Νίκος Παπανδρέου: Επί Ανδρέα σταμάτησε να θεωρείται πατριώτης μόνο ο δεξιός

Όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς, εγώ δεν θα είχα καμία θέση μέσα σε κάτι που ονομάζεται “Member’s Bar” και βρίσκεται στην καρδιά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, αν ένα πραγματικό μέλος δεν με είχε καλέσει σε κάποιο απ’ τα τραπέζια του.

Ο Νίκος Παπανδρέου, ο μοναδικός Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ ήταν αυτό το μέλος αλλά το πραγματικά ενδιαφέρον ήταν αλλού -μέχρι τουλάχιστον να αρχίσουμε την κουβέντα μας- και κρυβόταν μέσα σε μια περίεργη σύμπτωση. Αυτό το μπαρ βρισκόταν απέναντι από μία αίθουσα που έφερε τιμητικά το όνομα “ANDREAS PAPANDREOU” και επομένως, και κυριολεκτικά και μεταφορικά, αυτή η συζήτηση θα γινόταν τρόπον τινά στη σκιά αυτής της πόρτας.

Ο Νίκος Παπανδρέου, ευρωβουλευτής μόλις για έναν χρόνο, βρέθηκε στη θέση του Νίκου Ανδρουλάκη όταν εκείνος παρέδωσε την έδρα του και στις 9 Ιουνίου θα είναι ξανά υποψήφιος με το κόμμα που είναι προορισμένος να ανήκει.

Μιλήσαμε για την άνοδο της ακροδεξιάς και τις Ευρωεκλογές, τον Φρέντι Μπελέρη και την Εύα Καϊλή, αλλά και για τον παππού του, τον “πρώτο soundbite politician” όπως μου είπε χαρακτηριστικά.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η ακροδεξιά σε αυτές τις εκλογές θα ανεβάσει τα ποσοστά της. Έχετε κάποια εξήγηση για αυτό;

Αυτό μάλλον θα συμβεί με τα άκρα συντηρητικά κόμματα -αποφεύγω λίγο τη λέξη “ακροδεξιά” με την έννοια ότι πολλοί ψηφοφόροι δεν είχαν ψηφίσει τέτοια κόμματα την προηγούμενη φορά και δεν ξέρω αν είναι όντως ακροδεξιοί.

Αυτό γίνεται εξαιτίας του φόβου αλλά εν πάση περιπτώσει, τι σημαίνει ο φόβος; Σημαίνει ότι υπάρχουν προτάσεις λαϊκισμού που είχε και η Ελλάδα και είδαμε τα αποτελέσματα. Όταν πάμε με τις εύκολες προτάσεις που λένε “θα λύσουμε το πρόβλημα”, μπορεί να συμβεί αυτό.

Η Μελόνι, που ήταν από την ακροδεξιά και έγινε πρωθυπουργός της Ιταλίας, υποσχέθηκε να σταματήσει τη ροή όλων των μεταναστών και έτσι βγήκε. Και τελικά μπήκαν άλλοι 500 χιλιάδες μετανάστες κατά τη δική της θητεία.

Άρα η εύκολη λύση (”σκίζω το μνημόνιο”, το θυμίζω στον κόσμο) δεν είναι τόσο εύκολη. Τα προβλήματα είναι σύνθετα.

Επειδή το αφήγημα είναι ότι απέτυχε το πολιτικό σύστημα (“κάψτε τη Βουλή”, το είχαν και αλλού) και ότι οι πολιτικοί είναι όλοι συστημικοί (ως και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει θεωρηθεί συστημικό κόμμα), οι ψηφοφόροι πάνε για λύσεις που νομίζουν θα είναι οι άκρες. Πιο πολύ ακροδεξιά παρά ακροαριστερά. Γιατί η άκρα αριστερά έχει τον δικαιωματιστισμό που κάνει κάποιους ψηφοφόρους να λένε ότι “πιο πολύ ενδιαφέρεσαι για τον μετανάστη παρά για τον πολίτη της Ευρώπης”.

Μαζί με 30 χρόνια επίθεσης στο κράτος πρόνοιας που έκανε ένα ολόκληρο σύστημα οικονομολόγων, που ήθελαν να μην υπάρχει κράτος, να υπάρχουν μόνο ελεύθερες αγορές. Ήρθε και η απογείωση με την κρίση και κατηγορήθηκε το “σύστημα”…

Έτσι στράφηκαν στους δήθεν μη συστημικούς είτε πρόκειται για τη Λεπέν -που είναι σύστημα πια- είτε στον Γκερντ Βίλντερς στην Ολλανδία κλπ. Θεωρούν ότι αυτό είναι μια λύση. Αλλά τελικά είναι πρόβλημα γιατί θα οδηγήσει σε μια Ευρώπη που δεν θα είναι τόσο ενωμένη.

Μου κάνει λίγο εντύπωση αυτή η προσέγγιση, η τόσο έντονα επικριτική κατά της αριστεράς, από τη μεριά σας.

Της άκρας αριστεράς. Απ’ την άλλη η ακροδεξιά έχει εκμεταλλευτεί το γεγονός και ακόμα και τα κόμματα που δεν είναι άκρα αριστερά, τα παρουσιάζει έτσι, στηριζόμενη στην πεποίθηση του κόσμου ότι πολλά απ’ αυτά τα κόμματα ενδιαφέρονται πιο πολύ για τον μετανάστη από τον Έλληνα πολίτη πχ. Δεν λέω ότι είναι αλήθεια. Λέω ότι αυτή είναι η εντύπωση.

Αυτό εκμεταλλεύτηκαν. Να λένε “όλοι αυτοί που μιλάνε για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, το θεωρούν πιο μεγάλο θέμα από την ανεργία και τη φτώχεια μας”. Δεν είναι έτσι, αλλά αυτή την εντύπωση προκάλεσαν μαζί με αυτό το αφήγημα εναντίον του κράτους, που λέει ότι το κράτος έχει αποτύχει.

Αυτό φταίει για μένα. Την έμφαση που έδωσε ένα κομμάτι της προόδου στα δικαιώματα, για τα οποία ο άλλος ο συντηρητικός δεν ενδιαφέρεται τόσο πολύ. Και βλέπουμε αντίδραση σε αυτό, και στην Αμερική και στην Ελλάδα.

Γι’ αυτό αποφεύγω τη λέξη “ακροδεξιά”, έχει σημασία η γλώσσα που χρησιμοποιούμε.

Γιατί και η Χρυσή Αυγή είχε σύνθημα “η Ελλάδα στους Έλληνες” που είναι του Ανδρέα. Άρα τα συνθήματα που χρησιμοποιούν είναι αυτά που κάνουν τον άλλον να μην αισθάνεται ότι πάει να δείρει μετανάστη. Καταλαβαίνετε; Δεν είναι τέτοιος ακροδεξιός.

Γι αυτό πρέπει να προσέχουμε το label. Γιατί πώς θα τους φέρω πίσω αυτούς τώρα, αν τους πω “ακροδεξιούς”;

Ναι, το καταλαβαίνω, αλλά και πώς να τους λέμε;

Είναι πολύ σωστό αυτό. Ακούστε: οι πρόεδροι είναι οι αρχηγοί. Οι άλλοι είναι φοβισμένοι και λαϊκίζουν. Έχουν φόβο και πάνε σε κάτι που νομίζουν θα τους προστατεύσει, αλλά δεν ξέρω αν αυτός μέσα του έχει τη βία.

Αυτό που λέμε ακροδεξιά είναι να χτυπήσει μια γυναίκα ή να είναι ομοφοβικός. Καταλάβατε; Μπορεί να μην ισχύει εδώ.

Λέτε δηλαδή ότι είναι πιο σύνθετο.

Είναι σύνθετο. Κι εγώ θέλω να μιλάω σε αυτούς που φύγανε.

Γιατί αν παίρνει 30% η Λεπέν, τι είναι όλοι αυτοί οι Γάλλοι; Έχουν πάει να σηκώσουν το χέρι σαν τον Χίτλερ; Δεν πιστεύω.

Ξέρετε, ήθελα να σας ρωτήσω κάτι αργότερα, αλλά μιας και είπατε τώρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου, έχω την εντύπωση ότι τέτοιες προσωπικότητες, όταν φεύγουν από τη ζωή, μετά από ένα σημείο γίνονται αποδεκτοί σιγά σιγά από όλους τους χώρους και όλοι κάτι θέλουν να κερδίσουν απ’ αυτούς. Δηλαδή φεύγουν τα πολιτικά πάθη και ξαφνικά το βλέπουν όλοι πιο αντικειμενικά -όπως έγινε και με τον Βενιζέλο. Και μετά κάθε παράταξη παίρνει όποιο κομμάτι του Παπανδρέου τη βολεύει. Έλεγε πχ ο Παπανδρέου, “η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες”. Ποιος θα το πάρει αυτό; Θα το πάρει η δεξιά ή η ακροδεξιά. Τι άλλο έκανε; Έδωσε κοινωνικά δικαιώματα. Αυτά θα τα πάρουν οι αριστεροί, οι κεντρώοι και θα τον αναφέρουν…

Εγώ αυτό το λέω τυμβωρυχία.

Ο καθένας παίρνει ότι κομμάτι του Παπανδρέου θεωρεί ότι τον συμφέρει και τον αναφέρει κιόλας.

Ναι, ο ΣΥΡΙΖΑ τον είχε συνεχώς αναφορά.

Και η Νέα Δημοκρατία ακόμα…

Ναι, το χρησιμοποιούν διάφοροι, τύπου “όπως είπε και ο Αντρέας”. Σαν να λένε “όπως είπε και ο Μαρξ” για παράδειγμα.

Το “βυθίσατε το Χόρα” πχ. θα το πάρουν οι δεξιοί και θα το αναφέρουν, άσχετα αν θα το βγάλουν εκτός πλαισίου.

Ξέρετε, το ΠΑΣΟΚ είχε όλα αυτά τα στοιχεία μέσα του. Ήταν γκλόμπαλ. Ο πατριώτης πχ επί Ανδρέα δεν ήταν πια ο δεξιός. Ο οποιοσδήποτε ήταν πατριώτης.

Αλλά αυτό εσείς το λέτε τυμβωρυχία. Εγώ νιώθω ότι ο καθένας παίρνει ό, τι κομμάτι τον βολεύει προκειμένου να χρησιμοποιήσει τη δύναμη του ονόματος “Ανδρέας Παπανδρέου” κι αφήνει εκτός όλη την εικόνα.

Είχαμε αρχηγό που τον μιμούταν στη φωνή, τον Τσίπρα, άρα μιλάμε για μεγάλη τυμβωρυχία, αν θέλετε. Επίσης, ο Καμμένος μιλούσε στο πατριωτικό ΠΑΣΟΚ να έρθει να τον ψηφίσουν.

Όλοι έπαιρναν από αυτό γιατί ήταν η μεγάλη αστείρευτη πηγή της αλλαγής της Ελλάδας. Και όταν έφυγε το ΠΑΣΟΚ είδαμε τα αποτελέσματα. Οκτώ-δέκα χρόνια χωρίς να έχουμε λύσει τα βασικά μας προβλήματα.

Το διάβασα αυτό, κάπου το είπατε σε μια συνέντευξη αυτό, ότι από όταν το ΠΑΣΟΚ σταμάτησε να διεκδικεί την εξουσία ήρθε μια ανισορροπία στο πολιτικό σύστημα.

Ήταν ένα κεντροαριστερό κίνημα που πιστεύω εκφράζει ένα μεγάλο κομμάτι του λαού, ίσως και το 60%, το οποίο όμως ήταν υπέρ της προόδου.

Τώρα ακούω πράγματα που νόμιζα ότι είχαν τελειώσει, όπως όταν ρώτησαν στην Επιτροπή τον πρώην πρόεδρο της ΤΡΕΝΟΣΕ, πόσα άτομα προσλήφθηκαν εκτός ΑΣΕΠ και αν ήξερε ότι ήταν όλοι από τις Σέρρες.

Τι θέλω να πω. Μάθαμε κάτι από την κρίση; Δηλαδή πάλι θα φορτώσουμε το κράτος με ρουσφέτι; Προφανώς έχουν ανάγκη οι άνθρωποι, αλλά δεν είναι λύση αυτή.

Ναι, απλά ξέρετε ότι αυτήν την νοοτροπία την καταλογίζουν οι περισσότεροι κυρίως στο ΠΑΣΟΚ. Για να μιλάμε και ανοιχτά τώρα.

Μπορεί να τους βολεύει να την καταλογίζουν εκεί. Εμείς είχαμε το ΑΣΕΠ, είχαμε τις πανελλήνιες, είχαμε τους αστυνομικούς που έμπαιναν με πανελλήνιες. Έγιναν πολλά και μετά είχαμε τις γαλάζιες συνεντεύξεις.

Δεν λέω λύσαμε το πρόβλημα αλλά αν δείτε και το άλλο, την αύξηση του ελλείμματος, αν κάνετε ένα γράφημα με μια καμπύλη από το ‘74 μέχρι το 2009, σε όλες τις κυβερνήσεις, δεν μοιάζει να αλλάζει κάπως. Όμως στα δύο τελευταία χρόνια του Καραμανλή πάει στον ουρανό. Άρα φαίνεται ποιος έφερε τα μεγάλα ελλείμματα.

Αλλά ότι το ΠΑΣΟΚ έβαλε μέσα στο κράτος έναν κόσμο που ήταν ξεχασμένος, ναι, το ξέρετε αυτό.

Ε, ναι, αυτό είναι δεδομένο πια. Πρόσφατα κάνατε και μια αναφορά στον Φρέντι Μπελέρη. Αν θέλετε να μου κάνετε ένα σχόλιο για την υποψηφιότητά του.

Ακούστε. Εγώ το στήριξα αμέσως που έβαλε. Και είπα στις ομιλίες μου ότι όσο η Αλβανία τον έχει στη φυλακή δεν τηρεί τους κανόνες της ένταξης και πρέπει να το δούμε σοβαρά αυτό. Παρότι οι σοσιαλιστές ήθελαν το ξεχάσουν, το ανατρέψαμε αυτό.

Εσείς είπατε σε ομιλία σας ότι είναι σαν να “τον εκμεταλλεύονται τον άνθρωπο στη Νέα Δημοκρατία”.

Γιατί για εμένα εκπροσωπεί την ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, δεν εκπροσωπεί ένα κόμμα, με αυτή την έννοια το είπα. Το ότι είναι και μέλος της, αυτό δεν το ξέρα τότε.

Εγώ ήθελα να είναι εκπρόσωπος της μειονότητας και όχι να αισθανθεί η Αλβανία ότι τον έχει η Νέα Δημοκρατία.

Ναι αλλά θα μπορούσε να υπάρξει τώρα στην Ευρώπη κάποιος που να εκπροσωπεί αυτήν τη μειονότητα; Δεν θα είναι πολύ περίεργο; Θα ασχολούνταν εδώ με αυτό το ζήτημα;

Είναι σπάνιο αλλά έχουμε κι άλλα δείγματα από άλλες χώρες, όπως εκπροσωπούνται πχ οι Ρομά από τη Ρουμανία.

Μου φαίνεται πολύ εθνικιστικό. Γιατί εδώ φαντάζομαι επικρατεί μια άλλη λογική και στην Ευρώπη φοβάμαι ότι θα τους φανεί πάρα πολύ εθνικιστικό αυτό το ζήτημα.

Θα είναι πάρα πολύ. Από την άλλη, αν κάνει καλή δουλειά και μπει στη νοοτροπία -που ελπίζω να μπει- θα είναι και εκπρόσωπος της μειονότητας και θα παλέψει. Θα ήθελα να μιλάει και για τα ευρωπαϊκά θέματα που είναι πέραν της μειονότητας.

Αλλά θα είναι ένα μάτι για την Αλβανία.

Άρα δεν είστε αρνητικός παρά το παρελθόν του.

Μπορεί να κάθεται εδώ και δίπλα του να κάθομαι εγώ, οπότε ελπίζω να υπάρχει συνεργασία καλή. Όμως μην ξεχνάμε ότι είναι στη φυλακή. Θα τον βγάλουν;

Αυτό είναι ένα ολόκληρο θέμα.

Δεν είναι υποχρεωτικό. Έχουμε περιπτώσεις ευρωβουλευτών που είναι στη φυλακή, σαν τον Λαγό.

Ξέρετε, πριν από λίγο πέρασε από μπροστά μου μια ευρωβουλευτής που μέχρι πριν λίγο καιρό ήταν κι αυτή στη φυλακή, η Εύα Καϊλή.

Αυτό είναι ένα θέμα, ναι. Έχει κατηγορηθεί αλλά περιμένουμε το αποτέλεσμα του δικαστηρίου. Ελπίζω να αθωωθεί, αλλά αυτό θα το δει το δικαστήριο. Να μη λέμε ότι κάποιος δεν είναι αθώος προτού…

Όχι, προφανώς. Απλά, ξέρετε τώρα το Politico έκανε μια αποτίμηση του έργου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και έδωσε αυτά τα περίφημα αντιβραβεία που δίνει κάθε χρόνο. Ε, και στην κυρία Καϊλή έδωσε το αρνητικό βραβείο της “Brand Ambassador”.

Κι ότι είναι και από την Ελλάδα αυτός που πήρε το βραβείο, δεν μας τιμά ως χώρα.

Αλλά δεν τιμά καθόλου και το ΠΑΣΟΚ.

Καθόλου. Ακούστε: η Ευρωβουλή σε αυτό χρησιμοποιεί την εθνική νομοθεσία. Αν εμείς λέγαμε δεν μπορείς να είσαι ακόμα ευρωβουλευτής ή να κατέβεις εκ νέου, θα το δεχόταν η Ευρώπη, δεν παίρνει θέση σ’ αυτά τα θέματα.

Ο Λαγός είναι μέσα, αλλά δεν έχει τελεσιδικήσει και παίρνει το μισθό του. Δεν θα κάνει τίποτα η ώγια αυτό γιατί έχει κατηγορηθεί στην Ελλάδα,

Είναι ελληνική νομοθεσία, όχι ευρωπαϊκή. Είναι ανώτερη αυτή.

Εντάξει. Εγώ ήθελα ένα σχόλιο τώρα για την κυρία Καϊλη, επειδή έρχεται από τον χώρο σας, γι’ αυτό.

Καταλαβαίνω. Νομίζω όμως ότι δεν επηρέασε το κόμμα. Οι περισσότεροι είδαν αυτές τις κινήσεις που έκανε σαν προσωπικό θέμα και όχι ιδεολογικό. Ότι δεν εκπροσωπούσε το όλον ΠΑΣΟΚ.

Οι Σοσιαλιστές δεν έχουν κάποια ευθύνη και αυτοί για την άνοδο της ακροδεξιάς; Γιατί προηγουμένως μιλήσατε πολύ για την Αριστερά.

Εγώ λέω αριστερά, και βάζω και τους σοσιαλιστές μέσα.

Ακούστε, μέσα στους σοσιαλδημοκράτες είναι και αυτοί που είναι πολύ κοντά στους δικαιωματιστές αλλά είναι και οι άλλοι που λένε ότι “αν το παρακάνουμε, θα έχουμε αντίδραση. Να είμαστε πιο πολιτικοί σε αυτό”. Εγώ πιστεύω σε αυτό.

Επίσης πιστεύω και το άλλο, που ίσως δεν θα συμφωνήσουν πολλοί, πως όταν έρθουν στην Ευρώπη άνθρωποι που πιστεύουν σε άλλες θρησκείες -και μιλάω πιο πολύ για το Ισλάμ- πρέπει να σεβαστούν την ηθική της Ευρώπης γιατί εδώ έγινε ολόκληρη Γαλλική Επανάσταση για αυτές τις αξίες. Άρα όταν έρθεις κι εσύ, πρέπει να τη σεβαστείς την ελευθερία της γυναίκας στην Ευρώπη. Άρα αν εμείς το αφήσουμε έτσι αυτό, ο καθένας να κάνει ότι θέλει, θα αντιδράσει ο κόσμος.

Δεν λέω ότι είναι όλοι έτσι αλλά όταν είσαι εδώ πρέπει να τηρήσεις τους βασικούς κανόνες μιας δημοκρατίας.

Έλεγε ο παππούς μου κάτι ωραίο: “Όλες οι ελευθερίες επιτρέπονται στη δημοκρατία, εκτός από την κατάλυση δημοκρατίας”.

Τώρα μου θυμίσατε κάτι άσχετο. Είχα διαβάσει πέρσι τέτοια εποχή ένα βιβλίο που είχατε γράψει, το “Ανδρέας Παπανδρέου: Η ζωή σε πρώτο ενικό και η τέχνη της πολιτικής αφήγησης” και εκεί μέσα είχατε κάνει ειδική μνεία στο πως χρησιμοποιούσε τα συνθήματα ο παππούς σας.

Σωστά. Και ο Αντρέας. Έκανα μια σύγκριση των δύο ρητορικών.

Ήταν ωραίο κεφάλαιο αυτό.

Θα ‘θελα κι άλλοι να το πιάσουν αυτό το θέμα. Και ιστορικοί.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν για μένα ο πρώτος soundbite politician. Αποφθεγματικός. Για παράδειγμα είχε πει το “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών Καθολικώς Διαμαρτυρομένων”.

Ήταν το 1968 και έτυχε η 21η Απριλίου και το Πάσχα να πέσουν μαζί και έβγαλε ένα διάγγελμα όπου είπε το παραπάνω αλλά και αυτήν τη φράση: “σήμερα που γιορτάζουμε την Ανάσταση Χριστού, θρηνούμε την σταύρωση του λαού”. Φαινόταν και η θρησκευτική του ανατροφή μέσα από τους λόγους του.

Από την άλλη, ο Ανδρέας ήταν πιο κοντά στα πατριωτικά και στα επαναστατικά συνθήματα, επηρεασμένος από τον εμφύλιο, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο, από τον Απελευθερωτικό Αγώνα. Δεν είχε τα θρησκευτικά ποτέ.

Και το “Αποστάτης” ήταν του Γεωργίου Παπανδρέου.

Θυμάστε καλά τον παππού σας;

Ναι, μέχρι τα 11 μου τον έβλεπα. Θυμάμαι ότι ήταν σοβαρός, με αγαπούσε πάρα πολύ και ότι τον σεβόμουν πολύ δηλαδή ο λόγος του είχε βάρος. Τον έβλεπα μια φορά τη βδομάδα, τρώγαμε στο Καστρί και έχω και μια παλιά φωτογραφία που τη βρήκα πρόσφατα και έχει πλάκα. Είμαστε όλοι στο Καστρί, πάνω απ’ το τραπέζι του πρωθυπουργού, και τρώμε όλοι κάτι σουβλάκια που έχουμε πάρει απ’ την Ερυθραία.

Τώρα που βλέπετε εδώ την πόρτα που γράφει “Ανδρέας Παπανδρέου” και περνάτε καθημερινά απ’ έξω;

Είναι τιμή προφανώς, αλλά και ως συγγραφέας, παίρνω απόσταση από αυτό να μη με επηρεάσει ότι σημαίνει κάτι για μένα. Σημαίνει κάτι για αυτόν.

Ωραίο είναι αλλά έχει και το Λασίθι αεροδρόμιο “Ανδρέα Παπανδρέου”. Μέναμε και στην οδό Γεωργίου Παπανδρέου…

Οπότε το έχετε συνηθίσει κάπως.

Ναι αλλά την πρώτη φορά που ήταν η επιτροπή Αλιείας εκεί και έπρεπε να μιλήσω “είπα συγγνώμη αλλά πρέπει να πω ότι με τιμά το γεγονός ότι βρίσκομαι στην αίθουσα που έχει το όνομα του πατέρα μου. Απλώς πρέπει να το εκφράσω”. Δεν μπορούσα να πάω έτσι στην ψύχρα και να το αγνοήσω. Και τους άρεσε.

Και αυτοί προφανώς το προσέχουν. Λένε ‘πώς θα είναι τώρα αυτός; Θα έχει ένα επίπεδο;”.

Υπάρχει κάποιος εδώ ή στις Βρυξέλλες, ο οποίος να τον είχε προλάβει τον Παπανδρέου, να τον έχει ζήσει δηλαδή. Οποιοσδήποτε, ακόμα και μπάρμαν πχ.

Ναι, έχω γνωρίσει ευρωβουλευτές που τον είχα γνωρίσει. Κάποιοι πολύ αριστεροί προοδευτικοί σοσιαλδημοκράτες.

“Α, είσαι ο γιος του Αντρέα; Τρομερός”. Αυτό λένε όταν το καταλαβαίνουν αλλά δεν το συνδέουν αμέσως. Μου λένε “τον είδαμε τότε. Ήμασταν μαζί τότε”. Κάποιοι Πολωνοί τον θυμούνται γιατί είχε μία σχέση με τη χώρα τους λόγω του Γιαρουζέλσκι κλπ.

Πιο πολύ όταν πάμε σε άλλες χώρες ως Ευρωβουλή, οι πρωθυπουργοί το γνωρίζουν το όνομα προφανώς.

Και, βέβαια, ήταν και ο Γιώργος, πιο “πρόσφατος” Παπανδρέου.

Εσείς έχετε έναν χρόνο τώρα που είστε ευρωβουλευτής.

Ναι, κλείνω έναν χρόνο τον Μάιο.

Γιατί να σας ψηφίσει κάποιος;

Είναι δύσκολο να το πω εγώ αυτό. Σ’ έναν χρόνο σήκωσα θέματα εθνικά -Τουρκία, Αλβανία, Αρμενία, Κούρδους.

Αλλά και για τους ανθρώπους τους αδικημένους στην Ελλάδα. Τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους, τους αλιείς. Ασχολήθηκα με το περιβάλλον, όπου υπήρχε μια γενική τάση υπέρ αυτού του ζητήματος αλλά και πιο προσωπικά, ασχολήθηκα με τα θέματα καρκίνου των παιδιών. Είμαι σε κάτι προσπάθειες που δεν έχουν ιδεολογικό πρόσημο.

Τα οποία τα βρήκατε από τον Ανδρουλάκη και τα συνεχίσατε;

Τα χαρτοφυλάκια “αλιεία” και “περιβάλλον” τα βρήκα εκεί. Για τον καρκίνο εγώ το ανέλαβα μαζί με άλλους και προχωράνε κάποια θέματα, που θα δούμε εάν θα ολοκληρωθούν στην επόμενη Ευρωβουλή.

Σε εκείνους που δεν καταλαβαίνουν την αξία της Ευρωβουλής και τι ακριβώς κάνει ή που είναι σκεπτικιστές και λένε ότι “γιατί τώρα εγώ να ψηφίσω στις Ευρωεκλογές”, τι θα τους λέγατε;

Θέλω να ανατρέψω αυτό το επιχείρημα. Έχετε πάει στη Θεσσαλία προσφάτως;

Όχι, δεν έχω πάει.

Μόνο για την Ευρώπη μιλάνε εκεί λόγω των ζημιών. Πότε θα αποζημιωθούν απ’ την Ευρώπη, πότε θα αποκατασταθούν οι ζημιές απ’ τις πλημμύρες.

Στην Κρήτη τι λένε για τον ΒΟΑΚ, τον βόρειο οδικό άξονα; Για την Ευρώπη. Τι λένε όλοι οι δήμαρχοι που παιρνουν για να φτιάξουν δρόμους ή ποδηλατόδρομους; Οι κτηνοτρόφοι -που έχω ασχοληθεί- τι λένε για τις επιδοτήσεις που θέλουν για τα τσοπανόσκυλα; Οι άνθρωποι με τις ιχθυοκαλλιέργειες;

Λίγο να σηκώσουμε το πέπλο και βλέπουμε ότι η Ευρώπη είναι παντού.

Εκδόσατε πρόσφατα ένα βιβλίο, το “Έρωτες στο παρασκήνιο”, και όλοι αναρωτιούνται ποιο περιστατικό είναι αληθινό μέσα, ποιο είναι ψέμα, ποιοι αληθινοί άνθρωποι κρύβονται πίσω από τα ονόματα.

Αυτό είναι ωραίο, είναι ένα παιχνίδι. Εκεί έβαλα πολλά αληθινά ονόματα γιατί ήθελα να μείνουν στην ιστορία, όπως ο οδηγός του πατέρα μου, ο Γεράσιμος Παπαχρήστος, που είχε ξεκίνησε ως οδηγός του Γεώργιου Παπανδρέου το ‘48. Πέθανε πριν από τρία χρόνια και ήθελα να τον τιμήσω. Ήταν και από το Καλέντζι.

Έχω γράψει δυο τρία βιβλία που έχουν σχέση με την οικογένεια μου, γιατί ξέρετε, λέω ότι σε 50 χρόνια δεν θα υπάρχω οπότε δεν είναι ωραίο να μείνει αυτή η ιστορική περίοδος έτσι αφηγηματικά;

Η γενική εντύπωση πάντως είναι ότι είστε ένας αντικειμενικά καλός συγγραφέας.

Ευχαριστώ, αλλά γενικά οι κριτικοί λογοτεχνίας δεν έχουν αξιολογήσει κανένα βιβλίο μου. Ο Μένης Κουμανταρέας το είχε κάνει, που ήταν και φίλος, ο οποίος όμως δεν ήταν ακριβώς κριτικός λογοτεχνίας.

Γιατί πιστεύετε συμβαίνει αυτό; Σας βλέπουν ως “Παπανδρέου”;

Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό. Αυτοί που έχουν γράψει είναι οι δημοσιογράφοι, που αναφέρουν πχ ότι “ο Νίκος Παπανδρέου έγραψε ένα βιβλίο” ή μέσα από μια συνέντευξη όπως τώρα καλή ώρα.

Αλλά κριτικός λογοτεχνίας, όχι. Ο οποίος μπορεί να το διαβάσει το βιβλίο και να το απορρίψει, άλλο αυτό. Αυτό είναι δικό του θέμα.