarısındaki bazı döner düğmeler her sürücü için farklı işlevsellik sağlarken, düğmeler de her sürücünün ihtiyaçlarına daha iyi uyacak şekilde hareket ettirilebiliyor.

Steering wheel of Carlos Sainz, Ferrari SF-24

Carlos Sainz’in direksiyon simidi, Ferrari SF-24

Fotoğraf tarafından: Ferrari

Bu, Ollie Bearman’ın Suudi Arabistan Grand Prix’sindeki ilk çıkışının, Britanyalı’nın bu kadar kısa sürede ne kadar etkileyici bir iş çıkardığını gösteren bir yönü. Bearman, simülatörde alışkın olduğu Charles Leclerc’in direksiyonu yerine Carlos Sainz’ın direksiyonunu kullandı.

Bearman’ın Leclerc’in yedek direksiyonunu kullanmayı talep ettiği ancak bu talebin reddedildiği anlaşılıyor, çünkü birinde bir arıza meydana gelmesi durumunda bu her iki sürücüyü de tehlikeye atabilirdi.

Bu da Bearman’ın sadece debriyaj pedalının pozisyonundaki değişikliğe değil, aynı zamanda bazı düğmelerin pozisyonuna da uyum sağlaması gerektiği anlamına geliyordu; örneğin Leclerc’in direksiyonundaki DRS düğmesi Sainz’ın direksiyonundaki fren balans ayarıyla değiştirildi.

Williams FW46 steering wheel

Williams FW46 direksiyon simidi

Fotoğraf: Williams

Williams 2024 için direksiyon simidinde önemli değişiklikler yaptı ve hibrit güç ünitesinin gelişinden on yıl sonra PCU-8D olarak bilinen daha büyük bir ekranı direksiyonuna ekledi.

McLaren Applied Technologies tarafından takımlara tedarik edilen bu ekran, 100 adede kadar kullanıcı tarafından özelleştirilebilir sayfaya sahip olabiliyor ve bu da onu hem sürücü hem de mühendisler için inanılmaz derecede kullanışlı bir kaynak haline getiriyor.

Ancak 2014 yılında tüm takımlar bu yeni ekrana geçiş yapmadı. 11 takımdan en az beşi takımların yıllardır kullandığı daha küçük PCU-6D ekranını kullanmaya devam etti. Bu beş takımdan Lotus, Caterham ve Force India kendi ekranlarını direksiyon simidinin içine yerleştirirken, Williams ve Red Bull ekranı kokpitin ön paneline monte etmeyi tercih ederek kelebek tarzı bir direksiyon simidi tasarımı kullanmalarına olanak sağladı.

Tüm bu takımlar 2015 yılında daha büyük ekrana geçiş yaptı, PCU-6D halefi kadar fazla bilgi gösteremiyordu. Tüm rakipleri direksiyona monte bir ekrana geçerken, Williams bunu yapmadı ve ön panele monte bir konumla (aşağıda) devam etti.

Ekran kıyaslaması (Üstte eski PCU6D, altta yeni PCU8D)

Ekran kıyaslaması (Üstte eski PCU6D, altta yeni PCU8D)

Fotoğraf: Giorgio Piola

Williams FW36 direksiyonu

Williams FW36 direksiyonu

Fotoğraf: Giorgio Piola

Sonunda ekranı direksiyona monte etme kararı, Williams için de yeni bir direksiyon simidi şekliyle sonuçlandı; rakipleri gibi kare şeklinde olmak yerine yarısı bir üçgen oluşturduğundan, ağırlıktan tasarruf etmek ve ataleti azaltmak için hâlâ biraz stilistik bir yaklaşıma sahip.