Opmerkelijk: Spanje schrapt btw op door klimaatverandering onbetaalbare olijfolie

Opmerkelijk: Spanje schrapt btw op door klimaatverandering onbetaalbare olijfolie

Soms stuit je als redactie op nieuws waarbij een wenkbrauw omhoog schiet. Die ene vreemde innovatie, een onverwacht effect van klimaatverandering of een staaltje menselijke onhandigheid. Opmerkelijk dus. Deze week: Spanje schrapt de btw op olijfolie die door klimaatverandering onbetaalbaar is geworden.

Nu de temperaturen oplopen, zullen bij menig Nederlander de zomergerechten weer op tafel verschijnen. De frisse pastasalade, sneetjes krokante focaccia of een rijkelijk gevulde tapasplank. Gerechten die voorzien zijn van een flinke scheut olijfolie; een ingrediënt dat we in de westerse wereld inmiddels aardig voor lief nemen.

Maar voor hoelang nog? Klimaatverandering dreigt namelijk behoorlijk wat roet in het eten te gooien. In Spanje, ’s werelds grootste producent van olijfolie, verandert het weer dusdanig dat de productie er flink terugloopt. Vorig jaar december liep de temperatuur in het land op tot een onvoorstelbare 30 graden, en ook de zomers en voorjaren worden almaar heter en droger. Daarnaast leidt klimaatverandering tot extreme regen- en hagelbuien en een gunstige leefomgeving voor de olijffruitvlieg. Daardoor mislukken oogsten, tot afgrijzen van de lokale boerengemeenschap.

Flessen aan de ketting

De teruglopende productie leidt ertoe dat olijfolie aanzienlijk in prijs stijgt. Waar een Spaanse fles in 2021 nog zo’n 4 euro kostte, was de prijs eind 2023 opgelopen tot ruim 14 euro. De prijs was zelfs zó hoog dat Spaanse supermarkten besloten om flessen olijfolie te bewaken met kettingen om winkeldiefstal te voorkomen.

Nul procent btw

Om een einde te maken aan de torenhoge prijzen, heeft de regering van Spanje aangekondigd de btw op olijfolie geheel te schrappen. De maatregel wordt gezien als een handreiking naar olijfolieboeren, maar ook naar de Spaanse burger. Met een recordafname van jaarlijks gemiddeld 14 liter per persoon heeft die het bonnetje de afgelopen jaren namelijk flink zien stijgen. Een btw-tarief van 0 procent moet daar verandering in gaan brengen.

Symptoombestrijding

Eerder ging de btw al van 10 naar 5 procent, maar dat bleek niet het gewenste effect te hebben. Daarom heeft de Spaanse premier Pedro Sanchez besloten om de btw geheel te schrappen. Hoewel de maatregel kan zorgen voor een lastenverlichting voor boer en burger, zal hij voor het klimaat betrekkelijk weinig doen. Om klimaatverandering een halt toe te roepen, is namelijk meer nodig zijn dan dit soort symptoombestrijdende middelen.