Voor het eerst implantaat in hersenen tegen epilepsie: 'Patiënt heeft hier veel baat bij'

Een jongen van 13 uit het Verenigd Koninkrijk heeft als eerste ter wereld een implantaat tegen epileptische aanvallen in zijn hoofd gekregen. Tot nu toe werd het altijd bij de borst bevestigd. Inmiddels maakt hij al acht maanden gebruik van het apparaat en lijkt het te werken. Hoe baanbrekend is dit? Wij vroegen het aan neuroloog Roland Thijs.

De jongen, genaamd Oran, heeft een zeldzame, zware vorm van epilepsie, waartegen veel epilepsiebehandelingen niet werken. Hij had soms wel honderden aanvallen per dag.

In het Great Ormond Street-kinderziekenhuis in Londen werd acht maanden geleden een implantaat in zijn hoofd geplaatst, een 'neurostimulator' genoemd. Deze behandeling werkt tot nu toe wél. Het heeft zijn aanvallen verminderd met 80 procent.

De neurostimulator werd tijdens een acht uur durende operatie geplaatst. Voor de plaatsing van het implantaat werd een deel van de schedel weggehaald. Aan de stimulator zitten twee elektroden vast, die weer verbonden worden met een specifiek gedeelte van de hersenen.

Zo werkt het

Je moet de hersenen eigenlijk zien als een wirwar van telefoonlijnen, legt neuroloog Roland Thijs van expertisecentrum SEIN voor epilepsie uit. Er zijn meer hersencellen dan mensen op aarde, en deze communiceren met stroomsignalen via 'telefoonlijnen' in je hersenen.

"Bij een epileptische aanval ontstaat er kortsluiting in een gedeelte van de telefoonlijnen", zegt Thijs. Om die kortsluiting te verhelpen, stuurt de neurostimulator signalen uit die de kortsluiting overstemmen. Dat wordt 'diepere hersenstimulatie' genoemd.

Het idee van diepere hersenstimulatie is niet nieuw maar de technologie verandert steeds. De stimulator wordt bij epilepsie normaal gesproken bij de borst geplaatst. Draden maken dan contact met de hersenen.

De implantaat in de schedel is volgens Thijs dan ook vooral vernieuwend en handig in praktisch opzicht. Er zijn dan geen draden meer die onder de huid naar de hersenen toe moeten.

Ongebruikelijk

Het plaatsen van een uitwendige neurostimulator bij een epilepsiepatiënt gebeurt niet vaak, zegt Thijs. Als iemand last heeft van epilepsie worden andere behandelmogelijkheden eerst uitgeprobeerd. Dat begint met medicatie en vervolgens wordt er gekeken of het desbetreffende deel van de hersenen operatief weggehaald kan worden. Is dat allebei niet mogelijk? Dán pas komt een operatie voor diepere hersenstimulatie in zicht: dat kan via een zenuw in de hals of diep in de hersenen.

Als het implantaat bij de 13-jarige Oran werkt zoals gehoopt, komt het zeker naar Nederland, zegt Thijs. Maar niet binnen een paar maanden. Deze jongen is pas één geval waar het lijkt te werken, licht Thijs toe. Eerst moet het op grotere schaal worden toegepast.

"Vervolgens ligt het er ook aan hoe snel de onderzoekers de data delen en wat de kosten van de stimulator zijn." De zorgverzekeraar zal de kosten en de effecten van het apparaat vergelijken met bestaande behandelingen, om dan te kijken wat de mogelijkheden zijn.

Dat kan dus nog wel even duren. Maar in de tussentijd hebben de onderzoekers nog meer ambities. Zij hopen dat het apparaat uiteindelijk niet alleen de aanvallen kan verminderen, maar dat het de aanvallen ook bij voorbaat al kan blokkeren en daarmee voorkomen.