Kryptoaktywa zostaną uregulowane. To koniec szybkich zysków?

Jak regulacje w Polsce i UE wpłynął na kryptoaktywa? Tłumaczymy

Unia Europejska w zeszłym roku określiła zasady dotyczące rynku kryptoaktywów. Teraz Ministerstwo Finansów pracuje nad wdrożeniem ich do polskiego porządku prawnego. Nadzór nad tym rynkiem ma sprawować Komisja Nadzoru Finansowego. Chodzi o to, aby zapewnić uczestnikom, w tym korzystającym np. z giełd kryptowalutowych, większą ochronę. To nie koniec zmian. Kolejne planowane są w podatkach.

• Unia Europejska rynek kryptoaktywów kompleksowo uregulowała w tzw. rozporządzeniu MiCA
• W Ministerstwie Finansów trwają prace nad projektem ustawy o kryptoaktywach, wdrażającej unijne rozwiązania
• Tłumaczymy, co te zmiany oznaczają dla rynku kryptoaktywów oraz jak mogą wpłynąć na zyski
• Więcej informacji o biznesie znajdziesz na stronie Businessinsider.com.pl

Świat kryptoaktywów przez długi czas śledził telenowelę dotyczącą zatwierdzenia przez amerykański nadzór (SEC) ETF-ów na Bitcoina. Decyzja zapadła na początku 2024 r. Tymczasem w Europie rynek kryptoaktywów został kompleksowo uregulowany już w zeszłym roku. Kluczowe jest tu tzw. rozporządzenie MiCA określające w krajach Unii jednakowe zasady regulacji i nadzoru emisji, handlu i świadczenia usług związanych z kryptoaktywami.

Rozporządzenie obowiązuje już od 29 czerwca 2023 r., ale w pełni zacznie być stosowane w grudniu 2024 r. Obecnie kraje unijne są więc w fazie jego wdrożenia, posobnie jak było z RODO, gdy państwa miały czas na jego implementację. Dlatego też w Ministerstwie Finansów trwają prace nad projektem ustawy o kryptoaktywach, wdrażającej MiCA. A to nie koniec zmian. Uchwalona już bowiem dyrektywa DAC8 przewiduje kolejne regulacje dla rynku kryptoaktywów, tyle że w zakresie podatków.

Tłumaczymy, jak regulacje unijne i krajowe zmienią rynek kryptoaktywów w UE i Polsce, ale także jak nas odróżnią od innych rynków, np. amerykańskiego.

Czytaj też: Jak zoptymalizować podatek od najmu w 2024 r. Jest parę sposobów

Regulacje unijne bardziej kompleksowe niż amerykańskie?

— W ciągu ostatnich dwóch tygodni w dwóch dużych krajach — USA i Indiach — miały miejsce dwie skrajnie różne decyzje regulacyjne. W obu tych krajach brakuje jednak tak kompleksowej regulacji, jak unijne rozporządzenie MiCA – ocenia Piotr Biernatowski, adwokat i partner w kancelarii GP Partners.

W USA dosłownie kilka dni temu Securities and Exchange Comission (SEC), amerykański odpowiednik naszego KNF, zatwierdził pierwsze fundusze ETF na spot Bitcoina. – To było pozytywne wydarzenie regulacyjne, ponieważ SEC od dłuższego czasu prowadzi mało przychylną politykę wobec branży krytpo – tłumaczy Piotr Biernatowski. Pytanie, czy SEC zatwierdzi fundusze ETF, rozgrzewało od miesięcy fanów kryptowalut. Z drugiej strony, od lat wracają pytania o to, czy rynki kryptoaktywów zostaną uregulowane, a jeśli tak to, jaki to będzie miało wpływ na kurs pierwszej kryptowaluty świata. W ostatnich dniach i miesiącach poznaliśmy wreszcie odpowiedzi.

— Nie wchodząc w szczegóły, oczekiwanie na fundusze ETF i odpowiedź SEC miały pozytywny wpływ na kurs Bitcoina, co ogólnie rzecz biorąc, oznacza, że rynek dobrze odbiera przełamywanie lodów z regulatorami. Obecnie, po zatwierdzeniu ETF, kurs Bitcoin spada. Jest to efekt kilku czynników, między innymi zjawiska “kupuj plotki, sprzedawaj fakty”. Ci, którzy kupowali Bitcoin na fali oczekiwania na ETF, realizują obecnie zyski, co powoduje obniżenie cen – odpowiada Piotr Biernatowski.

Na drugim biegunie — dodaje — są Indie. W ostatnim czasie zakazały one trzem dużym giełdom kryptowalut działalności na ich terenie. – W efekcie z terenu Indii nie skorzystamy z usług Kucoin, OKX i największego podmiotu, czyli Binance – tłumaczy Piotr Biernatowski. Ekspert wskazuje, że w obu powyższych przypadkach nie byłoby niepewności, gdyby rynek kryptoaktywów został uregulowany. Na tym tle pozytywnie wyróżnia się Unia Europejska, która przyjęła rozporządzenie MiCA (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2023/1114 z 31 maja 2023 r. w sprawie rynków kryptoaktywów).

Polska jako kraj UE również musi dostosować swoje przepisy, dlatego w Ministerstwie Finansów trwają już prace nad ustawą o kryptoaktywach.

Zobacz także: KNF zmieni swoje podejście do kryptowalut pod decyzji w USA?

Jakich aktywów dotyczą zmiany unijne?

Rozporządzenie MiCA jest kompleksową regulacją, która ustanawia jasne reguły gry. Jak wyjaśnia Piotr Biernatowski, wprowadza ona mechanizmy dotyczące minimalnych poziomów depozytów, oddzielania aktywów klientów od aktywów własnych. Wprowadza też mechanizmy kontroli i nadzoru, ochrony konsumentów, transparentności, czy przeciwdziałania konfliktom interesów.

— Oczywiście będą nowe obowiązki, ale podmiotów z branży to nie przeraża — przekonuje mec. Biernatowski.

Tłumaczy, że rozporządzenie MIFID II dotyczy kryptoaktywów, które są instrumentami finansowymi. MiCA będzie zaś regulowało rynek pozostałych kryptoaktywów.

MiCA wyróżnia ich trzy rodzaje. Pierwszą grupą są kryptoaktywa będące pieniądzem elektronicznym. — Są to po prostu tzw. stablecoiny — tłumaczy nasz rozmówca.

Drugą grupą są kryptoaktywa powiązane z aktywami, czyli takie, które mają utrzymywać stabilną wartość i naśladować ustalone przez emitenta aktywo lub koszyk aktywów.

Trzecią grupą są kryptoaktywa użytkowe, które mają być wymienialne na usługi lub towary emitenta, akceptowane wyłącznie przez emitenta tego tokena.

Polska ustawa o kryptoaktywach będzie musiała uwzględniać te zmiany. Ma ona stworzyć ramy prawne dla prawidłowego funkcjonowania rynku w Polsce. Nadzór nad nim ma sprawować Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

— Niedawne przyjęcie rozporządzenia MiCA, dyrektywa DAC8 oraz zapowiedź procedowania polskiej ustawy o kryptoaktywach są pewnym ukoronowaniem procesu rozwoju rynku — ocenia Wojciech Majkowski, radca prawny, doradca podatkowy, partner w Zespole ds. Podatku Dochodowego od Osób Prawnych w KPMG w Polsce.

Jak rynek kryptoaktywów będzie wyglądał w Polsce?

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego we wrześniu 2023 r. opublikował komunikat, w którym nakreślił, jak będzie wyglądała sytuacja regulacyjna na rynku kryptoaktywów. Jak wyjaśnia Wojciech Majkowski, urząd wskazał trzy ważne kwestie. Po pierwsze nawet do 1 lipca 2026 r. może trwać okres przejściowy, w którym dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów (ang. Crypto-Asset Service Providers, CASPs) będą mogli kontynuować świadczenie usług w sposób nieregulowany.

Po drugie regulacje MiCA nie wyeliminują charakterystycznych dla kryptoaktywów ryzyk, a standard ochrony inwestora pozostanie istotnie niższy od poziomu ochrony oferowanego inwestorom tradycyjnych aktywów rynku finansowego.

Po trzecie rynek kryptoaktywów w Unii Europejskiej pozostaje nieregulowany i nienadzorowany, ale brak ram regulacyjnych nie może być jednak interpretowany jako “aprobata dla określonej działalności lub określonych podmiotów.”

— W tym kontekście opublikowanie przez MF założeń programowych projektu ustawy o kryptoaktywach, mającego na celu realizację zadań wynikających z rozporządzenia MiCA, będzie służyło większemu ucywilizowaniu rynku — ocenia Maciej Sawczuk, radca prawny w zespole ds. podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG w Polsce.

Ekspert tłumaczy, że w efekcie KNF dostanie twarde narzędzie kontrolne. Będzie mógł również nakładać sankcje.

Co będzie mógł zrobić KNF na rynku kryptoaktywów?

Jak przyznała KNF w odpowiedzi na pytania Business Insidera, na podmioty zajmujące się kryptoaktywami zostaną nałożone nowe obowiązki, tj. wymóg uzyskania zezwolenia. Będą one zgodne z rozporządzeniem MiCA. Przewiduje ono m.in., że usługi w zakresie kryptoaktywów mogą być świadczone wyłącznie przez dostawców usług posiadających siedzibę w UE i posiadających zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie kryptoaktywów.

KNF będzie sprawowała nadzór nad rynkiem. Komisja będzie mogła m.in.:

• zawiesić świadczenie usług przez dostawcę usług w zakresie kryptoaktywów;
• zakazać świadczenia takich usług w przypadku naruszenia rozporządzenia;
• nakazać natychmiastowego zaprzestania działalności bez ostrzeżenia, jeżeli będzie powód, aby przypuszczać, że dana osoba świadczy usługi w zakresie kryptoaktywów bez zezwolenia.

Komisja będzie mogła też nałożyć kary administracyjne na emitentów i dostawców usług w zakresie kryptoaktywów. Takie uprawnienie również wynika z MiCA (art. 111).

Nie chodzi tylko o regulacje. Będą też zmiany podatkowe

Jak tłumaczy Maciej Sawczuk, do powyższych regulacji trzeba dodać jeszcze zmiany wynikające z dyrektywy DAC8, czyli dyrektywy w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania.

— Od 1 stycznia 2026 r. dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów będą musieli zgłaszać organom podatkowym informacje o transakcjach z użyciem kryptoaktywów, przeprowadzanych przez klientów z Unii Europejskiej. Zmiana wynika wprost z dyrektywy DAC8, która ma na celu zwiększenie skuteczności walki z unikaniem opodatkowania i praniem pieniędzy w zakresie kryptoaktywów. Będzie to kolejny krok ku transparentności tego rynku w UE – ocenia Maciej Sawczuk.

Piotr Biernatowski dodaje, że dyrektywa DAC8 ma na celu zacieśnienie współpracy organów podatkowych państw członkowskich. Nakłada też na organy podatkowe obowiązki automatycznej wymiany informacji.

— Egzekucja opodatkowania kryptoaktywów zawsze była trudna dla organów podatkowych, ze względu na ich zdecentralizowany i transgraniczny charakter. MiCA wprowadza na podmioty działające w branży obowiązki związane z pozyskiwaniem informacji o klientach i rejestrowaniem transakcji. Na podstawie DAC8 podmioty z branży kryptoaktywów będą obowiązane raportować transakcje do organów podatkowych. Informacje z raportów mają być dużo sprawniej wymieniane pomiędzy organami podatkowymi – podkreśla Piotr Biernatowski.

Regulacje wpłyną na zyski?

Zdaniem Wojciecha Majkowskiego tworzenie coraz bardziej kunsztownej piramidy regulacyjnej kryptoaktywów będzie służyć głównie zapewnieniu większego bezpieczeństwa uczestników obrotu – przede wszystkim użytkowników (inwestorów indywidualnych), jak i samych tzw. giełd.

— Może to bowiem uchronić wiele podmiotów przed niemiłymi niespodziankami inwestycyjnymi. Jednak swoiste doregulowanie rynku kryptoaktywów będzie mieć również ciemne strony – przyznaje ekspert KPMG.

W tym przypadku – tłumaczy – obrastanie w regulacje prawne nie będzie służyć tworzeniu szybkich fortun i kolosalnych zysków. Pewność obrotu pozostaje jednak dominującą wartością, którą kieruje się ustawodawca krajowy i prawodawca unijny.

Autor: Łukasz Zalewski, dziennikarz działu prawnego Business Insider Polska