Kiedy się ukazała, okrzyknięto ją skandalem. Powieść Żeromskiego w Starym Teatrze

Dzieje nieszczęśliwej miłości i upadku Ewy Pobratyńskiej, bohaterki „Dziejów grzechu” Stefana Żeromskiego, trafiły na scenę Starego Teatru. Spektakl pod tym samym tytułem wyreżyserował Wojtek Rodak. Premiera 19 kwietnia na Nowej Scenie.

Wydane w 1908 r. „Dzieje grzechu” Stefana Żeromskiego określano jako „powieść seksualną”. Książka wywołała skandal, budząc wiele kontrowersji zarówno wśród czytelników, jak i krytyki. Żeromskiego nazywano erotomanem, a powieści omawiano sensu i idei.

Żeromski kreśli w „Dziejach grzechu” losy Ewy, dziewczyny nieszczęśliwie zakochanej, staczającej się w efekcie zawiedzionej miłości do roli dzieciobójczyni i prostytutki, która ostatecznie ginie, zamordowana przez kochanka. Upadek Ewy, która płaci za swój grzech stały się natomiast tematem chętnie podejmowanym przez kinematografię. Powieść Żeromskiego aż czterokrotnie ekranizowano, w 1911, 1918, 1933 i 1975 roku. Na pierwsze dwie adaptacje i ich rozpowszechnianie w kinie wydał zgodę Stefan Żeromski.

Niemal sto lat po śmierci autora, „Dzieje grzechu” trafiły na deski Starego Teatru.

– Spektakl jest o losach Ewy, która spotyka na swojej drodze czterech mężczyzn. Każdy z nich ma inne podejście do życia i próbuje Ewie wytłumaczyć świat. Jednak nasza Ewa ma swój głos i doskonale wie, w jakim świecie chce funkcjonować. Bohaterka wprawdzie tak jak w powieści doświadcza burzliwych losów, ale w dużej mierze sama je kreuje. Ewa nie jest marionetką poruszaną przez innych, głównie mężczyzn – mówi Wojtek Rodak, reżyser przedstawienia.

W przeciwieństwie do powieściowego pierwowzoru Ewa sama opowiada swoją historię. Kobieca postać rozpisana jest na trzy aktorki, każda Ewa jest w innym wieku i w innym momencie historii przejmuje opowieść.

– Odchodzimy od tego, że historię Ewy może opowiadać tylko młoda, piękna dziewczyna. Ewa się zmienia, dojrzewa, starzeje się i taka jest nasza bohaterka. To jej oddajemy głos, żeby sama mogła opowiedzieć swoją historię bez pośrednictwa męskiej perspektywy, które wsadzają ją w swoje stereotypy – dodaje reżyser.

Na scenie pojawiają się mężczyźni najważniejsi w doświadczaniu miłości i seksualności przez Ewę Pobratyńską: amant Łukasz Niepołomski, hrabia Zygmunt Szczerbic, Pochroń i Bodzanta.

– Z jednej strony bazujemy na fabularnym przebiegu powieści, jednak mocno zredukowanym. Jednak przez to, że mamy trzy aktorki, zajmujemy się innymi tematami: melodramatycznej miłości, ciała, seksualności, tego, jak opowiadać – mówi Iga Gańcarczyk, autorka scenariusza i dramaturgii.

Spektaklu nawiązuje także do recepcji powieści Żeromskiego, a także odwołuje się do filmu Waleriana Borowczyka, dziś bowiem w myśleniu o „Dziejach grzechu” film z 1975 roku wciąż stanowi istotne odniesienie, także w kontekście pracy nad jego powstaniem.

– Odnosimy się do tego, jak myślał o erotyce i pornografii reżyser, jak czuła się aktorka na planie filmowym. Pozbieraliśmy historie krążące wokół realizacji filmowej, by przyjrzeć się temu, jak postrzegane jest kobiece ciało, do kogo ono należy. „Dzieje grzechu” to także książka o dzieciobójczyni – te sceny są bardzo drastyczne i u Żeromskiego, i u Borowczyka – my także odnosimy się do tej kwestii – dodaje Iga Gańcarczyk.

W postać Ewy wcielają się Karolina Staniec, Magdalena Grąziowska, Małgorzata Gałkowska. Partnerują im: Szymon Czacki jako Łukasz, Stanisław Linowski w roli Szczerbica, Przemysław Przestrzelski jako Pochroń i Filip Perkowski jako Bodzanta.

Premiera 19 kwietnia na Nowej Scenie Starego Teatru.