Podczas remontu domu w Olkuszu znalazł trzy zwoje, które były zawinięte w stare niemieckie gazety. Okazało się, ze to unikatowe dokumenty

11 kwietnia 2024 r. w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie nastąpiło oficjalne przekazanie do zasobu Instytutu Pamięci Narodowej cennych archiwaliów Armii Krajowej. Odnalezione w Olkuszu dokumenty 116 pułku piechoty AK trafiły do Archiwum IPN w Krakowie

Podczas remontu domu w Olkuszu znalazł trzy zwoje, które były zawinięte w stare niemieckie gazety. Okazało się, ze to unikatowe dokumenty

Darczyńcy, prof. Michał Ostrowski i jego syn Krzysztof Ostrowski, opowiedzieli m.in. o okolicznościach odnalezienia dokumentów, a Cezary Brożek z Oddziałowego Biur Upamiętniania Walk i Męczeństwa streścił o historię akowskiej partyzantki w rejonie Olkusza i Miechowa (szerzej w załączonym tekście).

Cenne pamiątki odnalezione podczas remontu domu

Krzysztof Ostrowski odnalazł podczas remontu domu dokumenty 116 pułku piechoty ziemi olkusko-wolbromskiej, wchodzącego w skład 106 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Postanowił przekazać je do Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.

Są to trzy zwoje, które były zawinięte w stare niemieckie gazety. Po odpakowaniu jednego z nich okazało się, że w środku znajdują się dokumenty, wytworzone przez sztab 116 pułku piechoty Armii Krajowej, w okresie od lipca 1944 do stycznia 1945 r. Większość z nich, w tym rozkazy, spisy wyposażenia pułku i składy osobowe batalionów, podpisane są przez Jana Kałymona „Teofila”, dowódcę 116 pp AK. Wśród cennych dokumentów znajdują się również rozkazy dowódcy 106 Dywizji Piechoty AK Bolesława Nieczui-Ostrowskiego. To unikatowe archiwalia.

Ciekawostką jest to, że dom, w którym zostało znalezione archiwum AK należał kiedyś do gen. bryg. Stefana Buchowieckiego, lekarza, legionisty i organizatora legionowych szpitali polowych, żołnierza wojny polsko-bolszewickiej. Jego syn, Jan Stefan Buchowiecki, w 1939 r. trafił do obozu NKWD w Starobielsku. Został zamordowany przez Sowietów w Charkowie.

Przekazanie archiwaliów

Protokół przekazania archiwaliów podpisali przedstawiciel darczyńców Krzysztof Ostrowski i dyrektor krakowskiego oddziału IPN dr hab. Filip Musiał. Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk mówiła w swoim wystąpieniu m.in. o projekcie Archiwum Pełne Pamięci.

– Zasób archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, to część narodowego zasobu archiwalnego, tzn. takiego, który jest przechowywany wieczyście. Podlega specjalnym procedurom zabezpieczającym i związanym z dostępem do niego […] Często dokumenty potrzebują fizycznego zabezpieczenia. Papier jest tworzywem bardzo kruchym, który wymaga specjalnego przechowywania i traktowania. Tak jak jest w przypadku tej kolekcji. Nie jest w złym stanie, kiedy patrzymy na nią gołym okiem, lecz kiedy spojrzy na nią fachowiec, wie, że potrzebują wielu specjalistycznych konserwatorskich zabiegów. […] W archiwum IPN zbudowaliśmy pracownię, która jest w stanie przeprowadzić pełen zakres kompleksowych prac konserwatorskich na dokumentach o podłożu papierowym oraz innego rodzaju pamiątek – powiedziała dyrektor Kruk.