Kleurrijke kleding tijdens Keti Koti: 'Vrouwen konden zo met elkaar communiceren'

Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden

Elk jaar tijdens Keti Koti op 1 juli wordt de afschaffing van de slavernij door Nederland in Suriname en het Caribisch gebied gevierd en herdacht. Tijdens deze viering dragen allerlei vrouwen kleurrijke jurken en hoofddoeken. Maar waar staat deze kleding eigenlijk voor?

Inmiddels is het 151 jaar geleden dat door Nederland de slavernij werd afgeschaft. Jaarlijks komen er grote groepen mensen bij elkaar om deze gebeurtenis te vieren en te herdenken.

Tijdens het evenement dragen verschillende vrouwen traditionele kleding genaamd 'koto'. "De koto is ontstaan in Suriname", legt Andy Arduin, eigenaar van het Afro en Surinaamse klederdrachten merk Sanisa, uit. "De klederdracht bestaat uit een vijfdelige jurk: Een hoofddoek, jasje, rok, schouderdoek en een doek om je middel die functioneert als een riem."

"De afro Surinamers waren zeer creatief", gaat Arduin verder. "Ze namen verschillende stijlen van elkaar over." Al heeft de klederdracht ook een van mond-tot-mond gedeeld verhaal dat een donkerder randje over het ontstaan van deze klederdracht beschrijft. "Zo wordt er verteld dat de witte vrouw jaloers was op de rondingen van de donkere vrouw, en de tot slaaf gemaakten daarom deze kleding moesten dragen." Wetenschappelijk is echter niet bewezen dat dit daadwerkelijk het geval is.

Met elkaar communiceren via kleding

Arduin legt verder uit dat er via de jurk ook met elkaar kan worden gecommuniceerd. "Door de verschillende patronen op de jurk kunnen de vrouwen kenbaar maken dat ze een bepaalde identiteit hebben. Het lijkt soms op een soort stripverhaal." Zo kunnen bepaalde figuren op de klederdracht iets zeggen over de plek waar iemand vandaan komt. En kan bijvoorbeeld de kleur van de jurk weer iets zeggen over de leeftijd. "Een vrouw van 60 jaar draagt bijvoorbeeld een paarse kleur."

Ook kan de vorm van de hoofddoek, ook wel de 'angisa' genoemd, bepaalde symbolische betekenissen hebben. Het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis beschrijft dat er verschillende manieren bestaan waarop de tot slaaf gemaakte vrouwen de hoofddoeken vouwden. Zo konden ze bepaalde verborgen boodschappen met elkaar delen, zoals: 'Wacht op mij op de hoek', of: 'Laat ze maar praten.'

Na de afschaffing van de slavernij meer kleur

De lappen stof van de tot slaaf gemaakte vrouwen hadden vaak een wit of blauwe kleur. Pas na de slavernij kwam er meer kleur in de klederdrachten. "Toen konden meer mensen het permitteren", vertelt Arduin.

Volgens Arduin wordt de klederdracht voornamelijk gedragen tijdens feestelijke evenementen. "Tijdens Keti Koti of bijvoorbeeld een verjaardag." Maar volgens hem mag het ook wel vaker. "Wat mij betreft dragen ze het elke dag. Net zoals bijvoorbeeld een vrouw met een hoofddoek die elke dag draagt."