Sensacyjne odkrycie na dnie Bałtyku. To najstarsza megabudowla w Europie

Mur odnaleziony na dnie Morza Bałtyckiego może być najstarszą megakonstrukcją wzniesioną przez człowieka w Europie. Zbudowano go – uwaga! – 11 tys. lat temu. Mur ten służył prawdopodobnie jako pułapka na zwierzęta.

Na dnie Morza Bałtyckiego, około 10 km od niemieckiego wybrzeża, naukowcy z Uniwersytetu w Kilonii natrafili na niezwykły obiekt. To kamienny mur o długości prawie kilometra, zbudowany z ponad 1500 małych i dużych głazów. Mur nie powstał przez przypadek, lecz został celowo ułożony przez ludzi z epoki kamienia ponad 11 tys. lat temu. To najstarsza znana megabudowla w Europie i świadectwo niezwykłej umiejętności i inteligencji naszych praprzodków.

Jak odkryto kamienny mur?

Mur, nazwany przez badaczy Blinkerwall, został odkryty przypadkowo podczas badania dna morskiego w Zatoce Meklemburskiej jesienią 2021 r. Naukowcy używali sonaru, który pozwala na tworzenie trójwymiarowych obrazów podwodnego terenu. Zauważyli wtedy, że na dnie morza ciągnie się nieregularna linia, która łączy kilka dużych głazów. Zainteresowani tym zjawiskiem, zgłosili swoje odkrycie do Urzędu ds. Kultury i Ochrony Zabytków Meklemburgii-Pomorza Przedniego i rozpoczęli badania nad pochodzeniem i funkcją muru.

Więcej o tym jak technologia pomaga odkrywać przeszłość przeczytasz na Spider`s Web:

Przejrzeli tajne satelitarne zdjęcia szpiegowskie. Zobaczyli niezwykłe budowle Archeolodzy odkryli wyrytą w kamieniu mapę skarbów sprzed 4000 lat. Teraz będą ich szukać Odkryte tajemnice Majów: lasery właśnie odsłoniły ukryte miasta starożytnego imperium

Do badań wykorzystano nurków i autonomiczny pojazd podwodny, który wykonał dokładne zdjęcia i pobrał próbki osadów. Okazało się, że mur składa się z około 1670 kamieni, z czego 300 to duże głazy, a reszta to mniejsze otoczaki. Kamienie te zostały ułożone tak, aby łączyć ze sobą głazy, tworząc ciągły mur o wysokości około metra i długości 971 m. Mur znajduje się 21 m pod wodą, ale został zbudowany na lądzie, przy brzegu jeziora lub bagna, ponad 11 tys. lat temu. Wtedy poziom morza był znacznie niższy niż obecnie i dopiero około 8500 lat temu mur został zalany przez wodę.

Po co ludzie z epoki kamienia budowali kamienny mur?

Cel i funkcja muru są trudne do udowodnienia, ale naukowcy mają kilka hipotez. Najbardziej prawdopodobna jest ta, która zakłada, że mur służył jako tzw. “driving lane” – czyli sztuczna przeszkoda, która kierowała zwierzęta łowne, np. renifery, w miejsce, gdzie łatwiej było je zabić. Mur mógł też zmuszać zwierzęta do wejścia do pobliskiego jeziora, spowalniając je i ułatwiając polowanie ludziom, którzy czekali na nie uzbrojeni w włócznie, łuki i strzały.

Badacze wykluczają, że mur mógł powstać w wyniku działania naturalnych procesów, takich jak ogromne tsunami lub lodowiec. Masę kamieni tworzących mur oszacowano na ponad 142 t.

Co oznacza to odkrycie dla naszej wiedzy o epoce kamienia?

Odkrycie muru Blinkerwall jest niezwykle ważne dla zrozumienia życia ludzi z epoki kamienia, zwłaszcza tych, którzy zajmowali się polowaniem i zbieractwem. Mur ten jest jednym z najstarszych udokumentowanych przykładów architektury łowieckiej na świecie i potencjalnie najstarszą megabudowlą ludzką w Europie.

Świadczy to o wysokim poziomie umiejętności, inteligencji i współpracy naszych praprzodków, którzy potrafili wykorzystać naturalne zasoby do stworzenia skutecznej pułapki na zwierzęta. Mur ten pokazuje też, że ludzie z epoki kamienia byli zdolni do planowania i realizacji długoterminowych projektów, które wymagały dużego nakładu pracy i organizacji.

Odkrycie muru Blinkerwall jest też dowodem na to, jak bardzo zmienił się krajobraz Europy w ciągu ostatnich 10 tys. lat. Wtedy poziom morza był o wiele niższy niższy niż obecnie, a tereny, które dziś są zalane wodą, były suchym lądem, porośniętym lasami i łąkami. Żyły tam zwierzęta, takie jak renifery, łosie, niedźwiedzie czy wilki, które stanowiły źródło pożywienia i surowców dla ludzi. Zmiany klimatu i topnienie lodowców spowodowały podniesienie się poziomu morza i zatopienie wielu śladów ludzkiej działalności.

Kamienna ściana i otaczające ją dno morskie zostaną zbadane bardziej szczegółowo przy użyciu sonaru bocznego, echosondy osadowej i echosondy wielowiązkowej. Datowanie luminescencyjne, które można wykorzystać do określenia, kiedy powierzchnia kamienia była ostatnio wystawiona na działanie promieni słonecznych, może pomóc w ustaleniu dokładniejszej daty powstania kamiennego muru.

Główna ilustracja: Model 3D krótkiego odcinka kamiennego muru. Skala u dołu obrazu ma długość 50 cm. Kamienie wielkości tenisa lub piłki nożnej tworzące ścianę o długości około 1 km są wyraźnie rozpoznawalne. Zdjęcie: Philipp Hoy, Uniwersytet w Rostocku / model: Jens Auer, LAKD MV