Polska deportuje ukraińskich poborowych? Ekspert: możemy być świadkami wielu dramatów

Ukraina. Na zdjęciach Ochotnicza Jednostka Obrony Powietrznej na pozycji w obwodzie kijowskim

— Ukraińcy na już potrzebują około 100 tys. nowych żołnierzy, a drugie tyle do końca tego roku — szacuje w rozmowie z Onetem ppłk rez. Piotr Lewandowski z Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej. Zdaniem eksperta, w tej sytuacji nasi sąsiedzi ze Wschodu będą szukać poborowych i paradoksalnie “wychwycenie” swoich obywateli zdolnych do służby wojskowej może być dla Kijowa łatwiejsze w Polsce niż w samej Ukrainie.

• — Rezerwuar ludzki dla ukraińskiej armii jest dziś w Polsce i w zachodniej Ukrainie. W okolicach Lwowa poborowym łatwiej jest się jednak ukryć niż w Warszawie — mówi były szef bazy tarczy antyrakietowej w Redzikowie
• — Mogę sobie wyobrazić sytuację, w której Polska nawet deportuje z naszego terytorium ukraińskich poborowych bez ważnego prawa pobytu nad Wisłą — mówi ppłk Lewandowski.
• Młodzi mężczyźni z Ukrainy boją się, że po wstąpieniu do armii trafią pod komendę nieodpowiedzialnych dowódców, którzy nie będą liczyć się z ich życiem
• Armia ukraińska jest dziś zdaniem eksperta w stanie regresu nie, tylko jeśli chodzi o skład osobowy, ale też o wyposażenie. Z kolei siłą armii rosyjskiej cały rośnie
• Więcej takich artykułów znajdziesz na stronie głównej Onetu

W Ukrainie od kilku tygodni zaostrza się prawo dotyczące poborowych. Powszechnej mobilizacji w tym kraju dalej nie ogłoszono, ale zgodnie z niedawną zmianą przepisów, wszyscy mężczyźni w wieku 25-60 lat są dziś zobowiązani do “zaktualizowania swoich danych” w centrach rekrutacyjnych. Wszystko po to, by Kijów wiedział ile ludzi ma jeszcze w obwodzie, jeśli chodzi o wysłanie na front.

— Ukraińcom nie ma się co dziwić, bo wiemy, że im w tej chwili naprawdę strasznie brakuje już żołnierzy — mówi w rozmowie z Onetem ppłk rez. Piotr Lewandowski.

— Jakie dokładnie są braki, nie wiadomo. Ukraina nie informuje o ilości poległych. Z nieoficjalnych wypowiedzi niektórych ich dowódców wiemy jednak, że dziś mają oni brygady liniowe, których stan osobowy zmniejszył się o około 30 proc. Co gorsze, są to formacje, które są bardzo ważne w obronie obecnych ukraińskich pozycji i jeśli nie zostaną szybko zasilone nowymi ludźmi, to będą coraz mniej efektywne w walce, a ostatecznie zostaną pokonane. To będzie oznaczać przerwanie linii obrony — dodaje.

Jak wyjaśnia ppłk Lewandowski, jego zdaniem w tej chwili Ukraina potrzebuje około 100 tys. żołnierzy, którzy muszą zostać wcieleni do walki najpóźniej w ciągu najbliższego miesiąca i kolejnych 100 tys., którzy powinni wejść w skład ukraińskich brygad do końca tego roku.

— Szczególnie te pierwsze 100 tys. jest potrzebne naprawdę szybko, bo dużo się mówi o tym, że Rosjanie przeprowadzą w czerwcu potężne uderzenie. Jeśli ukraińska armia nie będzie miała kim go odeprzeć, to właśnie w czerwcu ta wojna może przybrać dla tego kraju bardzo zły obrót — uważa weteran wojen w Afganistanie i Iraku, a także były szef bazy tarczy antyrakietowej w Redzikowie.

Ukraińscy w Polsce pod lupą

Zdaniem ppłk Lewandowskiego prezydent Zełenski, podpisując miesiąc temu nowelizację ustawy o ewidencji wojskowej, zrobił dobry krok, bo dziś Ukraina ma bardzo słabe dane na temat tego, kto tak naprawdę może jeszcze dla niej walczyć. Mężczyźni w wieku 25-60 lat mają się zgłaszać do centrów rekrutacji i podać tam aktualne dane o swoim miejscu zamieszkania. Dotyczy to także wielu Ukraińców, którzy mieszkają i pracują w Polsce.

— Ludzie ci w naszym kraju przebywają na postawie wizy — wyjaśnia wojskowy. — Ale każda wiza kiedyś się kończy i trzeba ją przedłużyć. By polska strona mogła to zrobić, obywatel Ukrainy musi przedstawić aktualny dokument z ojczyzny. Dlatego Kijów zaprzestał kilka dni temu wydawać nowych paszportów mężczyznom w wieku poborowym w swoich punktach konsularnych w Polsce. To może w krótkim okresie doprowadzić do tego, że wielu Ukraińców zdolnych do walki zostanie z Polski nawet deportowanych. Nasze służby mogą ich odwozić na granicę, bo będą w Polsce nielegalnie — twierdzi.

Jak dodaje ppłk Piotr Lewandowski, na dziś nie wiemy jednak jeszcze, jak do Ukraińców bez ważnych dokumentów wydanych przez ten Kijów podejdzie rząd w Warszawie.

• Rosyjski ekonomista: USA mają w nosie, gdzie jest granica między Ukrainą a Rosją. Jak zbliży się do Lwowa, to Niemcy dadzą na wojnę więcej

— To zapewne będzie dla nas jako kraju duży dylemat. Z jednej strony, gdy nagle kilkadziesiąt tysięcy ludzi wyjedzie z Polski, to może się załamać nasz rynek pracy. Na przykład w branży budowlanej. Z drugiej strony Polska jest sojusznikiem Ukrainy i być może będzie chciała pomóc w poborze Kijowowi. Obawiam się, czy nie będziemy świadkami wielu dramatów. Może się też okazać, że sporo Ukraińców ucieknie z Polski do Niemiec, by tylko nie wracać do Ukrainy — zastanawia się ekspert z Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej.

Polska będzie deportować ukraińskich poborowych?

Zdaniem ppłk Lewandowskiego, poszukiwania w Polsce potencjalnych poborowych do armii ukraińskiej wcale nie oznaczają, że w samej Ukrainie nie ma już ludzi zdolnych do walki. — Oni są, ale paradoksalnie tam jest ich trudniej “wyłapać” jak u nas. W Polsce oni wcześniej czy później muszą wystąpić o dokumenty i wówczas się ich namierzy. Na Ukrainie dziś rezerwuar ludzi to zachodnia część kraju. Tam dalej są młode osoby, ale one unikają rejestracji w centrach rezerwistów. Gdy np. łapie ich policja do kontroli drogowej, tacy młodzi mężczyźni podają fałszywe dane. Grozi im za to najwyżej mandat — mówi dowódca.

Kombatant polskich misji w Afganistanie oraz Iraku tłumaczy też, dlaczego młodzi Ukraińcy mają opór, by iść na front. Jego zdaniem powodów jest co najmniej kilka. Pierwszym z nich jest fakt, że ukraińska armia przez brak pieniędzy nie rozwija się pod względem technicznym i sprzętowym. Wprost przeciwnie. Sprzęt jest cały czas używany do walki i co najwyżej naprawiany. Nowego na razie brak. To sprawia, że walka jest jeszcze bardziej niebezpieczna.

— Drugi powód to fakt, że w ukraińskiej armii są bataliony, które, powiedzmy to wprost, są słabo dowodzone. Ich dowódcy zbyt lekko podchodzą do ludzkiego życia, nie liczą się ze stratami i przez to są one duże. Młodzi Ukraińcy boją się tam trafić. Są oczywiście także jednostki dowodzone świetnie. I słyszałem, że wiele osób chce się zgłosić na ochotnika do armii, ale pod warunkiem, że trafi właśnie pod komendę tych odpowiedzialnych dowódców. Tyle że takiej szansy wyboru nie ma – dodaje.

Ppłk Lewandowski tłumaczy, że sytuacje, w której część dowódców w ukraińskiej armii ma takie, a nie inne podejście jest spowodowanych szybkością, w jakiej w ostatnich latach rosły szeregi żołnierzy nad Dnieprem. Od wybuchu wojny wcielono tam do wojska pół miliona ludzi. Wiele osób nie zostało przeszkolonych, tak jak mogliby być w chwili pokoju. Dziś Ukrainiec, jeśli jest wcielony do jednostki aktualnie walczącej, to przed wyjazdem na front ma zaledwie miesiąc przeszkolenia. Jeśli natomiast ma zasilić jednostkę odbudowywaną na tyłach, to szkolenie trwa trzy miesiące.

Rosjanie mają kim walczyć. “Pod tym względem mają łatwiej”

— Jest jeszcze trzeci powód, przez który wielu ukraińskich mężczyzn w wieku poborowym nie chce walczyć — mówi Piotr Lewandowski.

— Tak jak tłumaczyłem, ludzie, którzy mogliby zostać powołani, mieszkają głównie na zachodzie Ukrainy. Tam natomiast standard życia jest większy niż na wschodzie kraju. Ludzie z zachodu mają też łatwiejszą możliwość wyjazdu np. do Polski. Mogą utrzymać się, pracując u nas. Wojsko nie jest dla nich jedynym wyjściem, tak przynajmniej kalkulują. Dlatego, jeśli chodzi o uzupełnienie wojskowych szeregów na skutek strat, to Rosjanie mają pod tym względem o niebo łatwiej. Oni rekrutują i wcielają do walczących oddziałów młodych mężczyzn z peryferyjnych republik Federacji Rosyjskiej. Tam jest bieda i brak perspektyw. A za samo podpisanie kontraktu wojskowego taki mężczyzna dostaje 1 mln rubli, czyli mniej więcej 10 tys. dolarów. To duże pieniądze, na które w zwykłych warunkach pracowałby całe życie. Chętnych do walki Rosjanom więc nie brakuje — twierdzi ekspert.

– Co więcej, o ile potencjał techniczny ukraińskiej armii dziś maleje, to rosyjskiej rośnie. Ich gospodarka przestawiła się na produkcję wojenną i w tym roku to widać. Remontują masowo wszystkie swoje czołgi i pojazdy opancerzone. W przyszłym może już być z tym gorzej, bo wszystko wyremontują i będą dostarczać tylko pojazdy nowe, a tych będzie mniej. Dlatego Putin chciałby w tym roku tak uderzyć, by przechylić szalę zwycięstwa na swoją korzyść właśnie teraz — podsumowuje ppłk Lewandowski.