Maseczki od Orlenu za "Bóg zapłać" Watykanu. W tle kampania wyborcza Andrzeja Dudy

Polski dar dotarł do Watykanu dwa dni przed pierwotną datą wyborów prezydenckich 2020 r.

Pandemia koronawirusa nabierała w Polsce tempa, zbierając śmiertelne żniwo, ale w szpitalach czy DPS-ach brakowało niezbędnych maseczek, odzieży ochronnej czy płynu do dezynfekcji. Gdy materiały te już się znalazły, zamiast do polskich medyków, w szczycie pierwszej fali COVID-19 trafiły do Watykanu. Papieżowi miał je obiecać prezydent Andrzej Duda, prowadzący wówczas kampanię przed wyborami prezydenckimi. W realizacji tej misji pomógł mu ówczesny szef Orlenu Daniel Obajtek.

• Onet dotarł do kulis tajnej operacji służb o kryptonimie “Vampiryna”. W jej ramach agenci CBA doszli do wniosku, że “transport do Watykanu miał się przysłużyć w kampanii prezydenckiej Andrzeja Dudy” i mogło dojść do złamania prawa
• Transfer środków odbył się zaledwie dwa dni przed pierwotnie planowanym terminem wyborów. Szeroko informowały o nim media publiczne
• — To jest skandal nad skandale, by w czasie, gdy polscy pacjenci byli w potrzebie, wysyłać taki sprzęt do wybrańców — komentuje sprawę prof. Andrzej Matyja, szef Naczelnej Izby Lekarskiej w latach 2018-2022
• Więcej informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu

Polska w kleszczach pandemii

Wiosna 2020 r. Nie ma maseczek, nie ma płynu do dezynfekcji, w szpitalach brakuje odzieży ochronnej. Medycy, pracujący z zakażonymi COVID-19, czują się, jakby ktoś wysłał ich na wojnę, ale bez hełmów i amunicji. Na fali niepokoju materiały ochronne zniknęły z półek sklepów, aptek i hurtowni.

— To nie jest żadna tajemnica, że mamy bardzo poważne problemy, jeśli chodzi o medyczny sprzęt ochronny, zresztą jak cała Europa i świat. W tej chwili wszyscy robią zakupy, bo niestety w tej przestrzeni nie doceniono zagrożenia – tłumaczył pod koniec marca 2020 r. Michał Dworczyk, ówczesny szef Kancelarii Premiera.

Minęło kilkanaście dni, odkąd rząd wprowadził w Polsce lockdown, a w szpitalach i DPS-ach w szybkim tempie wzrastać zaczęła liczba pacjentów zakażonych COVID-19.

— ​Po czterech latach pamięć może zawodzić, ale maj 2020 r. to był czas, kiedy środków ochrony brakowało — zaznacza dziś w rozmowie z Onetem dr hab. Tomasz Dzieciątkowski, ekspert w dziedzinie wirusologii z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Pod koniec miesiąca resort zdrowia informował o 230-422 nowych zakażeniach dziennie, umierało wtedy 20-34 osób. Z raportów za trzy dni weekendu majowego wynika, że łącznie zakażonych było ponad 800 osób, a zmarło 34. Pik nastąpił tuż po dłuższym wolnym. 5 maja resort podał, że wykryto 425 zakażeń, a 18 osób zmarło.

PiS wciąga papieża Franciszka do kampanii wyborczej

Z perspektywy przeżytych czterech czy pięciu następnych fal koronawirusa te dane mogą nie wydawać się już zatrważające. Trzeba jednak pamiętać o towarzyszącej pierwszej fali pandemii atmosferze lęku i niepewności, jak groźny jest to wirus.

Rząd zdawał się jednak tymi statystykami i ostrzeżeniami nie przejmować. I stopniowo zaczął luzować pandemiczne obostrzenia. Nie tyle pod naciskiem zmęczonych zamknięciem w domach Polaków, ile, by ułatwić realizację własnych interesów. To wtedy w obozie rządzącym trwały przygotowania do przeprowadzenia wyborów prezydenckich w formie korespondencyjnej. Dziś sprawą zajmuje się sejmowa komisja śledcza, bo okazało się, że wymysł, który zrodził się w głowach kilku polityków, PiS kosztował polskich podatników co najmniej 70 mln zł. W grę wchodzi także pociągnięcie do odpowiedzialności tych, którzy organizując wybory, ryzykowali zdrowiem i życiem obywateli.

Tymczasem 8 maja 2020 r. kierowany wtedy przez Daniela Obajtka PKN Orlen wysłał do Stolicy Apostolskiej konwój kilku tirów ze środkami ochrony przeciwko wirusowi COVID-19. Resort informował, że tego dnia wykryto w Polsce 319 nowych zakażeń, a 21 osób zmarło. Pandemia nabierała tempa.

Dziennikarz Onetu Jacek Harłukowicz rzucił nowe światło na tę sprawę, ujawniając kulisy tajnej operacji służb o kryptonimie “Vampiryna”. W jej ramach agenci CBA doszli do wniosku, że “transport do Watykanu miał się przysłużyć w kampanii prezydenckiej Andrzeja Dudy” i mogło dojść do złamania prawa.

Polacy w potrzebie, Orlen wiezie pomoc do Watykanu

W szczycie pandemii, kiedy w kraju brakuje niemal wszystkiego, na pokładzie ciężarówek Orlenu znalazło się w sumie: 3 tys. 600 pięciolitrowych baniaków z płynem do dezynfekcji rąk, 3 tys. 200 pięciolitrowych pojemników z płynem do dezynfekcji powierzchni, 705 tys. trójwarstwowych maseczek ochronnych, 30 tys. maseczek wielorazowego użytku oraz 10 tys. kombinezonów.

Łączny ich koszt agenci CBA, którzy zajmują się tą sprawą, wycenili na 3 mln 378 tys. 300 zł.

“Spółka PKN Orlen S.A. bardzo aktywnie zaangażowana była w zakup oraz dystrybucję sprzętu medycznego i do ochrony osobistej do placówek medycznych oraz podmiotów i osób zaangażowanych w walkę z pandemią. Organizacja transportu z pomocą medyczną dla Watykanu w znacznym stopniu ograniczyła na pewien czas pomoc spółki PKN Orlen S.A. dla placówek medycznych, gdyż, jak wynika z ustaleń, sprzęt medyczny, który został dostarczony do Watykanu, przeznaczony był między innymi dla szpitali w Polsce oraz do ochrony osobistej pracowników PKN Orlen S.A. Ponadto w tym okresie występowały istotne braki płynów do dezynfekcji rąk dla obywateli Polski, mimo uruchomienia produkcji przez PKN Orlen S.A., która nie była w stanie zaspokoić ogromnego popytu” — czytamy w analizie CBA.

Innymi słowy: Orlen zrezygnował z ochrony polskich obywateli i własnych pracowników, a sprzęt, który miał im służyć, wolał wysłać papieżowi Franciszkowi.

• “Kur… Adam, szykujmy tira płynu do Watykanu”,
• “Szykujcie to kur… wszystko na poniedziałek i wyjedzie tir do Watykanu w poniedziałek, ja już dzwonię do prezydenta. I to trzeba rozgłosić na prawo i lewo!”,
•  “I potem ja w mediach społecznościowych, prezydent mi musi podziękować! Będzie zajebi…!”.

— możemy przeczytać w ujawnionych stenogramach.

Andrzej Duda po “Bóg zapłać” w Watykanie

Pandemia stała się dla Daniela Obajtka okazją do promowania siebie. Ale też w ten sposób u prezesa Orlenu dług wdzięczności zaciągnął startujący w wyborach prezydent Andrzej Duda.

Pod koniec kwietnia 2020 r. Kancelaria Prezydenta poinformowała o rozmowie prezydenta Andrzeja Dudy z papieżem Franciszkiem. Wówczas szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski ujawnił zamiar przekazania Watykanowi środków dezynfekujących, które zapewnił PKN Orlen.

W sprawę od razu zaangażowała się TVP. Oprócz serii tekstów informujących o transporcie zorganizowanym przez Orlen wyemitowano także kilka materiałów chwalących polskie zaangażowanie w pomoc Stolicy Apostolskiej, także w “Wiadomościach”.

— To wszystko z inicjatywy PKN Orlen, a tak naprawdę samego prezydenta Dudy, który dosłownie osiem dni temu rozmawiał telefonicznie z papieżem Franciszkiem i wtedy zapadła decyzja, aby z naszej ojczyzny do Watykanu dotarły te jakże ważne w tym momencie dary — możemy usłyszeć w materiale TVP Info.

Jak widać na nagraniach: był uroczysty przyjazd dwóch tirów “za spiżową bramę”, a ładunek “rozładowano w cieniu kopuły Bazyliki Świętego Piotra w ogrodach watykańskich”.

Sprawę w rozmowie z Onetem nieco inaczej opisuje papieski jałmużnik kard. Konrad Krajewski. — Papież osobiście nie zajmuje się takimi rzeczami, jak środki ochronne przed COVID-19 — zapewnia. — W czasie pandemii dostawaliśmy bardzo dużo pomocy z całego świata. Ojciec Święty o tych transportach mógł nawet nie wiedzieć. Ja nawet nie miałem czasu, żeby go o tym informować — dodaje. Wyjaśnia też, gdzie konkretnie trafiły podarowane towary.

Transport dotarł do Watykanu 8 maja 2020 r., dwa dni przed pierwotną datą wyborów prezydenckich. Ostatecznie do głosowania doszło w lipcu, po tym, jak rząd ustami premiera Morawieckiego przekonywał Polaków, że “koronawirus jest w odwrocie”. Wygrał je Andrzej Duda, który już na początku swojej drugiej kadencji — we wrześniu 2020 r. — udał się z pierwszą wizytą do Watykanu.

“Wśród tematów rozmowy Prezydenta RP z Ojcem Świętym znalazły się m.in. pandemia koronawirusa, sytuacja w Polsce i na świecie.” — możemy wciąż przeczytać na stronie Kancelarii Prezydenta. — Ojciec Święty podziękował za to, że w tych trudnych czasach pamiętaliśmy także o innych narodach, za pomoc, jakiej udzieliliśmy Włochom, za pomoc, która dotarła tu, do Watykanu, a także do innych państw — mówił wówczas Andrzej Duda dziennikarzom. Podczas tego oświadczenia wygłosił też głośną i kontrowersyjną opinię, że “pandemia jest pod kontrolą”. Chwilę później wybuchła druga fala pandemii.

“Skandal nad skandale”

Na temat wysłania sprzętu ochronnego do Watykanu — gdy brakowało go w polskich placówkach — chcieliśmy porozmawiać z ówczesnym kierownictwem resortu zdrowia. Były minister Łukasz Szumowski stwierdził w rozmowie z nami, że “od dwóch lat nie jest już w polityce” i odmówił komentarza. Jego ówczesny zastępca, a dziś aktywny poseł PiS Janusz Cieszyński był równie mało rozmowny. — Nie znam szczegółów tej sprawy, więc trudno mi to skomentować — skwitował.

Ówczesny minister zdrowia Łukasz Szumowski (z prawej) i jego zastępca Janusz Cieszyński (z lewej)

Sławomir Pawlik, ratownik medyczny spod Łodzi, który od marca 2020 r. jeździł po swoim województwie ambulansem, pobierając wymazy, wspomina tamten czas tak: — Ja kombinezony miałem, bo akurat starostwo, któremu podlegał mój zespół, nam je gwarantowało. Ale z tego, co mówili ratownicy z innych zespołów, były wtedy problemy z kombinezonami. I wiem też, że firmy, które zajmowały się z ich szyciem, nie wyrabiały się z realizacją zamówień. I był też problem z ochraniaczami na buty. Zwykle są one jednorazowe, a my oddawaliśmy je do prania.

Oburzenia sprawą nie kryje prof. Andrzej Matyja, który od 2018 do 2022 r. był szefem Naczelnej Izby Lekarskiej. W rozmowie z Onetem wspomina, jak w trakcie pierwszej fali koronawirusa lekarze mierzyli się z brakiem podstawowego zabezpieczenia w postaci maseczek czy kombinezonów.

— Medykom nie chodziło wtedy o to, by chronić siebie przed zakażeniem, ale o to, by wirus za ich pośrednictwem się jeszcze bardziej nie rozprzestrzeniał. Nie mieliśmy wtedy niczego — wspomina prof. Matyja.

Jak mówi, pierwszą pomoc w postaci maseczek czy płynu do dezynfekcji szpitale otrzymywały dzięki pomocy prywatnych darczyńców i firm. — W obliczu takiej sytuacji, gdy Polska, jak zresztą inne kraje nie była przygotowana na pandemię, na to, jak się ona rozwinie, decyzje rządu dotyczące zabezpieczenia pacjentów były chaotyczne. Teraz okazuje się, że zamiast zadbać o potrzeby polskich pacjentów, pomoc poszła do wybrańców — nie kryje oburzenia prof. Matyja.

— To jest skandal nad skandale. Moim zdaniem z punktu widzenia etyki to sytuacja niedopuszczalna, by tak nie szanować zdrowia i bezpieczeństwa Polaków — komentuje profesor.