700 zł za miesiąc pracy na fermie drobiu. Kulisy pracy Filipinek w Polsce
Ferma drobiu, zdjęcie ilustracyjne
Stephanie* z Filipin, zafascynowana perspektywą pracy w Polsce, którą przedstawiło jej biuro pośrednictwa pracy w Hongkongu, wkrótce po przekroczeniu progu, postanowiła opuścić neonowe światła Azji na rzecz obiecującej przyszłości w Europie. Nie minął rok, a już lądowała w Warszawie, dołączając do rosnącej rzeszy rodaków pracujących w polskich fabrykach, magazynach, na farmach, w hotelach, w domach i na placach budowy. Al Jazeera opisuje realia pracy zagranicznych pracowników w Polsce.
Stephanie z Filipin przyleciała do Polski w poszukiwaniu lepszego życia, ale zamiast obiecanych 1000 dolarów zarabiała zaledwie 175. Jak wygląda rzeczywistość pracy dla obcokrajowców w naszym kraju?
Marzenia Stephanie o lepszym życiu zderzyły się z brutalną rzeczywistością niewyspecjalizowanej pracy w Polsce. Po zatrudnieniu w fabryce drobiu w małym mieście na zachodzie kraju, jej zarobki wynosiły zaledwie 700 złotych za miesiąc pracy, co stanowi ułamek obiecanych przez pośredników tysiąca dolarów. Stephanie nie do końca rozumiała, jak obliczano jej wynagrodzenie. Jak twierdzi, pracodawca dokonał potrąceń na pokrycie kosztów zakwaterowania w dormitorium, uniformu, butów roboczych oraz wniosku o Kartę Pobytu Czasowego.
Filipinka opisuje swoją pracę jako morderczą. Przez wiele godzin dziennie, w zimnym i ciasnym pomieszczeniu, kroiła zamrożone części kurczaków. Jej sytuację pogarszał fakt, że jej przełożony często krzyczał na nią i jej współpracowników. Zabraniał im rozmawiać ze sobą i korzystać z toalety bez pozwolenia. Podobne warunki w fabryce drobiu opisały dwie inne Filipinki.
[object Promise]
Doświadczenia Stephanie w dwóch innych miejscach pracy w Polsce nie były o wiele lepsze.
Podczas pracy w fabryce skrzynek na narzędzia, codziennie musiała pokonywać pieszo godzinną drogę do mieszkania. “Było to bardzo trudne… bo jesteś tak zmęczony po 12 godzinach stania. Potem musisz iść godzinę pieszo. Po prostu nie czujesz swoich stóp”, opowiadała, pokazując filmik dwóch pracowników, brnących przez zaśnieżoną drogę.
Stephanie została zwolniona z pracy bez ostrzeżenia po tym, jak wzięła trzy dni wolnego z powodu choroby. Twierdzi, że nie otrzymała ostatniego wynagrodzenia, po podpisaniu dokumentu napisanego w języku polskim.
Następnie podjęła pracę jako pomoc kuchenna w Warszawie, gdzie przez około sześć miesięcy pracowała bez umowy. Jej miesięczne wynagrodzenie, wypłacane gotówką, wynosiło około 3,5 tys. złotych. Stephanie zdradziła, że jej pracodawcy, którzy obiecali uregulować jej dokumenty, “uciekli”, nie wypłacając jej dwóch ostatnich wynagrodzeń.
Jednak to, co spotkało Stephanie, nie jest odosobnionym przypadkiem.
W ramach rocznego śledztwa, Al Jazeera przeprowadziła wywiady z 22 Filipinkami pracującymi w Polsce. Prawie wszystkie z nich twierdziły, że doświadczyły wykorzystania lub niesprawiedliwych praktyk pracy, takich jak brak wynagrodzenia, nieuzasadnione potrącenia z pensji, bezprawne zwolnienia, konfiskatę paszportów, a także zmuszanie do podpisywania dokumentów w języku, którego nie rozumiały.
Większość kobiet zgłosiła otrzymywanie niższych wynagrodzeń, niż obiecywali im agenci, którzy pobierali od nich opłaty rekrutacyjne sięgające nawet 5 tys. dolarów. Jest to znacznie powyżej limitów ustalonych przez rząd Filipin oraz sprzeczne z polskimi przepisami.
Większość pracowników, którzy rozmawiali z Al Jazeera, unikało składania oficjalnych skarg, twierdząc, że są skłonni tolerować niesprawiedliwe praktyki pracy, o ile nie są fizycznie maltretowani i mogą wysyłać pieniądze do domu.
Co najmniej 10 kobiet zgłosiło złe warunki w miejscach zamieszkania, takie jak brak ogrzewania i konieczność dzielenia jednej toalety z dwudziestoma innymi pracownikami.
Niektórzy twierdzą, że pozbawiono ich podstawowych swobód, takich jak konieczność informowania przełożonych przed wyjściem na zakupy czy do kościoła.
Inni mówili, że w pewnym momencie zatrzymano im paszporty lub musieli zapłacić pracodawcy 50 złotych, jeśli opuścili dzień pracy. Są to praktyki, które znajdują się na liście Międzynarodowej Organizacji Pracy jako wskaźniki przymusowej pracy.
Miriam* przybyła do Polski w 2019 roku, rezygnując z pracy w firmie elektronicznej na Tajwanie, gdzie otrzymywała pensję około 1250 dolarów plus dodatkowe świadczenia.
Zachęcona obietnicą wyższych zarobków, zapłaciła około 5 tys. agencji zatrudnienia na Filipinach. Jednak od przeprowadzki do Polski, Miriam boryka się z barierą językową, surowymi zimami i wyczerpującą pracą sześć dni w tygodniu.
W fabryce części samochodowych na południu Polski, Miriam zarabia 3-4 tys. złotych miesięcznie na podstawie “umowy zlecenia”, co oznacza, że nie ma płatnych dni wolnych ani świąt — powiedziała Al Jazeera.
[object Promise]
Miriam, zatrudniona w fabryce części samochodowych, ma jeden cel — zaoszczędzić wystarczająco dużo, aby odwiedzić rodzinę, której nie widziała przez pięć lat. Ostatnie Święta Bożego Narodzenia były piątym rokiem z rzędu, który spędziła z dala od swojego męża i nastoletniej córki. “Nie miałam żadnych wakacji [od przyjazdu do Polski], ponieważ bilet lotniczy jest drogi, a ja mam bardzo niską pensję” — wyznaje Miriam.
Stephanie, która niegdyś była pełna nadziei na lepsze życie w Europie, teraz jest zrozpaczona. Po półtora roku w Polsce czuje się bardziej bezradna niż kiedykolwiek. Bez wizy pracowniczej i praktycznie bez pieniędzy.
[object Promise]
W ostatnich latach Polska znacznie zwiększyła rekrutację pracowników z Filipin, próbując w ten sposób zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na siłę roboczą, wynikające z dynamicznego rozwoju gospodarczego i starzejącego się społeczeństwa.
Oficjalne dane pokazują, że władze polskie wydały w zeszłym roku 29 154 zezwolenia na pracę dla pracowników z Filipin, w porównaniu z 2057 w 2018 r.
Jednak według najnowszego raportu Departamentu Stanu USA dotyczącego handlu ludźmi, filipińscy pracownicy są jedną z grup najbardziej narażonych na przymusową pracę w Polsce, szczególnie w takich branżach jak rolnictwo i hotelarstwo.
*imiona bohaterek zostały zmienione