Sejm wraca do pracy pełną parą. Oto czym się zajmie

Sejm zajmie się co najmniej 14 projektami ustaw

W środę rozpoczyna się posiedzenie Sejmu. I o ile przed wyborami samorządowymi ten zwolnił tempo prac, to teraz znowu przyspiesza. I nie chodzi tylko o ustawy w sprawie aborcji. Posłowie zajmą się projektami dotyczącymi m.in. zmian w wyborze Krajowej Rady Sądownictwa, definicji gwałtu, wprowadzającymi wakacje składkowe czy ułatwienia dla osób z niepełnosprawnościami, a także przepisami utrudniającymi poszukiwania skarbów.

• Na trzydniowym posiedzeniu Sejm ma się zająć 14 projektami ustaw
• Cztery z nich, dotyczące prawa do przerywania ciąży, opisaliśmy tutaj
• Ponadto Sejm zajmie się zamianami ważnymi dla milionów obywateli, w tym przedsiębiorców, osób z niepełnosprawnościami, kredytobiorców czy poszukiwaczy przedmiotów przy użyciu wykrywacza metali
• Oto najważniejsze punkty z harmonogramu prac posłów
• Więcej informacji o biznesie znajdziesz na stronie Businessinsider.com.pl

Rozpoczynające się w środę trzydniowe posiedzenie Sejmu szczególnie będzie ważne dla kobiet. W czwartek rozpocznie się długo oczekiwana dyskusja nad projektami dotyczącymi prawa do przerywania ciąży, ale nie tylko. Tego dnia odbędzie się też pierwsze czytanie projektu zmieniającego definicję gwałtu autorstwa posłów Lewicy. Posłowie zajmą się też innymi ważnymi projektami. Choć warto zaznaczyć, że w porządku obrad są dwa projekty dotyczące Trybunału Konstytucyjnego, ale w bardziej szczegółowym harmonogramie już ich nie ma.

Zobacz także: Będą zmiany w leasingu, małym ZUS plus, kontrolach przedsiębiorców. Zobacz, co niesie nowa deregulacja

Nie było wyraźnej zgody, mógł być gwałt

Obecnie zgodnie z art. 197 Kodeksu karnego karze podlega sprawca, który przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego. Grozi za to od 2 do 15 lat. W efekcie organy ścigania i sądy każą udowadniać pokrzywdzonej, że stawiała opór i wyraźnie komunikowała sprawcy swój sprzeciw. Dla przykładu dr Grzegorz Wrona, adwokat, superwizor z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, podaje wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z 8 maja 2019 r.

Sąd uznał, że: “Podjęcie decyzji o współżyciu z oskarżonym w wyniku wywieranych przez niego wcześniej bezprawnych nacisków, zakłócenia spokoju i spoczynku nocnego, skutkujących zgodą na współżycie tylko dla przywrócenia spokoju i wolności od dalszego nękania, nie jest wystarczające, by przypisać takiemu zachowaniu znamiona przestępstwa z art. 197 § 1 KK”.

Lewica chce, aby ten przepis brzmiał tak: “Kto doprowadza inną osobę do obcowania płciowego bez wcześniejszego wyrażenia świadomej i dobrowolnej zgody przez tę osobę, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat trzech”.

Chodzi o to, aby nie trzeba się było zastanawiać, czy jakaś część winy za zgwałcenie leży po stronie osoby pokrzywdzonej, czy kobieta się broniła, ma ślady obrony.

Do zmiany przepisów zobowiązuje nas też Konwencja Stambulska, czyli Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, obowiązująca w całej Unii od października 2023 r. Zgodnie z nią definicja gwałtu powinna opierać się na braku dobrowolnej zgody osoby pokrzywdzonej na jakąkolwiek czynność seksualną, a nie np. na konieczności przełamania oporu bądź użycia przemocy przez sprawcę.

Dr Wrona zwraca uwagę, że GREVIO, czyli grupa ekspertów oceniająca postępy państw w zakresie wdrażania Konwencji, wzywa Polskę przeglądu wszystkich przepisów dotyczących przestępstw seksualnych i zachęca, by przyjęła odpowiednie przepisy karne.

W mediach pojawiają się głosy, że zmiana definicja gwałtu sprawi, że każdy seks może być potencjalnie przestępstwem. Zwolennicy zmiany uważają jednak, że i śledczy, i sądy poradzą sobie z nową definicją, a jej celem jest większa ochrona skrzywdzonych.

Nowa Krajowa Rada Sądownictwa

W środę Sejm zajmie się sprawozdaniem Komisji o rządowym projekcie nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Zgodnie z projektem 15 sędziów członków KRS ma być wybieranych w wyborach bezpośrednich i w głosowaniu tajnym przez wszystkich sędziów w Polsce, a nie przez Sejm. Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka wprowadziła poprawkę umożliwiającą Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Izbie Radców Prawnych i Krajowej Radzie Notarialnej zgłaszanie kandydatów na członków KRS. Najważniejsza zmiana mówi jednak, że gdy już zostaną wybrani nowi członkowie sędziowie, ustanie w KRS działalność tych wybranych przez Sejm. Co ważne kandydować do nowej KRS nie będą mogli sędziowie nominowani przez neo KRS. W ten sposób KRS ma stać się niezależna od władzy ustawodawczej.

Inna merytoryczna poprawka poszerzyła skład Rady Społecznej, działającej przy KRS, o przedstawiciela Krajowej Rady Komorniczej. Marcin Wolny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zwracał uwagę, że Rada Społeczna w projektowanym kształcie nie kreuje jakościowej zmiany w funkcjonowaniu KRS, bo ani nie jest to rada, ani nie ma charakteru społecznego.

— Jej kompetencje ograniczają się do tego, aby opiniowała tryb postępowania nominacyjnego — kandydatury zgłoszone w tym postępowaniu, a w innych kwestiach wypowiadać się może tylko wtedy, kiedy poprosi ją o to prezydium KRS, więc tak naprawdę rada jest niema — mówił Wolny.

Podkreśli też, w gronie osób, które wejdą do rady, nie ma referendarzy, asesorów, kuratorów, asystentów sędziowskich. — Jak możemy mówić o wymiarze sprawiedliwości, jak chcemy dyskutować na ten temat, jeśli nie zapraszamy głównych aktorów tego mechanizmu — pytał retorycznie Marcin Wolny.

Wakacje składkowe dla przedsiębiorców

Sejm zajmie się też projektem ustawy wprowadzającej tzw. wakacje składkowe dla przedsiębiorców. Zgodnie z nim płatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie zwolniony przez miesiąc ze wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, ale te dwie ostatnie nie zostaną uzupełnione z budżetu państwa.

Ze zwolnienia będą mogli skorzystać tylko płatnicy, którzy zgłosili do ubezpieczeń maksymalnie dziesięciu ubezpieczonych i nie wykonywali działalności na rzecz byłego pracodawcy. Te wymogi pozbawią część przedsiębiorców prawa do wakacji, np. tych, którzy przeszli na swoje w 2024 r. nawiązali współpracę z pracodawcą, u którego byli zatrudnieni w tym roku lub 2023 r.

Ponadto w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku wnioskodawca musiał podlegać ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Firmy mają się dostosować do potrzeb milionów Polaków

Sejm zajmie się też sprawozdaniem Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie ustawy o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (druki nr 241). Co to oznacza? Jak mówiła w sejmie Monika Sikora, wiceministra funduszy i polityki regionalnej, dostępność to możliwość swobodnego, samodzielnego i niezależnego korzystania z miejsc, przestrzeni i dostępu do dóbr i usług.

— To prawo do życia bez barier utrudniających codzienne funkcjonowanie, pracę, naukę, czy komunikację. A takimi barierami może być bardzo wiele rzeczy, np. bankomat, w którym panel sterowania jest usytuowany zbyt wysoko, by mogła skorzystać z niego osoba, która korzysta z wózka inwalidzkiego, czy osoba niższego wzrostu. Podobnie strony internetowe, które są zaprojektowane w chaotyczny sposób — tłumaczyła wiceministra.

I podkreśliła, że dostępność niezbędna dla jednych jest wygodą dla wszystkich, bo nie wszyscy zdają sobie często sprawę, że korzystają z rozwiązań technicznych, zaprojektowanych pierwotnie z myślą o osobach ze szczególnymi potrzebami. Monika Sikora wyliczyła też, że zapotrzebowanie na dostępne produkty i usługi systematycznie rośnie. Tylko w Europie szacuje się, że tzw. srebrna gospodarka to wydatki rzędu 2,3 bln dol. rocznie, a prognozy demograficzne wskazują, że do 2030 r. wzrośnie ona o kolejne kilkadziesiąt procent.

Poszukiwacze skarbów kontra archeolodzy. Druga odsłona sporu

Wszystko wskazuje, że poszukiwanie przedmiotów przy użyciu np. wykrywacza metali wciąż będzie wymagało zgody konserwatora. Chodzi o to, że sejmowa Komisji Kultury i Środków Przekazu rekomenduje uchwalenie projektu ustawy, który uchyli w całości ustawę z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. poz. 1904). Nowelizacja, która wywołała spór poszukiwaczy skarbów z archeologami, o czym pisaliśmy tutaj, miała wejść w życie 1 maja 2024 r. Zgodnie z nią poszukiwania przy użyciu np. wykrywacza metali będzie mogła prowadzić osoba pełnoletnia, pod warunkiem posiadania zgody właściciela i posiadacza nieruchomości oraz po zgłoszeniu poszukiwań do rejestru, który będzie prowadziło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Posłowie koalicji nie chcą jednak tych zmian, bo uznają, że stanowią one realne zagrożenie dla dziedzictwa kulturowego. A ponadto z uwagi na liczne nieścisłości w treści przepisów, byłyby utrudnienia w ich stosowaniu w praktyce. Warto przypomnieć, że Senat w poprzedniej kadencji był przeciwny zmianom i rekomendował odrzucenie nowych przepisów, bo nie ucywilizują one działalności poszukiwaczy zabytków, a jednocześnie mogą osłabić ochronę dziedzictwa narodowego. Tego typu argumenty przedstawiało środowisko naukowe, w tym Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich. Sami poszukiwacze cennych przedmiotów inaczej oceniali zmiany, które teraz Sejm może wyrzucić do kosza.

Wsparcie dla kredytobiorców

We wtorek sejmowa Komisja Finansów Publicznych przeprowadziła pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej oraz ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa ma dwa cele.

Jeden to wydłużenie wakacji kredytowych na 2024 r. W trakcie obrad komisja zaproponowała poprawki do ustawy. Sprowadzają się one do zmiany terminu wejścia w życie ustawy z 1 maja 2024 r., jak to zostało zapisane w przedłożeniu rządowym, na 1 czerwca br. W rezultacie KFP zaproponowała także, aby kredytobiorcy mogli skorzystać z możliwości wstrzymania opłacania raty kredytowej dwukrotnie w okresie od 1 czerwca do 31 sierpnia oraz dwukrotnie w okresie od 1 września do 31 grudnia. W pierwotnym projekcie rządowym zapisano, że kredytobiorcy mogą wstrzymać spłatę rat dwukrotnie w okresie od 1 maja do 30 czerwca oraz po 1 razie w każdym z dwóch ostatnich kwartałów roku.

Drugi cel projektu to zmiany w zasadach działania Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Maksymalna pomoc dla kredytobiorców zostanie zwiększona z 2 tys. zł do 3 tys. zł. Zostanie wydłużony także okres pomocy z 36 miesięcy do 40 miesięcy. Pomoc jest udzielana w formie pożyczki, której spłata ma zostać rozłożona na 200 rat (obecnie to 144 raty). Łączna wartość pożyczki na spłatę zadłużenia ma wynieść 120 tys. zł.

W środę ma się odbyć drugie czytanie projektu. To zaś oznacza, że może zostać uchwalony na tym posiedzeniu Sejmu.

Tabaka i tytoń do fajek wodnych pod specjalnym nadzorem

W Sejmie odbędzie się też pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Chodzi o to, że do 20 maja 2024 r. unijnym Systemem Śledzenia Ruchu i Pochodzenia Wyrobów Tytoniowych (Track&Trace) objęte są tylko papierosy i tytoń do samodzielnego ich skręcania. Od 20 maja trafią do niego także inne wyroby tytoniowe, które nie są wyrobami akcyzowymi (np. tytoń do żucia, tytoń do nosa, tabak, tytoń do fajek). I na te wyroby nie będzie można już zastosować zabezpieczania w postaci znaków akcyzy.

Dlatego też istnieje konieczność określenia innego zabezpieczenia dla tych wyrobów, co przewiduje projekt. Warto też pamiętać, że wszystkie podmioty, które biorą udział w produkcji, magazynowaniu, dystrybucji i sprzedaży wyrobów tytoniowych muszą być zarejestrowane w systemie Track&Trace. Można to zrobić na stronie www.idissuer.pl. Za rejestrację odpowiada Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.