Πώς η γεύση μάς λέει πότε να σταματήσουμε να τρώμε

Πώς η γεύση μάς λέει πότε να σταματήσουμε να τρώμε

Πολλές φορές και ειδικά όταν πεινάμε ή περιμένουμε με αγωνία ένα γεύμα, τα σήματα που στέλνει ο εγκέφαλος προς το στομάχι, μας σταματούν να φάμε με μανία και μεγάλη ποσότητα, ώστε να μην έχουμε αργότερα φούσκωμα.

Αυτό το σενάριο βέβαια, δεν είχε αποδειχθεί ποτέ επιστημονικά, μέχρι που μια ομάδα επιστημόνων στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (UCSF ) αποφάσισε να ρίξει φως στη διαδικασία.

Ομάδα ειδικών, με επικεφαλής τον Zachary Knight, PhD, καθηγητή Φυσιολογίας του UCSF στο Kavli Institute for Fundamental Neuroscience, ανακάλυψε ότι η αίσθηση της γεύσης είναι αυτή που μας σταματά από το να καταναλώσουμε μεγάλες ποσότητες φαγητού.

Κι αυτό διότι από την αντίληψη της γεύσης διεγείρεται ένα σύνολο νευρώνων, οι οποίοι σχεδόν αμέσως περιορίζουν τη διάθεσή μας για πρόσληψη τροφής.

«О‘ПЂОїОєО±О»ПЌП€О±ОјОµ ОјО№О± О»ОїОіО№ОєО® ПЂОїП… П‡ПЃО·ПѓО№ОјОїПЂОїО№ОµОЇ П„Ої ОµОіОєОµП†О±О»О№ОєПЊ ПѓП„О­О»ОµП‡ОїП‚ ОіО№О± ОЅО± ОµО»О­ОіП‡ОµО№ ПЂПЊПѓОї ОіПЃО®ОіОїПЃО± ОєО±О№ ПЂПЊПѓО· ПЂОїПѓПЊП„О·П„О± П„ПЃПЋОјОµ, П‡ПЃО·ПѓО№ОјОїПЂОїО№ПЋОЅП„О±П‚ ОґПЌОї ОґО№О±П†ОїПЃОµП„О№ОєО¬ ОµОЇОґО· ПѓО·ОјО¬П„П‰ОЅ, О­ОЅО± ПЂОїП… ПЂПЃОїО­ПЃП‡ОµП„О±О№ О±ПЂПЊ П„Ої ПѓП„ПЊОјО± ОєО±О№ О­ОЅО± ПЂОїП… О­ПЃП‡ОµП„О±О№ ПЂОїО»ПЌ О±ПЃОіПЊП„ОµПЃО± О±ПЂПЊ П„Ої О­ОЅП„ОµПЃОїВ», ОґО®О»П‰ПѓОµ Ої Knight, Ої ОїПЂОїОЇОїП‚ ОµОЇОЅО±О№ ОµПЂОЇПѓО·П‚ ОµПЃОµП…ОЅО·П„О®П‚ П„ОїП… О™О±П„ПЃО№ОєОїПЌ О™ОЅПѓП„О№П„ОїПЌП„ОїП… Howard Hughes ОєО±О№ ОјО­О»ОїП‚ П„ОїП… О™ОЅПѓП„О№П„ОїПЌП„ОїП… ОќОµП…ПЃОїОµПЂО№ПѓП„О·ОјПЋОЅ Weill П„ОїП… UCSF.

«О‘П…П„О® О· О±ОЅО±ОєО¬О»П…П€О· ОјО±П‚ ОґОЇОЅОµО№ О­ОЅО± ОЅО­Ої ПЂО»О±ОЇПѓО№Ої ОіО№О± ОЅО± ОєО±П„О±ОЅОїО®ПѓОїП…ОјОµ ПЂПЋП‚ ОµО»О­ОіП‡ОїП…ОјОµ П„Ої П†О±ОіО·П„ПЊ ОјО±П‚В», ПѓП…ОјПЂО»О·ПЃПЋОЅОµО№ Ої ОЇОґО№ОїП‚.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στις 22 Νοεμβρίου 2023 στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, θα μπορούσε να βοηθήσει να αποκαλυφθεί πώς ακριβώς λειτουργούν τα φάρμακα για την απώλεια βάρους, αλλά και να γίνουν ακόμη πιο αποτελεσματικά..

Νέες απόψεις για το εγκεφαλικό στέλεχος και την κατανάλωση φαγητού

Ο πειραματικός νευρολόγος Ιβάν Παβλόφ, πριν από έναν αιώνα είχε διατυπώσει την άποψη ότι η όραση, η οσμή και η γεύση του φαγητού είναι σημαντικές για τη ρύθμιση της πέψης.

Πιο πρόσφατες μελέτες που έγιναν στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 ανέφεραν επίσης ότι η γεύση του φαγητού μπορεί να μας συγκρατεί ώστε να μην τρώμε γρήγορα, αλλά ήταν αδύνατο να μελετηθεί η εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του φαγητού, επειδή τα εγκεφαλικά κύτταρα που ελέγχουν αυτή τη διαδικασία, βρίσκονται βαθιά στο εγκεφαλικό στέλεχος, γεγονός που καθιστά δύσκολη την πρόσβαση ή την καταγραφή τους όταν κάποιος βρίσκεται σε εγρήγορση.

Με την πάροδο των ετών, η ιδέα είχε ξεχαστεί, δήλωσε ο Knight.

Ωστόσο, σήμερα, νέες τεχνικές που αναπτύχθηκαν από τον επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης Truong Ly, PhD, μεταπτυχιακό φοιτητή στο εργαστήριο του Knight, επέτρεψαν για πρώτη φορά την απεικόνιση και καταγραφή μιας δομής του εγκεφαλικού στελέχους που είναι κρίσιμη για το αίσθημα πληρότητας, που ονομάζεται «πυρήνας της μονήρους δεσμίδας» ή NTS, σε ένα ξύπνιο, ενεργό ποντίκι.

Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν αυτές τις τεχνικές για να εξετάσουν δύο τύπους νευρώνων που είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες ότι παίζουν ρόλο στην πρόσληψη τροφής.

Η ομάδα διαπίστωσε ότι όταν έβαζαν τροφή απευθείας στο στομάχι του ποντικού, τα εγκεφαλικά κύτταρα που ονομάζονται PRLH (υπεύθυνα για την απελευθέρωση της ορμόνης προλακτίνη) ενεργοποιούνταν από τα θρεπτικά σήματα που στέλνονταν από τον γαστρεντερικό σωλήνα.

Ωστόσο, όταν επέτρεψαν στα ποντίκια να φάνε την τροφή όπως θα έτρωγαν κανονικά, τα σήματα αυτά από το έντερο δεν εμφανίστηκαν.

Αντ’ αυτού, τα εγκεφαλικά κύτταρα PRLH μεταπήδησαν σε ένα νέο πρότυπο δραστηριότητας που ελεγχόταν εξ ολοκλήρου από σήματα από το στόμα.

«О‰П„О±ОЅ О±ПЂПЊО»П…П„О· О­ОєПЂО»О·ОѕО· П„Ої ОіОµОіОїОЅПЊП‚ ПЊП„О№ О±П…П„О¬ П„О± ОєПЌП„П„О±ПЃО± ОµОЅОµПЃОіОїПЂОїО№ОїПЌОЅП„О±ОЅ О±ПЂПЊ П„О·ОЅ О±ОЅП„ОЇО»О·П€О· П„О·П‚ ОіОµПЌПѓО·П‚В», ОґО®О»П‰ПѓОµ Ої Ly. В«О‘П…П„ПЊ ОґОµОЇП‡ОЅОµО№ ПЊП„О№ П…ПЂО¬ПЃП‡ОїП…ОЅ ОєО±О№ О¬О»О»О± ПѓП…ПѓП„О±П„О№ОєО¬ П„ОїП… ПѓП…ПѓП„О®ОјО±П„ОїП‚ ОµО»О­ОіП‡ОїП… П„О·П‚ ПЊПЃОµОѕО·П‚ ПЂОїП… ОёО± ПЂПЃО­ПЂОµО№ ОЅО± ПѓОєОµП†П„ОїПЌОјОµВ».

Ενώ μπορεί να φαίνεται αντιφατικό για τον εγκέφαλό μας να επιβραδύνει την κατανάλωση τροφής όταν πεινάμε, ο εγκέφαλος στην πραγματικότητα χρησιμοποιεί τη γεύση του φαγητού με δύο διαφορετικούς τρόπους ταυτόχρονα.

Πώς «αισθάνεται» ο εγκέφαλος όταν τρώμε φαγητό με ωραία γεύση

Το ένα μέρος λέει: «Έχει ωραία γεύση, φάε περισσότερο» και το άλλο μέρος παρακολουθεί πόσο γρήγορα τρώτε και λέει: «Πιο σιγά, αλλιώς θα αρρωστήσετε».

«О— О№ПѓОїПЃПЃОїПЂОЇО± ОјОµП„О±ОѕПЌ О±П…П„ПЋОЅ ОµОЇОЅО±О№ П„Ої ПЂПЊПѓОї ОіПЃО®ОіОїПЃО± П„ПЃПЋП„ОµВ», ОµОѕО·ОіОµОЇ Ої Knight.

Η δραστηριότητα των νευρώνων PRLH φαίνεται να επηρεάζει το πόσο εύγευστο βρήκαν τα ποντίκια το φαγητό, δήλωσε ο Ly. Αυτό ταιριάζει με την ανθρώπινη εμπειρία, που μας λέει ότι το φαγητό είναι λιγότερο γευστικό όταν πλέον έχουμε χορτάσει.

Εγκεφαλικά κύτταρα που εμπνέουν τα φάρμακα απώλειας βάρους

Η επιβράδυνση που προκαλείται από τους νευρώνες PRLH έχει επίσης νόημα από άποψη χρονισμού.

Η γεύση του φαγητού ενεργοποιεί αυτούς τους νευρώνες ώστε να αλλάξουν τη δραστηριότητά τους σε δευτερόλεπτα, από το να παρακολουθούν το έντερο, στο να ανταποκρίνονται σε σήματα από το στόμα.

Εν τω μεταξύ, χρειάζονται πολλά λεπτά της ώρας για μια διαφορετική ομάδα εγκεφαλικών κυττάρων, που ονομάζονται νευρώνες CGC, για να αρχίσουν να ανταποκρίνονται σε σήματα από το στομάχι και το έντερο.

Αυτά τα κύτταρα δρουν σε πολύ πιο αργές χρονικές κλίμακες και μπορούν να συγκρατήσουν την πείνα για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

«ОњО±О¶ОЇ, О±П…П„О¬ П„О± ОґПЌОї ПѓПЌОЅОїО»О± ОЅОµП…ПЃПЋОЅП‰ОЅ ОґО·ОјО№ОїП…ПЃОіОїПЌОЅ О­ОЅО±ОЅ ОІПЃПЊОіП‡Ої П„ПЃОїП†ОїОґПЊП„О·ПѓО·П‚ ПЂПЃОїП‚ П„О± ОµОјПЂПЃПЊП‚, О±ОЅО±П„ПЃОїП†ОїОґПЊП„О·ПѓО·П‚ ПЂПЃОїП‚ П„О± ПЂОЇПѓП‰В», ОґО®О»П‰ПѓОµ Ої Knight.

«О¤Ої О­ОЅО± П‡ПЃО·ПѓО№ОјОїПЂОїО№ОµОЇ П„О· ОіОµПЌПѓО· ОіО№О± ОЅО± ОµПЂО№ОІПЃО±ОґПЌОЅОµО№ П„О± ПЂПЃО¬ОіОјО±П„О± ОєО±О№ ОЅО± ПЂПЃОїОІО»О­ПЂОµО№ П„О№ О­ПЃП‡ОµП„О±О№. О¤Ої О¬О»О»Ої П‡ПЃО·ПѓО№ОјОїПЂОїО№ОµОЇ О­ОЅО± ОµОЅП„ОµПЃО№ОєПЊ ПѓО®ОјО± ОіО№О± ОЅО± ПЂОµО№: “Εντάξει, О­П‡П‰ П‡ОїПЃП„О¬ПѓОµО№ τώρα”», ПѓП…ОјПЂО»О·ПЃПЋОЅОµО№ Ої ОЇОґО№ОїП‚.

Η απάντηση των εγκεφαλικών κυττάρων CGC στα σήματα διάτασης από το έντερο είναι η απελευθέρωση του GLP-1, της ορμόνης που μιμούνται τα φάρμακα Ozempic, Wegovy που έχουν εγκριθεί για τον διαβήτη, αλλά χρησιμοποιούνται για την απώλεια βάρους.

Αυτά τα φάρμακα δρουν στην ίδια περιοχή του εγκεφαλικού στελέχους που η τεχνολογία του Ly επέτρεψε τελικά στους ερευνητές να μελετήσουν.

«О¤ПЋПЃО± О­П‡ОїП…ОјОµ О­ОЅО±ОЅ П„ПЃПЊПЂОї ОЅО± ОѕОµП‡П‰ПЃОЇПѓОїП…ОјОµ П„О№ ПѓП…ОјОІО±ОЇОЅОµО№ ПѓП„ОїОЅ ОµОіОєО­П†О±О»Ої ПЂОїП… ОєО¬ОЅОµО№ О±П…П„О¬ П„О± П†О¬ПЃОјО±ОєО± ОЅО± ОґПЃОїП…ОЅВ», ОґО®О»П‰ПѓОµ.

Μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα σήματα από διαφορετικά μέρη του οργανισμού ελέγχουν την όρεξη, θα ανοίξει τις πόρτες για τον σχεδιασμό προγραμμάτων απώλειας βάρους σχεδιασμένων για τους ατομικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι τρώνε, βελτιστοποιώντας τον τρόπο με τον οποίο τα σήματα από τα δύο σύνολα εγκεφαλικών κυττάρων αλληλεπιδρούν, δήλωσαν οι ερευνητές.

Η ομάδα σχεδιάζει να διερευνήσει αυτές τις αλληλεπιδράσεις, επιδιώκοντας να κατανοήσει καλύτερα πώς τα σήματα γεύσης από το φαγητό αλληλεπιδρούν με την ανατροφοδότηση από το έντερο για να καταστείλουν την όρεξή μας κατά τη διάρκεια ενός γεύματος.