400.000 huishoudens in energiearmoede: 'Overheidssteun beperkt schade'

Verwarming lager vanwege energiearmoede

Vorig jaar kampten naar schatting zo’n 400.000 Nederlandse huishoudens met energiearmoede: een combinatie van een laag inkomen en een hoge energierekening. Was de overheid niet bijgesprongen met steunmaatregelen, dan was dat aantal meer dan verdubbeld.

Dat blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van TNO en het CBS. Vorig jaar konden huishoudens met een laag inkomen onder meer energietoeslag aanvragen bij hun gemeente. En werd het prijsplafond voor energie ingevoerd. Was dat niet gebeurd, dan hadden nog eens zo’n 490.000 huishoudens extra last gehad van energiearmoede.

De schatting komt met die overheidssteun uit op 400.000 huishoudens in 2023, dat is 4,8 procent van alle Nederlandse huishoudens en zo'n 70.000 meer dan een jaar eerder, zeggen de onderzoekers. Ondanks de stijging was het aandeel huishoudens met energiearmoede wel beduidend lager dan in de jaren 2019-2021.

Wat is energiearmoede? 

Je leeft in energiearmoede als je een laag inkomen én hoge energiekosten hebt. In Nederland gaat het om zo'n 180.000 huishoudens. Ook is er sprake van energiearmoede als huishoudens een laag inkomen hebben in combinatie met een (huur)woning met een slecht energielabel (F of G) en gebrekkige isolatie. Dat is het geval bij zo'n 300.000 huishoudens.

Zo’n 980.000 huishoudens hebben geen geld om hun woning te isoleren of verduurzamen. Het gaat in 90 procent van de gevallen om huurhuizen. Daarnaast mag een huurder vaak niet zelf isoleren of zonnepanelen plaatsen, want daar gaat de verhuurder over.

TNO en CBS becijferden voor het eerst ook hoeveel mensen er leven in zogenoemde verborgen energiearmoede. Een groep mensen die de kachel lager zet of korter doucht dan ze zouden willen om de hoge kosten het hoofd te bieden. In 2022 ging het om zo’n 116.000 mensen.

Veel huishoudens bespaarden flink op hun energieverbruik door de hoge kosten, toch viel de energierekening hoger uit. In 2022 betaalden energiearme huishoudens gemiddeld 49 euro per maand en in 2023 was dat opgelopen tot 138 euro.

Zonder steunmaatregelen en besparingen was de rekening echter opgelopen tot gemiddeld 237 euro in 2023. In dat jaar ging gemiddeld 8,5 procent van het inkomen van mensen met een laag inkomen op aan energiekosten.

Van de mensen die leven in energiearmoede, woont 65 procent in een huurhuis van een woningcorporatie. 23 procent huurt een huis bij een particuliere verhuurder en 12 procent heeft een koopwoning. Eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen zijn sterk oververtegenwoordigd bij energiearme huishoudens.

Waar komt energiearmoede voor?

TNO en het CBS keken ook in welke regio’s energiearmoede het meest voorkomt. Dat zijn Noordoost Groningen, Zuid-Limburg, de steden Rotterdam, Den Haag, Arnhem en de omgeving rond Almelo en Enschede. In deze regio’s wonen veel mensen met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning.

Via deze link kun je zien hoeveel energiearmoede er is in jouw regio.