Πώς η NASA έσωσε το Voyager 1 από απόσταση 24 δισ. χιλιομέτρων
Η πρόσφατη ανακοίνωση της NASA για την αποκατάσταση της επί πέντε μήνες χαμένης επικοινωνίας με το Voyager 1, ένα διαστημικό σκάφος που εκτοξεύτηκε πριν από 47 χρόνια και βρίσκεται πάνω από 24 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, κρύβει έναν θρίαμβο της ανθρώπινης εφευρετικότητας.
Οι ερευνητές ανησυχούσαν για το διαστημικό σκάφος από τον Νοέμβριο του 2023, όταν τα μηνύματα που έστελνε πίσω στη Γη έγιναν ακατάληπτες ανοησίες. Το Voyager 1 έστελνε ένα επαναλαμβανόμενο, χωρίς νόημα μοτίβο, σαν να είχε κολλήσει.
Όπως αναφέρει ο Independent, μήνες αργότερα, οι μηχανικοί επιβεβαίωσαν ότι το πρόβλημα σχετιζόταν με έναν υπολογιστή πάνω στο Voyager 1, γνωστό ως Υποσύστημα Δεδομένων Πτήσης ή FDS. Αυτό παίρνει επιστημονικά και μηχανολογικά δεδομένα από το διαστημόπλοιο και τα «συσκευάζει» έτσι ώστε να μπορούν να σταλούν πίσω στη Γη με έναν τρόπο που να βγάζουν νόημα.
Το πρόβλημα αφορούσε ένα μόνο τσιπ στο FDS, το οποίο περιείχε μέρος του κώδικα λογισμικού του υπολογιστή. Το τσιπ είχε σπάσει και επομένως είχαν «σπάσει» και τα δεδομένα.
Αλλά το Voyager 1 βρίσκεται τώρα σε απόσταση μεγαλύτερη των 24 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη, πιο μακριά ακόμη και από τον Πλούτωνα, και είναι το αντικείμενο που έχει φτάσει πιο μακριά από οποιοδήποτε άλλο και το οποίο έχει κατασκευαστεί από τον άνθρωπο. Μια επίσκεψη στο… συνεργείο δεν ήταν επιλογή.
Ενημέρωση λογισμικού σε υπολογιστή 47 ετών
Αυτό που έκαναν οι μηχανικοί της NASA ήταν να διαιρέσουν τα σημαντικά κομμάτια του κώδικα και να τα μεταφέρουν αλλού στο FDS, κάνοντας άλλα μέρη του υπολογιστή να αναλάβουν την εργασία που θα έκανε το χαλασμένο τσιπ. Αυτή ήταν μια περίπλοκη διαδικασία, επειδή σήμαινε επίσης την ενημέρωση όλου του κώδικα του διαστημικού σκάφους, ώστε να γνωρίζει πού είχαν μετακινηθεί τα τροποποιημένα τμήματα του κώδικα.
Ήταν επίσης μια περίπλοκη διαδικασία επειδή το Voyager 1 είναι τόσο μακριά. Ακόμα και με την ταχύτητα του φωτός, χρειάζεται σχεδόν μία ολόκληρη μέρα για να φτάσουν τα μηνύματα στο σκάφος, και άλλη μία για να επιστρέψουν.
Και έτσι, στις 18 Απριλίου, οι μηχανικοί έστειλαν αυτόν τον κώδικα στο διάστημα με την ελπίδα ότι θα λειτουργήσει. Στις 20 Απριλίου, το μήνυμα επέστρεψε – και, για πρώτη φορά μετά από μήνες, έβγαζε νόημα.
Η NASA είχε επιδιορθώσει το διαστημικό της σκάφος. Η πιο μακρινή ενημέρωση λογισμικού στην ιστορία της ανθρωπότητας – σε έναν υπολογιστή ηλικίας 47 ετών, μην το ξεχνάμε αυτό – ήταν επιτυχής.
Γιατί τα Voyager παραμένουν τόσο σημαντικά
Όμως η συνέχιση της λειτουργίας του Voyager 1 ως το μακροβιότερο εν λειτουργία διαστημικό σκάφος που κατασκευάστηκε ποτέ δεν ήταν μόνο μια άσκηση μηχανικής και προγραμματιστικής «μαγείας». Τα δύο διαστημόπλοια Voyager – το «δίδυμο αδελφάκι του», Voyager 2, είχε εκτοξευτεί 16 μέρες νωρίτερα, στις 20 Αυγούστου 1977 – συνεχίζουν να είναι απίστευτα χρήσιμα για τη NASA, και η απώλειά τους μπορεί να σήμαινε την απώλεια μερικών από τις πιο σημαντικές πληροφορίες μας για τις άκρες του ηλιακού μας συστήματος.
Όταν τα Voyager ξεκίνησαν από τη Γη, είχαν σκοπό να εξερευνήσουν τον Δία και τους πλανήτες πέρα από αυτόν. Η κύρια αποστολή τους ολοκληρώθηκε το 1980, και στα τέλη της δεκαετίας εκείνης είχαν πετάξει πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα και εκτός της εμβέλειας των πλανητών του ηλιακού συστήματος.
Την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου το 1990, το Voyager 1 τράβηξε την περίφημη φωτογραφία Χλωμή Μπλε Κουκκίδα (Pale Blue Dot) που δείχνει τη Γη σε μέγεθος μικρότερο από ένα pixel, από απόσταση έξι δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων. Ήταν μία από τις τελευταίες φωτογραφίες του Voyager πριν κλείσει τους φακούς του, ώστε να διατηρήσει ενέργεια για το υπόλοιπο ταξίδι του.
Κατά μία έννοια, η φωτογραφία αυτή αντιπροσώπευε το τέλος της αποστολής των Voyager για τη μελέτη των μακρινών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Αλλά μια εντελώς νέα αποστολή επρόκειτο να ξεκινήσει.
Τώρα πετάνε με ταχύτητα σχεδόν 64.000 χιλιομέτρων την ώρα στο αποκαλούμενο διαστρικό διάστημα. Εκεί, χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της Ηλιόσφαιρας, ή αλλιώς της γιγαντιαίας «σφαίρας» που ξεκινά από τον Ήλιο και κλείνει μέσα της τους πλανήτες που τον περιβάλλουν. Όλα τα δεδομένα που εξακολουθούν να επιστρέφουν από τα δύο διαστημόπλοια βοηθούν τους ερευνητές να κατανοήσουν το διάστημα πέρα από τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος.