Mpox: Επικίνδυνο στέλεχος μεταδίδεται με το σεξ – Φόβοι για παγκόσμια εξάπλωση

06/05/2024

Στις 23 Ιουλίου του 2022, αξιωματούχοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξαν την ευλογιά των πιθήκων (Mpox) ως κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε διεθνές επίπεδο.

Εκείνη την εποχή, η πλειονότητα των κρουσμάτων Mpox ήταν στην Ευρώπη. Μόλις πρόσφατα, μια νέα ανακάλυψη ανησύχησε τους ειδικούς, που φοβούνται μια επέκταση της νόσου σε επίπεδο παγκόσμιας επιδημίας.

Επικίνδυνο στέλεχος της ευλογιάς των πιθήκων

Νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι ένα λοιμογόνο στέλεχος της ευλογιάς των πιθήκων έχει αναπτύξει την ικανότητα να εξαπλώνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής. Γνωστό και ως clade I, αυτό το στέλεχος είναι πιο θανατηφόρο από εκείνο, που πυροδότησε την έξαρση του 2022 στην Ευρώπη.

Για αρκετές δεκαετίες, το clade I προκαλούσε μόνο μικρές εξάρσεις, αλλά συχνά περιορίζονταν σε λίγα νοικοκυριά κοινοτήτων, ιδιαίτερα στην Κεντρική Αφρική. Πριν από πέρυσι, δεν είχαν αναφερθεί σεξουαλικά αποκτηθείσες λοιμώξεις clade I.

Από τα τέλη του 2023, ωστόσο, ένα στέλεχος clade I έδειξε ότι μπορεί να εξαπλωθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής, προκαλώντας ένα σύμπλεγμα λοιμώξεων στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ). Αναφέρθηκαν ότι 241 ύποπτες και 108 επιβεβαιωμένες λοιμώξεις από αυτό το ξέσπασμα. Δεδομένου ότι η δυνατότητα δοκιμών είναι περιορισμένη, οι ειδικοί υποθέτουν ότι υπάρχουν πιθανώς πολλά περισσότερα κρούσματα. Σχεδόν το 30% των επιβεβαιωμένων λοιμώξεων βρέθηκαν σε σεξεργάτριες.

Σε αυτές τις προκλήσεις προστίθεται το γεγονός ότι η περιοχή, που πλήττεται και από συγκρούσεις, αντιμετωπίζει επί του παρόντος μια ανθρωπιστική κρίση και η χώρα παλεύει με την επιθετική εξάπλωση άλλων ασθενειών, όπως η χολέρα. Σύμφωνα με την επιδημιολόγο δρ. Anne Rimoin από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, αυτός ο συνδυασμός σημαίνει ότι υπάρχει σημαντικός κίνδυνος επέκτασης της επιδημίας πέρα από την ΛΔΚ.

Προειδοποιήσεις που δεν αξιολογήθηκαν σωστά

Η ευλογιά των πιθήκων θεωρείται ζωονοσογόνος νόσος, που σημαίνει ότι μπορεί να εξαπλωθεί μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Η ακριβής πηγή της στη φύση δεν είναι γνωστή, αν και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα μικρά θηλαστικά, όπως οι σκίουροι και οι γιγαντιαίοι αρουραίοι, μπορεί να μεταδώσουν τον ιό στις περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής. Το 2022, η ευλογιά των πιθήκων (monkeypox) μετονομάστηκε σε Mpox προκειμένου να αποφευχθεί το στίγμα στους πιθήκους.

Ο ιός της Mpox μπορεί να προκαλέσει επώδυνες, γεμάτες υγρό πληγές στο δέρμα ενός ατόμου. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί τελικά να οδηγήσει στον θάνατο.

Ήταν το 2017 όταν οι ειδικοί έλαβαν γνώση για το πρώτο μεγάλο ξέσπασμα στη Νιγηρία με μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο. Προκλήθηκε από το στέλεχος clade II, το οποίο είναι λιγότερο λοιμογόνο από το clade I. Το ξέσπασμα προκάλεσε πάνω από 200 επιβεβαιωμένα και 500 ύποπτα κρούσματα. Εκείνη την εποχή, οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι αυτό το στέλεχος μπορεί να είχε μεταλλαχτεί, για να εξαπλωθεί μέσω της σεξουαλικής επαφής. Δυστυχώς, οι προειδοποιήσεις τους δεν ελήφθησαν υπόψη. Ως αποτέλεσμα, η επιδημία συνεχίζεται και έχει μολύνει περισσότερους από 95.000 ανθρώπους και έχει σκοτώσει περισσότερους από 180.

Οι λοιμώξεις από Mpox έχουν μειωθεί παγκοσμίως από το 2022, αλλά έχουν δείξει μια ανοδική τάση στην ΛΔΚ. Το 2023, η χώρα ανέφερε πάνω από 14.600 ύποπτα κρούσματα και πάνω από 650 θανάτους. Τον Σεπτέμβριο, ένα νέο σύμπλεγμα ύποπτων λοιμώξεων με το στέλεχος clade I εμφανίστηκε στην επαρχία του Νότιου Κίβου στην ΛΔΚ. Σύμφωνα με τον ιολόγο, δρ. Nicaise Ndembi από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής, αυτή η τάση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχύτερη εξάπλωση από άνθρωπο σε άνθρωπο, πιθανότατα με λίγα συμπτώματα.

Σε απάντηση σε αυτό, εκπρόσωποι της ΛΔΚ και 11 κοντινών εθνών συναντήθηκαν τον Απρίλιο, για να καταρτίσουν ένα πλάνο αντιμετώπισης και να δεσμευτούν για την ενίσχυση της επιτήρησης του ιού. Ο ΠΟΥ και το αμερικανικό CDC έχουν επίσης δεσμευτεί να βοηθήσουν στην προμήθεια εξοπλισμού που θα επιτρέψει την ταχεία διάγνωση της νόσου.

Πηγές: nature.com, sciencetimes.com