Η ιστορία του στρατιώτη Βλάντιμιρ
Ένας άνδρας οδηγεί ένα μηχανοκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο μπροστά από διαφημιστικές πινακίδες, οι οποίες δείχνουν Ρώσους στρατιώτες, συμμετέχοντες στην εισβολή κατά της Ουκρανίας, με λέξεις στα ρωσικά που αναγράφουν
Ένας άνδρας οδηγεί ένα μηχανοκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο μπροστά από διαφημιστικές πινακίδες, οι οποίες δείχνουν Ρώσους στρατιώτες, συμμετέχοντες στην εισβολή κατά της Ουκρανίας, με λέξεις στα ρωσικά που αναγράφουν "ανδρεία και θάρρος!", στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, Σάββατο, 1 Ιουνίου 2024. (AP Photo/Dmitri Lovetsky)
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν ανακοίνωσε πρόσφατα, ότι σχεδόν 700.000 στρατιώτες συμμετέχουν επί του παρόντος στην επίθεση στην Ουκρανία. Η ανακοίνωση αυτή έγινε μεσούσης της μεγάλης επίθεσης που διεξάγει η Ρωσία από τον Μάιο στην περιοχή του Χαρκόβου, στη βορειοανατολική Ουκρανία.
«О€П‡ОїП…ОјОµ ПѓП‡ОµОґПЊОЅ 700.000 ПѓП„ПЃО±П„О№ПЋП„ОµП‚ ПѓП„О· О¶ПЋОЅО· П„О·П‚ ОµО№ОґО№ОєО®П‚ ПѓП„ПЃО±П„О№П‰П„О№ОєО®П‚ ОµПЂО№П‡ОµОЇПЃО·ПѓО·П‚В», ОґО®О»П‰ПѓОµ ОµОјП†О±П„О№ОєО¬ ОєО±О№ ПЂОµПЃО®П†О±ОЅО±.
Ανάμεσα σ’ αυτούς τους 700.000 βρίσκεται ή βρισκόταν κι ο στρατιώτης Βλάντιμιρ. Ο Βλάντιμιρ 2.
Την θριαμβευτική ιστορία του Βλάντιμιρ1, λίγο -πολύ την γνωρίζουμε όλοι. Πριν επιχειρήσω να καταγράψω τις παρακάτω αλήθειες απευθύνθηκα σε διάφορους συνομιλητές μου από τα χρόνια που συμμετείχα σε ευρωπαϊκά προγράμματα με εταίρους Ρωσικά και Ουκρανικά Πανεπιστήμια. Ρώτησα λοιπόν για την ακρίβεια, το ποσοστό αλήθειας των πληροφοριών που παραθέτει το αυτοεξόριστο στην Λετονία ειδησεογραφικό Meduza. Για τους συνομωσιολόγους, τους δύσπιστους, τους απολιτικούς που έχει ο τόπος μας, οι βασικές αρχές του Meduza παρατίθενται εδώ.
Διάβασα λοιπόν το δημοσίευμα με τίτλο «Σε χτυπούν και σε βάζουν στο αεροπλάνο» και με επεξηγηματικό υπότιτλο «Για να κρατήσει γεμάτες τις τάξεις της, η Ρωσία φυλακίζει αντιρρησίες και τους στέλνει στον πόλεμο υπό την απειλή όπλου».
Όταν διάβασα το άρθρο αυτό, σοκαρισμένος από την περιγραφή, ρώτησα αν πρόκειται περί μυθοπλασίας ή αν αποτυπώνει την αλήθεια. Η «ξερή» απάντηση που έλαβα ήταν η εξής: «Το ξέρω αυτό. Αλλά είναι το πρόβλημα όλων των Ρώσων. Τους αρέσει ο Πούτιν τους και τον έχουν τώρα».
Η ταπεινή ιστορία του Βλάντιμιρ2 που βρίσκεται ή βρισκόταν ανάμεσα στους 700.000 παρατίθεται στις γραμμές που ακολουθούν:
Όταν κλήθηκε να υπηρετήσει ο Βλάντιμιρ2, του ανατέθηκε να υπηρετήσει σε μια ιατρική μονάδα.
Υπηρέτησε σε αυτή τη θέση για λιγότερο από μία ημέρα: σχεδόν αμέσως, οι ανώτεροί του, άρχισαν να τον στέλνουν μαζί με συνυπηρετούντες σε αποστολές μάχης και, στη συνέχεια, του ανέθεσαν να συλλέγει τα πτώματα των νεκρών.
Ο Βλάντιμιρ2 πήρε για πρώτη φορά σε άδεια τον Ιούνιο του 2023. Επέστρεψε στο σπίτι με ένα συνεχές τρέμουλο, τα χέρια του έτρεμαν ακόμα κι όταν αγκάλιαζε τα δύο του παιδιά. Κάθε φορά που περνούσε ένα αυτοκίνητο από έξω, κοίταζε προς τον ουρανό αναζητώντας drones, πυραύλους ή βόμβες.
Τελικά, αποφάσισε ότι δεν μπορούσε να επιστρέψει, εξηγώντας στην οικογένειά του, κάτι δυσνόητο στον Βλάντιμιρ1: «Θέλω να ζήσω».
Η οικογένειά του, υποστήριξε την απόφασή του.
Ο Βλάντιμιρ2 αποφάσισε να περιμένει μέχρι το τέλος του καλοκαιριού πριν παραδοθεί για λιποταξία. Στο μεταξύ, η μονάδα του τον καλούσε συνεχώς το τηλέφωνό του, απαιτώντας να επιστρέψει στο μέτωπο. Σύντομα έμαθε ότι μερικοί από τους συναδέλφους του, μέλη της μονάδας είχαν επίσης αρνηθεί να επιστρέψουν.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Βλάντιμιρ2 ζούσε ακόμα στο σπίτι του, η γυναίκα του έμεινε έγκυος στο τρίτο τους παιδί. Αλλά ο Βλάντιμιρ2 δεν θα παραβρισκόταν στη γέννα: τον Οκτώβριο του 2023, η στρατιωτική αστυνομία εμφανίστηκε στο σπίτι της οικογένειας και άφησε τον αριθμό τηλεφώνου της Υπηρεσίας.
Όταν τηλεφώνησε ο Βλάντιμιρ2, του είπαν να προσέλθει για να δώσει επίσημη εξήγηση για την απουσία του.
Οι αρχές υποσχέθηκαν ότι θα του επιτραπεί να επιστρέψει στο σπίτι μετά.
Αφού έδωσε στις Αρχές την κατάθεσή του, ο Βλάντιμιρ2 μεταφέρθηκε στη Αικατερινούπολη, όπου στάλθηκε να μείνει σ’ ένα τετραώροφο κτίριο με άλλους άνδρες που κατηγορούνται ότι εγκατέλειψαν τις μονάδες τους.
Εκεί γνώρισε τον Σεργκέϊ, ο οποίος κρατούνταν στον ίδιο χώρο.
Για την ιστορία του Σεργκέϊ, που όταν επέστρεψε από άδεια και πριν αρνηθεί να επιστρέψει με αποτέλεσμα να τον φυλακίσουν και να τον ξαποστείλουν στο μέτωπο, και έβλεπε στα συνεχή όνειρα -εφιάλτες του πως «Περπάτησα όλο το χωράφι, μαζεύοντας κεφάλια. Ένας από αυτούς είχε αυτά τα λευκά δόντια. Χαμογελούσε. Το κεφάλι του ήταν στα χέρια μου και χαμογελούσε», θα μιλήσουμε μια άλλη φορά.
Εκατοντάδες Ρώσοι κληρωτοί που επέλεξαν να βρεθούν αντιμέτωποι με ποινή φυλάκισης αντί να επιστρέψουν στον πόλεμο, φυλακίζονται συστηματικά και στη συνέχεια στέλνονται με τη βία πίσω στο μέτωπο. Όσοι αντιστέκονται δένονται, ξυλοκοπούνται και επιβιβάζονται σε αεροπλάνα υπό την απειλή όπλου προτού σταλούν στην Ουκρανία και αναγκαστούν να ενταχθούν σε μονάδες επίθεσης.
Γύρω στην Πρωτοχρονιά, διορίστηκε νέος διοικητής και τα πράγματα ξέφυγαν από κάθε έλεγχο: Οι Αρχές άρχισαν να χρεώνουν 30.000 ρούβλια για κάθε σύντομη άδεια εξόδου, οι δε σύντομες συναντήσεις με συγγενείς απαγορεύτηκαν προσωρινά. Επίσης άρχισε το ξυλοκόπημα με την ελπίδα ότι τελικά θα ενδώσουν και θα «συμφωνούσαν» να επιστρέψουν στον πόλεμο.
Πολλοί από τους αντιρρησίες άρχισαν να προσπαθούν να ξεφύγουν. Μερικοί από αυτούς έδεσαν τα σεντόνια τους και τα χρησιμοποίησαν για να κατέβουν από τα παράθυρα του τέταρτου ορόφου, αλλά η προσπάθεια απέτυχε: κάποιο από αυτούς έσπασαν τα χέρια και τα πόδια τους.
Άλλοι που είχαν την τύχη να αποδράσουν κατέληξαν να επιστρέψουν, φοβούμενοι ότι οι συνέπειες θα ήταν ακόμη χειρότερες αν τους πιάσουν για δεύτερη φορά.
Άλλοι πάλι εκμεταλλεύτηκαν τις 15λεπτες επισκέψεις τους με συγγενείς. Αφού περνούσαν από το στρατιωτικό σημείο ελέγχου και έβγαζαν τις σακούλες με τα τσιγάρα και τα σνακ που τους είχαν φέρει οι γυναίκες τους, πηδούσαν σε κοντινά αυτοκίνητα ή ταξί και έφευγαν από τις εγκαταστάσεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Αρχές δεν θα τους καταδίωκαν αμέσως. Ποιες επιλογές είχαν οι δραπέτες αφού έφυγαν από την εγκατάσταση; Η αστυνομία θα τους έβρισκε αν επέστρεφαν στο σπίτι και δεν θα μπορούσαν να βρουν δουλειά πουθενά στη χώρα.
Ο Βλάντιμιρ2 δεν προσπάθησε καν, ένιωθε ότι το να μείνει στους στρατώνες και να περιμένει τη δίκη του ήταν το σωστό. Τον Απρίλιο του 2024, όταν γεννήθηκε η κόρη του, την είδε μόνο από τις φωτογραφίες που έστειλε η γυναίκα του.
Στις αρχές Μαΐου, περίπου 40 στρατιώτες οπλισμένοι με τουφέκια και ρόπαλα μπήκαν στις εγκαταστάσεις όπου κρατούνταν οι αντιρρησίες και ανάγκασαν έναν ολόκληρο όροφο αντιρρησιών - περίπου 170-180 άτομα, να εγκαταλείψουν το κτίριο. Οι άνδρες μεταφέρθηκαν με λεωφορείο σε ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο και από εκεί, πέταξαν κατευθείαν στην εμπόλεμη ζώνη.
Οι υπόλοιποι άνδρες στις εγκαταστάσεις άρχισαν να πανικοβάλλονται. Ένας από αυτούς, απελπισμένος να μην σταλεί πίσω στο πεδίο της μάχης, έκοψε τους καρπούς και τον λαιμό του. Έφυγε από την εγκατάσταση με ασθενοφόρο.
Ο Βλάντιμιρ2 απευθύνθηκε στον ανακριτή για την υπόθεσή του. «Πώς μπορούν να το κάνουν αυτό;» τον ρώτησε. «Ένας από αυτούς τους τύπους είχε προγραμματιστεί η εκδίκαση της ποινής του για τις 6 Μαΐου! Και τον έστειλαν στην Ουκρανία! Πώς γίνεται αυτό;”
Η ημερομηνία του δικαστηρίου του Βλάντιμιρ2 ήταν προγραμματισμένη για τον Ιούλιο, οπότε ο ανακριτής του είπε να ενημερώσει τις στρατιωτικές αρχές ότι δεν θα μπορούσε να ταξιδέψει εάν προσπαθούσαν να τον στείλουν βίαια στον πόλεμο. «Δεν πρέπει να σε πάρουν», διαβεβαίωσε τον Βλάντιμιρ2.
Τίποτα από αυτά δεν βοήθησε. Η ομάδα του Σεργκέι και του Βλάντιμιρ2 ήταν η επόμενη.
Σχεδόν 70 από τους αντιρρησίες αποφάσισαν να στείλουν συλλογική έκκληση στην επίτροπο ανθρωπίνων δικαιωμάτων της περιοχής. Αναγνωρίζοντας τους εαυτούς τους ως «πολίτες της Ρωσίας που θεωρούνται ύποπτοι ότι εγκατέλειψαν τις μονάδες τους χωρίς άδεια», έγραψαν ότι πολλοί από αυτούς δεν είχαν πατήσει το πόδι τους πέρα από τους στρατώνες τους για πάνω από έξι μήνες, σημειώνοντας ότι είχαν περιοριστεί στο να βλέπουν τα παιδιά, τις συζύγους και τους γονείς τους και ότι στις σύντομες συναντήσεις με συγγενείς που είχαν επιτραπεί, συχνά έπρεπε να φορούν χειροπέδες.
Η σύζυγος ενός αντιρρησία τηλεφώνησε στο αρμόδιο γραφείο και διαμαρτυρήθηκε ότι ο σύζυγός της είχε στερηθεί ιατρικής περίθαλψης παρά το γεγονός ότι έχασε 10 δόντια, παρουσίασε αποστήματα στο σώμα και το στόμα του και αντιμετώπιζε προβλήματα με την αφόδευση. Η απάντηση που έλαβε: «Όλοι θέλουν να βρουν μια δικαιολογία και να πάρουν τον εύκολο δρόμο. Δεν ξέρω τι είναι αυτοί οι τύποι, αλλά δεν είναι άντρες. δεν μπορούν καν να πάνε στον πόλεμο».
Σύμφωνα ανακοίνωση του Γραφείου του Περιφερειακού Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της περιοχής, στις 6 Μαΐου, η επικεφαλής επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις όπου κρατούνταν οι αντιρρησίες. «Δεν λάβαμε κανένα παράπονο για παραβιάσεις των πολιτικών δικαιωμάτων από την ηγεσία του σημείου συλλογής. Η επίσκεψη ήταν πολύ πολύτιμη γιατί φροντίσαμε να τους παρασχεθεί ό,τι χρειάζονται».
Η σύζυγος του Βλάντιμιρ2 αρχικά ήταν αντίθετη στην ιδέα να προσπαθήσει να δραπετεύσει, αλλά τελικά κυριεύτηκε από την αβεβαιότητα και του είπε να φύγει «με κάθε ευκαιρία». Είπε στην οικογένειά του ότι αυτό δεν ήταν ρεαλιστικό, ωστόσο, εξηγώντας: «Σαράντα παιδιά με ρόπαλα μπαίνουν μέσα και αν αρνηθείς να πας, σε χτυπούν και σε βάζουν στο αεροπλάνο αναίσθητο». Επιπλέον, τα μέτρα επιτήρησης στην εγκατάσταση εντάθηκαν, με τη στρατιωτική αστυνομία να βρίσκεται στο κτίριο για να αποτρέψει τις αποδράσεις.
Το πρωί της 16ης Μαΐου, ο Βλάντιμιρ2 έγραψε στη σύζυγό του ότι το όνομά του ήταν στη λίστα των ανθρώπων που θα σταλούν στον πόλεμο εκείνη την ημέρα. «Έγραψε ότι τον πήγαιναν να επιβιβαστούν στο αεροπλάνο», αφηγείται.
Η αδερφή του Βλάντιμιρ2, απελπισμένη να σώσει τον αδερφό της, του ζήτησε να την ενημερώσει για την τοποθεσία του τηλεφώνου του, ώστε να μπορέσει να οδηγήσει στο αεροδρόμιο όπου μεταφέρονταν οι άνδρες. Όταν βρήκε το αεροδρόμιο, ανέβηκε στις πύλες και ζήτησε να αφεθεί ελεύθερος ο Βλάντιμιρ2 σύμφωνα με τους περιορισμούς ταξιδιού που είχε επιβάλει το δικαστήριο. Σε απάντηση, ο διοικητής της φρουράς της είπε ότι είχε λάβει εντολή να τερματίσει την υπόθεση του Βλάντιμιρ2 και θα μεταφερθεί στην Ουκρανία, αν και αρνήθηκε να της δείξει τα έγγραφα. «Έχω 170 από αυτούς τους ανθρώπους αυτή τη στιγμή. Υποτίθεται ότι πρέπει να το περάσω αυτό με τον καθένα από αυτούς;» της είπε.
Μετά τη «συνομιλία» της με τον διοικητή, επετράπη στην αδελφή του Βλάντιμιρ2 μια σύντομη επίσκεψη με τον αδελφό της. «Είχε αλλάξει τόσο πολύ! Έμοιαζε με κατάδικο. Ήταν τόσο πιο αδύνατος και έμοιαζε πολύ μεγαλύτερος — σαν σκελετός. Ήταν σαν να ήταν στη φυλακή για χρόνια χωρίς φαγητό».
Περίπου τριάντα λεπτά αργότερα, ο Βλάντιμιρ2 μεταφέρθηκε στην Ουκρανία. «Για να είμαι ειλικρινής, ξέρω ότι έχουμε δει ο ένας τον άλλον για τελευταία φορά», λέει η αδερφή του, συμπληρώνοντας «Δεν θα τον χρησιμεύσει σε τίποτα εκεί. Μετά βίας αντέχει. Τον έστειλαν εκεί για να τον τελειώσουν. Δεν θα επιβιώσει. Θα δολοφονηθεί σε μια εβδομάδα, ίσως δύο. Απλώς τον έστειλαν εκεί ως τροφή για κανόνια. Και για τι; Για να συνεχίσουν να κυκλοφορούν με τα πολυτελή τους αυτοκίνητα και να στρογγυλοκάθονται στους κ@λους τους».
Αυτή είναι η ταπεινή ιστορία του στρατιώτη Βλάντιμιρ2 που ήθελε να ζήσει, δεν δικάσθηκε ποτέ και βρίσκεται ή βρισκόταν ανάμεσα στους 700.000 για τους οποίους θριαμβολογεί ο Βλάντιμιρ1.
Μιχάλης Κονιόρδος, εκπαιδευτικός