Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek Habertürkte
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek Habertürkte
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek Habertürkte
İşte Bakan Şimşekin konuşmasından öne çıkanlar;
GRİ LİSTEDEN NASIL ÇIKILDI?
Gri listeden çıkışta en önemli konu uygulamada etkinlikti.
Gri listeye girmek kolay, çıkmak zor. Daha yeni Monakoyu bu listeye aldılar. Avrupa Birliği üyesi olup da bu listeden çıkamayan ülkeler de var Bulgaristan gibi...
Bu bir ekip çalışması. Yalnızca Hazine ve Maliye Bakanlığının çalışması değil.
Batının önde gelen bütün Maliye bakanlarıyla bu konuyu konuştum. Hatta OECDye bir mektup dahi yazdık.
Bizi listede tutan ana faktör uygulamada etkinlikti. Bunu ekip çalışması ile başardık. Tabii ki yurt dışında faaliyet gösteren vatandaşlarımız bu listede olmanın sonuçlarını çok iyi bilirler. Türkiyenin bu listeden çıkması hem ülkemizin itibarı, hem de finansal sisteme olan güven açısından çok önemli.
"SON AYLARDA KAYNAK GİRİŞİ ÇOK GÜÇLÜ OLDU, ŞU ANDA NASIL YÖNETİRİZ ONUNLA UĞRAŞIYORUZ"
Son aylarda kaynak girişi çok güçlü oldu. Şu anda bu kaynak girişini nasıl yönetiriz onunla uğraşıyoruz. Giren kaynak karşılığında TL basıyoruz. O da dezenflasyon sürecini tehdit ediyordu. 78 milyar dolar civarına ulaştı. Türkiye finans tarihinde eşi benzeri görülmemiş. Bunun önemli bir kısmı yurtiçindeki mevduat sahibi vatandaşlarımızın TL tercihi. Bir kısmı da dış kaynak.
IMF nezdinde arzulanan seviyeye neredeyse vardık.
Esas olan, biz yurtiçi bankalarla olan swapları ciddi bir şekilde azalttık. Bankalardan aldığımız swapları vadeleri doldukça kapatıyoruz.
Mart sonunda -60 milyar dolar civarına inmişken rezervimiz şu anda 12 milyar dolar civarına çıkmış durumda.
Türkiyede hala enflasyon nispeten yüksek. Biz enflasyonu düşürdükçe kurda nominal bazda oynama azaldı. Bizim esas hedefimiz enflasyonu kalıcı şekilde düşürerek enflasyonda nominal bazda istikrar sağlamak ancak bunun için henüz erken.
"FON AKIŞI SON DERECE GÜÇLÜ"
Fon akışı dediğim gibi son derece güçlü. Bu olumlu yansır. İkincil olarak finansal sisteme olan güven çok önemli.
Birçok temsilcinin yerinde inceleme için Türkiyeye geldiği bir süreç yaşadık. Ben kendilerine dedim. Türkiye listeden çıksa da çıkmasa da biz terörün finansmanı ile mücadeleyi öncelik haline getireceğiz. Onunla en güçlü şekilde mücadele edeceğiz. Nitekim oy birliği ile Türkiye listeden çıkartıldı. Tek bir ülkenin itirazı olmadı. Komşumuz Yunanistanın temsilcisi bile geldi "Biz sizi güçlü bir şekilde destekliyoruz" dedi.
Programı yurt içi ve yurt dışında birçok kesime anlatıyoruz. Bunu yaparken basit bir şema yaptık.
Başlangıç uluslararası normlara uygun kurala dayalı rasyonen politikalar. Bu beraberinde yatırımcı güvenini getiriyor. Türk Lirası fonlara güveni artırıyor yurt içinden ve yurt dışından.
Bu da beraberinde reel kurda denge ve istikrarı getiriyor. Bu da beraberinde dezenflasyonu getiriyor. Bu programın özünde dengesizliklerin giderilmesi var. Geçen sene bu dönemde Türkiyenin şu veya bu sebeplerle biriktirdiği dengesizlikler vardı. 12 aylık cari açık 57 milyar dolardı
Milli gelire oranı yüzde 6 civarındaydı. Bu sene yüzde 2 - 2,5a inmiş olacak.
"EYTNİN MALİYETİ 724 MİLYAR TL"
Küçümsemeyin, geçen sene muhalefetin popülist iteklemesi ile seçim sürecinde EYT hayata geçirildi. Bu sene yıllık maliyeti 724 milyar TL. Milli gelirin yüzde 2sine yakın bir rakamdan bahsediyoruz.
AK Parti hükümetlerinde ortalama açık yüzde 4 olmuş. Biz bunu bu sene bunun altına çekmek istiyoruz. Önümüzdeki süreçte de yüzde 3ün altına çekmek istiyoruz.
Gelecek sene bütçe açığını milli gelire oranla yüzde 3ün altına çekeceğiz. Ancak daha kat edeceğimiz yol var.
"BUGÜNDEN İTİBAREN ŞİRLETİN KKMDEKİ VERGİ AVANTAJI SONA ERİYOR"
Enflasyonun da cari açığın da ana kaynağı. Geçen sene Türkiye ikinci çeyrekte yüzde 4 büyüdü. Fakat bu büyüme denge itibarıyla sorun içeriyordu. Net ihracatın katkısı -10 puandı. Bu tür büyüme aşırı ısınma yarattı.
Bu sene net ihracatın etkisi pozitife geçti. Dış talep hala zayıf ancak biz ihracatı önceliklendirdik. İç talepte bir yumuşama oldu 10 puandan 4 puana geriledi. Kaliteli, dengeli bir büyüme var. Bu da aşırı ısınmanın önüne geçiyor.
KKM geçen sene zirvede 144 milyar dolara çıkmıştı şu anda 64 milyar dolara indi. 44 haftadır KKMde kesintisiz düşüş var. Bu para politikasının çalışmasının etkinliğini azaltan bir faktördü. Biz bunu giderek sorun olmaktan çıkartıyoruz.
Bugünden itibaren şirketlerin KKMdeki vergi avantajı sona eriyor. Yine bireyler açısından KKMden kazanılan faiz gelirleri de vergiye tabi olacak. Dolayısıyla buradan çıkış hızlanacak.
"VATANDAŞIMIZ ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞÜ HİSSETMEYE BAŞLAYACAK"
Vatandaşımız enflasyon düşüşünü hissetmeye başlayacak. Aslında hissediyor. Her sene ortalama 690 bin vatandaşımıza istihdam sağlamışız. Bu olmadan ekonomide refah olmaz. Mayıs ayında baktığınız zaman enflasyon yükseldi diyebilirsiniz Yüzde 75,5luk bir enflasyon. Fakat o 12 aylık enflasyon. Piyasa 24 ay içerisinde enflasyon yüzde 20ye düşecek diyor. Biz ise bu sene sonunda en kötü ihtimalle Merkez Bankası 38 olur ancak 42ye kadar yolu var diyor. Önemli olan bu sene sonunda 40 civarına düşmesidir.
Bizim için hedefe en yakın nokta olan 42nin altına düşmesidir. Yüzde 75ten ciddi bir yavaşlama ifade ediyor. Aylık bazda yüzde 2leri konuşacağız. O zaman alım gücünün, ücret artışlarının hissedileceği bir döneme gireceğiz.
O zaman alım gücü hızlı bir şekilde erimeyecek. Vatandaş istihdam boyutuyla hissetti. Alım gücüyle de hissedecek.
Kurda istikrar da çok önemli. Kurda göreceli bir istikrar sağlanması da vatandaşa yansıyacak.
Geçen sene enflasyonu yukarıya taşıyan olağanüstü faktörler var. Ağırlıklı olarak deprem üzerinden.
Biz bu sene bu mali etkiyi aşağıya çekeceğiz. Dolayısıyla enflasyondaki düşüş kalıcı olacak. Depremin etkisi ile inşaat malzemelerinde ve büyük şehirdeki kiralarda ciddi artışlar oldu. Bu sene buna gerek yok. Bu sene bir KDV artışı söz konusu değil. Enflasyonu artıracak bir artış söz konusu değil vergide.
Şimdi diyecekler ki Temmuz ayında artış yaşanacak.Bunu söyleyen muhalefet popülizm yapıyor. Ama biz devlet yönetiyoruz. Biz bütçe yönetiyoruz. Biz popülist baskılara boyun eğmeyeceğiz.
Sanki yoktan bir kaynak var edeceğiz psikolojisine girmemek lazım. O Allaha mahsustur. Bizim tek bir amacımız var, refah artışı. Programın tek önceliği var, sürdürülebilir yüksek büyüme ve bunun yaratacağı refah. Gelecek sene çok farklı bir noktada olacağız.
Biz daha çok kayıtdışıyla mücadele ve kazandığı halde vergiyi vermekten imtina eden kesimlerle mücadele edeceğiz.
"EVET KOLAY BİR SÜREÇ DEĞİL ANCAK EKONOMİ YÖNETİMİ OLARAK KALICI İYİLEŞME PEŞİNDEYİZ"
Türkiyenin risk primi geçen sene 700 BP civarıydı şu anda 200 Baz puan civarında. Türkiye gelişmekte olan ülkelere göre 10 kat daha riskini azaltmış
Zor bir coğrafyada yaşıyoruz. Her tarafımızda sorunlar var. Bünyemizi sağlamlaştırmamız lazım.
Vatandaşımız bize inansın çünkü biz vatandaşımızın, ülkemizin potansiyeline inanıyorız.
Evet kolay bir süreç değil. Bizler sihirbaz değiliz. Ekonomi yönetimi olarak biz kalıcı iyileşme peşindeyiz.
"POLONYA HARİÇ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER ARASINDA EN YÜKSEK ASGARİ ÜCRET BİZDE"
Son 20 yılda Türkiyede asgari ücreti reel olarak yüzde 5,5 artırmışız. Türkiyenin reel büyümesi ise yüzde 5,4. 90lı yıllarda 100 dolar civarında kalan asgari ücrette AK Parti döneminde dolar bazında ciddi bir artış var.
Asgari ücret artışı yüzde 49. İlk 6 aydaki enflasyon yüzde 20lerde olacak. Yıl sonunda da MBnin üst bandı yüzde 42. Böyle dahi kalsa büyümeden daha fazla bir asgari ücret karşılığına tekabül ediyor.
Asyadaki ülkelere, Endonezya, Filipinler, Taylanda bakın, bir de Latin Amerika, Brezilya, Şili, Kolombiya, Avrupada Bulgaristan, Macaristan, ile karşılaştırın. Polonya hariç, gelişmekte olan ülkeler arasında en yüksek asgari ücret bizde. Türkiyede asgari ücret düşük değildir!
"GEÇİM SORUNU TABİİ Kİ VAR, KOLAY DEĞİL ANCAK REFAHI ARTIRACAĞIZ"
Geçim sorunu var mı? Tabii ki olacak, kolay değil. Ancak biz refahı artıracağız.
İşletmelerimiz, şirketlerimiz tabii ki bunun çok üzerinde verebiliyorsa verebilmeli. Biz asgari ücreti vergi dışı bırakmışız. Bu sene bütçeye maliyeti 670 milar TLnin üzerinde. Bu sene EYTnin finansman maliyeti dahil 724 milyar TL. Biz 37-38-39-40lı yaşlarda vatandaşlarımızı emekli etmeseydik... Bütçeden bu ödemeleri yapmak zorundayız, bunu da borçlanmak zorundayız. EYTyi meydanlarda muhalefet pohpohladı.
Alım gücü düşmüyor çünkü enflasyon yavaşlayacak. Türkiye bu dengesizlikleri giderdikçe alım gücü artacak. Ancak kolay değil. Kolay olsaydı 80li, 90lı yıllarda düşürürlerdi. 2000li yıllarda Ak Parti hükümetleri bunu yaşardı. Şimdi sabırla bunu yeniden düşüreceğiz. Şirketlerimiz daha ucuza borçlanacak, vatandaşımızın alım gücü artacak ancak bütün kesimlerin bir süre sabır göstermesi lazım. Küresel finansal koşullar elverişli hale gelecek. 2025ten itibaren dünyada faiz indirimleri gelecek. Bu da dış kaynak konusunda elimizi güçlendirecek.
"TARTIŞILAN PAKET BİZİM SÜZGEÇİMİZDEN GEÇMİŞ BİR PAKET DEĞİL"
Piyasada üzerine tartışılan paket, kapsam itibarıyla bizim süzgecimizden geçmiş bir paket değildi.
Bütün gelen önerilerin bir şekilde toparlandığı bir metin piyasada dolaşıyor.
Şu anda geldiğimiz noktada bahşişin vergilindirilmesi gündemimizde hiçbir zaman olmadı. Sektörden böyle bir talep gelmiş, arkadaşlar taslağa koymuş. Ancak bizim paketimizde, çalışmamızda yok.
Şu anda birçok kesim vergiden imtina etmeye çalışıyor. Ciddi bir kayıtdışılık var. Biz bununla mücadele ederek sonuç alacağız. Verginin tabanını büyüterek sonuç alacağız. İstisnaları kaldırarak sonuç alacağız.
Vergide adaleti tesis edeceğiz. Çok kazanandan çok, az kazanandan az.
"DOĞRUDAN VERGİ GELİRLERİ DÜŞÜK"
OECD ülkelerinde toplanan tüm vergilerin milli gelire oranı %34. AB ortalaması yüzde 41in üzerinde. Türkiyede yüzde 20,8. En düşük vergi yüküne sahip ikinci ülkeyiz. OECD ülkeleri içerisinde.
Dolaylı vergilerin milli gelire oranı yüzde 9,1. ABde bu oran 13,6. Sorun, doğrudan vergi gelirleri Türkiyede düşük. Yani şirketlerden aldığımız vergiler.
Vatandaşımıza yeni bir vergi yükü getirmek değildir amacımız. Asgari ücreti vergiden istisna bizim hükümetimiz kıldı. Eskiden en düşük gelir vergisi dilimi yüzde 22ydi. Bunu yüzde 15e düşürdük. En düşük gelir vergisi oranı 35ti bunu 40a çıkarttı AK Parti hükümeti.
Geçen sene gelir gelmez kurumlar vergisini yüzde 20den 25e çıkarttık. Dolayısıyla kopartılan yaygaralar doğru değil.
KDV şu anda birçok gıda ürününde yüzde 1. Çiftçimizin gübresinden yeminden sıfır KDV alıyoruz. Birçok sektörde indirimli KDV oranı uyguluyoruz. Hanelerde kullanılan elektrikte KDVyi biz indirdik. 850 bin esnafımızı tamamen vergiden muaf hale getirdik.
Biz bu vergi paketinde yurtdışı merkezli çok uluslu şirketlerden asgari yüzde 15 kurumlar vergisi
Yurtiçinde kurumlar vergisini çalışıyoruz. Avukatlarımızın yıllık ortalama beyan ettiği mathrah 17500 TL. Bunlar çok düşük rakamlar. Biz bunları takip edip, izah isteyeceğiz. Kayıt dışıyla mücadele edeceğiz.
Biz şunu anlatmaya çalışıyoruz. Asgari kurumlar vergisini, asgari gelir vergisini, kayıt dışılıkla mücadele ve istisnaların kaldırılmasını konuşuyoruz.
"KRİPTO VARLIKLARI VERGİ KAPSAMINA ALACAĞIZ"
Kripto varlıkları vergi kapsamına alacağız.
Belki bu pakette değil ancak bir sonraki pakette borsa kazançlarının da vergilendirilmesini çalışıyoruz.
"İŞLETMELERDE ARTIK HASILAT TESPİTİNE GİDECEĞİZ"
Biz işletmelerde artık hasılat tespitine gideceğiz. Kasaya oturacağız, sabahtan kapanışa kadar hasılat tespiti yapacağız. Bunu değişik günlerde, değişik aylarda tekrarlayacağız.
Beyan bununla uyumlu değilse izaha davet edeceğiz. Bunun için de yetki talep edeceğiz.
2023te 454 bin firma zarar beyan etmiş. Sembolik kâr beyan edenleri de eklerseniz, kurumlar vergisine tabi şirketlerin yarısından fazlası vergiden kaçmaya, kaçınmaya çalışıyor.
Biz şu anda Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak yapay zeka ile ilgili rapor hazırlayabilirim diyen olursa kapımız açık.
1,2 milyon mükellefimiz zarar beyan etti. Büyük bir kısmının beyanları ile hasılatları konusunda büyük uyumsuzluklar var.
Çok kazananları buradan uyarıyorum. Kayıt dışı çabalarının cezaları ağırlaşacak. Denetimleri sıklaştıracağız. Giderek daha çok algoritmaları ve yapay zekayı devreye alacağız.
VERGİ PAKETİNDE NELER VAR?
Bugünkü vergi paketinde ne var diye sorarsanız. Bizim süzgecimizden geçen, Çok uluslu şirketlerden asgari kurumlar vergisi Türkiyede faaliyet gösteren tüm şirketlerden asgari kurumlar vergisi. Yap-işlet devret kapsamında yapılan firmaların vergi oranını kurumlar vergisinin üzerine çıkartmayı arzuluyoruz. Taslak çalışmamızda, bahşiş, moto kurye yok.
YURT DIŞI ÇIKIŞ HARCI TARTIŞMALARI
Yurt dışı çıkış harcı, 2001 yılına kadar 100 dolar olarak uyulanmış. Bizim hükümetlerimiz döneminde aşağı çekilmiş. Geçen sene Türkiye çok büyük bir deprem felaketi yaşadı. Biz de bunun yaralarını halen sarmaya çalışıyoruz. Geçen sene 1 trilyonun üzerinde bir kaynak harcandı. Bu sene de 1 trilyonun üzerinde bir rakam harcanacak.
Biz bu çıkış harcını artırmayı planlıyoruz. 23 yaşına kadar bu harcın alınmaması gündemde. Sonu nasıl olur bilmiyorum. İmkanı olmayan birisi yurtdışına gidebilir mi? Biz de imkanı olandan vergi alınmasını taslağa aldık. Taslak ham bir taslak. Yurt dışı çıkış harcında taslağın son hali verilmedi
Parti Grubumuz alacak, siyasi bir süzgeçten de geçecek bu paket. Cumhurbaşkanımız, bakanlar kurulu da inceleyecek.
Biz geçici düzenleme peşinde değiliz. Vergide adaleti pekiştirmek, vergide uyumu artırmak amacımız.
"CARİ HARCAMALARI YÜZDE 10 KESTİK"
Kamuda genişleme dönemini de biz geride bırakıyoruz. Biz cari harcamaları yüzde 10 kestik. Artık net bazda kamuya eleman almayacağız, taşıt girişi olmayacak, yeni bina satın alması... Deprem nedeniyle riski olanlar tabii ki yenilenecek ancak depremi zaten istisna kıldık. Kamuda tasarrufa başladık.
"BORSA GELİRLERİ ŞU ANKİ PAKETİN KONUSU DEĞİL"
Sermaye kazançlarının ilave vergilendirilmesi ilave çalışma gerektiriyor. Borsa gelirleri şu andaki paketin konusu değil. Üzerinde çalışıyoruz. Hiçbir alan kayıt dışı kalmayacak. Bütün kazançlar makul düzeyde vergilendirilecek. Vergilendirilmemiş alan kalmayacak.
"BENİM ÇİFT MAAŞ ALMAM SÖZ KONUSU DEĞİL"
Benim çift maaş almam söz konusu değil. Ben büyük fedakarlık yaparak, ülkemi sevdiğim için bu sorumluluğu taşıyorum. Maddi ve manevi olarak büyük bir fedakarlık yaptığım çok net.
Türkiyede kamu iktisadi teşebbüsler var. Kamuyu temsilen bu şirketlerde görevler yapanlar var. 5 yerde de görev yapsa sadece bir yerden maaş alıyorlar. O maaşı da şimdi sınırlandıracağız. Üst limit getireceğiz. Kamu adına özel sektöre geçen bir şirkete temsil yetkiniz varsa o maaşın fazlası hazineye gelecek. Üst düzey bütün arkadaşları liyakat üzerine görevlendiriyoruz. Bu ilave çalışma demek. Ancak o ücreti sınırlandıracağız. Üst limit getireceğiz.
Değişik araçları kullanıyoruz. Güvenlik kaygısına göre belli yerlere zırhlı araçla gidiyoruz. Türkiyede bir terör tehdidi var. Yarın Toggun zırhlı aracı çıkarsa tabii ki kullanırız. Ben memnunum. Ancak şu anda yok.
Bazı kesimlere ne söyleseniz fayda etmez. Ben genelde takip etmiyorum. Bana arkadaşlar aktarıyorlar.
Bizim bir programımız var. Biz bu programı uygulayarak ülkemizin dengelerini düzeltme çabası içerisindeyiz. Bu programı da güçlü bir şekilde uyguluyoruz ve başarılı bir şekilde ilerliyor.
Yapıcı eleştiriler başımızın üzerine. Öyle kaliteli insanlar var ki, bazen ziyarete geldiklerinde bu eleştirlerini söylüyorlar. Bize düzeltme imkanı sunuyorlar. Biz mükemmel değiliz. Ancak eleştiri partizanca yapılıyor, kazanımlar görmezden geliniyorsa ben onlara itibar etmiyorum.
Dedikodular üzerinden partizanca yapılan paylaşımlara harcayacak zamanımız yok. Biz güçlü bir şekilde programı uygulayacağız. Enflasyonu kalıcı şekilde düşüreceğiz.
"HERKESE BU PROGRAMI ANLATTIK"
Bayramın dördüncü günü Londraa geçtim. Uluslararası yatırım bankasının dünyanın önde gelen üst düzey fon yöneticileri vardı. Onun da toplantısına katıldım. İngilterede Eximbank ile de bir araya geldik ve programı anlattık onlara da.
Herkese bu programı anlattık. Türkiyenin gelişimini anlattık. Türkiye, potansiyeli inanılmaz olan bir ülke
Biz rasyonel politikalarla yapısal reformları bir araya getirdik ve çok güçlü bir proje ürettik.
Başardıkça bu programa olan ilgi artıyor. Önümüzdeki dönemde, şu anda sıcak para gibi görünen para uzun vadeli enstrümanlara dönüşecek.
60 milyar doların üzerinde uzun vadeli ve son derece düşük maliyetli kaynak getirme konusunda anlaşmalar yaptık.
"ENFLASYON DÜŞÜNCE PROGRAM DAHA ANLAMLI HALE GELECEK"
İlk düşüşü haziranda göreceğiz ancak esas düşüş temmuz, ağustos, eylülde olacak. Eylülde belki 40lı rakamları göreceğiz. Enflasyon düşünce bu program daha anlamlı hale gelecek.
Asyaya daha çok gitmem gerekebilir önümüzdeki süreçte. İnanılmaz bir ilgi var. 1,5 gün kaldım ve aralıksız toplantılar yaptık. İnanılmaz bir ilgi var. Sadece finans sektörü temsilcileri değil şirketlerle bir araya geldik. Dijital dönüşüm, sanayi dönüşümü, konusunda nasıl ortaklıklar kurulabilir şeklinde görüşmeler gerçekleştirdik. Hikayeniz güçlü olunca işiniz çok kolay.