Samolot uderzył w koronę drzewa, a jego prawe skrzydło zostało oderwane [Historia]

McDonnell Douglas MD-81

27 grudnia 1991 r. samolot McDonnell Douglas MD-81 należący do Scandinavian Airlines System (SAS) odbywał lot ze Sztokholmu do Kopenhagi. Na pokładzie znajdowało się 129 osób (123 pasażerów i 6 członków załogi). Przed odlotem samolot został spryskany płynem odladzającym. Piloci z przyzwyczajenia pozostawili otwarte drzwi do kabiny pilotów.

Dwadzieścia pięć sekund po starcie, gdy samolot znajdował się na wysokości około 350 metrów, z boku silnika nr 2 (prawy silnik) pojawiły się silne wibracje, wstrząsy i trzaski. Podejrzewając przedmuch, inżynier lotu zmniejszył ciąg silnika. Jednak w 76 sekundzie lotu, gdy samolot znajdował się na wysokości około 900 metrów, silnik nr 2 zatrzymał się. Kilka sekund później zatrzymał się również silnik nr 1. Piloci próbowali go ponownie uruchomić, ale zapalił się, więc aktywowano system gaśniczy.

46-letni kapitan SAS przebywał w tym czasie w kabinie jako pasażer. Przez otwarte drzwi zobaczył, że jego koledzy mają problemy. Wszedł do kabiny i zaoferował pomoc. Na polecenie dowódcy włączył pomocnicze źródło zasilania i pomógł zwolnić klapy. Początkowo załoga miała nadzieję na powrót do Sztokholmu, ale najwyraźniej nie było wystarczającej wysokości na taki manewr. Wtedy pilot zdecydował się wylądować na skraju lasu.

Przy prędkości 193 km/h samolot uderzył w koronę drzewa, a jego prawe skrzydło zostało oderwane. Następnie samolot skręcił w prawo i po kilku sekundach uderzył w ziemię, gdzie został przeciągnięty na odległość 110 metrów. Kadłub rozpadł się na 3 części, ze zbiorników zaczęło wyciekać paliwo, ale nie doszło do pożaru. Nikt nie zginął w wyniku katastrofy. Łączna liczba rannych wyniosła 92 osoby, z czego 25 odniosło poważne obrażenia.

Śledczy doszli do wniosku, że głównym winowajcą wypadku były linie SAS Airlines. W ten sposób ustalono, że pompowanie silnika rozpoczęło się z powodu wniknięcia dużej ilości lodu ze skrzydeł. Uszkodził on łopatki pierwszego stopnia sprężarki. Służby naziemne nie były w stanie wykryć i usunąć tego lodu ze względu na jego wysoką przezroczystość. Ponadto technicy linii lotniczych nie dysponowali drabinami umożliwiającymi inspekcję skrzydła od góry. Jednocześnie wiadomo było, że samoloty MD-81 są podatne na takie formowanie się lodu. W rezultacie, na kilka lat przed wypadkiem, producent wysłał do operatorów wiadomości i instrukcje dotyczące postępowania z przezroczystym lodem. Linie SAS nie podjęły jednak niezbędnych działań.

Kolejnym czynnikiem, który przyczynił się do wypadku był system ATR (Automatic Thrust Restoration). Miał on korygować błędy pilotów zmniejszających ciąg silnika podczas startu nad dzielnicami mieszkalnymi. W niektórych przypadkach siła ciągu została zmniejszona tak bardzo, że doprowadziło to do przeciągnięcia. System został wprowadzony w samolotach McDonnell Douglas na krótko przed wypadkiem, a SAS nie został poinformowany o jego obecności. Kiedy więc kapitan samolotu zmniejszył ciąg silnika w odpowiedzi na przeciągnięcie, system przywrócił go ponownie bez wiedzy pilotów. W rezultacie silniki zatrzymały się, a następnie zapaliły.

Śledczy stwierdzili, że piloci działali kompetentnie i ściśle zgodnie z instrukcjami. Działania pilota, który wszedł do kokpitu, zostały uznane za naruszenie instrukcji. W toku dochodzenia uznano jednak, że miał on pozytywny wpływ na rozwój sytuacji.

Prasa okrzyknęła dowódcę bohaterem. Królowa Danii przyznała mu Order Rycerza Danebroga, a on sam został uhonorowany wieloma innymi nagrodami. Wypadek miał jednak na niego bardzo negatywny wpływ i zrezygnował z kariery pilota. Z kolei król Szwecji odznaczył kapitana, który przyszedł z pomocą swoim kolegom, Medalem Królewskim. Kilka lat później on również zrezygnował z pracy w liniach lotniczych. Drugi pilot kontynuował pracę dla SAS i awansował do rangi dowódcy.