Spanning stijgt in Suriname: Bouterse moet zich melden bij gevangenis

Spanning stijgt in Suriname: Bouterse moet zich melden bij gevangenis

Een grote dag is aangebroken voor Suriname. Oud-president Desi Bouterse moet zich vandaag melden bij de gevangenis om zijn celstraf van twintig jaar uit te zitten. Grote vraag is of hij komt opdagen. En of ongeregeldheden zullen uitbreken onder zijn aanhangers.

Het Surinaamse Openbaar Ministerie heeft Bouterse en vier medeveroordeelden opgeroepen om zich deze ochtend 09.00 uur (13.00 uur Nederlandse tijd) te melden bij de gevangenis in de hoofdstad.

De 78-jarige oud-legerleider en president werd op 20 december in hoger beroep veroordeeld tot twintig jaar celstraf voor zijn rol in de zogeheten Decembermoorden. Eerder werd hij al in Nederland bij verstek veroordeeld tot elf jaar cel voor drugshandel (in 1999).

De Decembermoorden vonden plaats in de nacht van 8 op 9 december 1982. Vijftien tegenstanders van het militaire bewind van Bouterse werden opgepakt, gemarteld en geëxecuteerd. Naast Bouterse zijn nog vier ex-militairen veroordeeld. Benny Brondenstein, Stephanus Dendoe, Iwan Dijksteel en Ernst Geffery. Zij kregen een celstraf van vijftien jaar en moeten zich ook melden vandaag.

Mogelijk rellen

De Surinaamse autoriteiten houden rekening met ongeregeldheden. Gisteren werd bekend dat de regering speciale veiligheidsmaatregelen treft in een poging de rust binnen de Surinaamse samenleving te bewaren. Dit in het geval van mogelijke protesten of acties van aanhangers van de ex-president.

Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden van de Decembermoorden in, riep eerder de veiligheidsdiensten al op om alert te zijn.

Die vrees bleek al snel niet ongegrond. De politieke partij van Bouterse, de grootste oppositiepartij NDP, riep even later sympathisanten van Bouterse op zich te verzamelen in Leonsberg, een buitenwijk van Paramaribo waar Bouterse een huis heeft.

De NDP zegt solidair te zijn met ‘leider van de revolutie’ Bouterse en de ‘strijders van het eerste uur’. “De NDP kan zich niet terugvinden in het gevelde politieke vonnis”, staat in de verklaring.

‘Het is een soort film’

“Een spannende dag”, zegt advocaat Gerard Spong, die betrokken was bij het onderzoek naar de Decembermoorden, tegen RTL Nieuws. “Vandaag slaat toch ‘het uur U’. Het is een soort een film. Ik weet eigenlijk totaal niet wat er gaat gebeuren.”

In die film zijn vandaag verschillende scenario’s mogelijk. Het eerste scenario is dat Bouterse en zijn medeveroordeelden zich tijdig melden bij de gevangenis. Bouterse kan kiezen voor die optie omdat hij nog politieke ambities heeft. In mei 2025 worden verkiezingen gehouden in Suriname. Mocht Bouterse (of zijn partij) die winnen, zou hij wellicht zichzelf in vrijheid stellen.

Mocht Bouterse zich inderdaad melden, is onbekend in welke strafinrichting de oud-president dan wordt geplaatst. Op het terrein van het Militair Hospitaal is momenteel een speciale cel in aanbouw waar Bouterse naar verluidt zal verblijven. Al is onbekend wanneer en voor hoe lang.

Het tweede scenario is dat Bouterse niet op komt dagen. Als hij zich niet meldt, dan zal hij waarschijnlijk worden opgehaald door een arrestatieteam bij zijn huis in Leonsberg. Aangezien zijn aanhangers zich daar morgen verzamelen, zal dat mogelijk niet zonder slag of stoot gaan.

Het derde scenario is dat Bouterse op de vlucht slaat. “Ik sluit niet uit dat hij zal vluchten”, zegt advocaat Spong. “Al is dat onwaarschijnlijk om verschillende redenen. Er zijn weinig landen waarmee Suriname geen uitleveringsverdrag heeft. En bijna elk land waar hij naartoe vlucht heeft een uitleveringsverdrag met Nederland, waar hij ook nog een gevangenisstraf moet uitzitten.”

De landen die wel een optie zijn voor Bouterse om in ballingschap te gaan zijn bijvoorbeeld Uruguay en Paraguay. Al liggen die Zuid-Amerikaanse landen ten zuiden van Brazilië wat verder weg van Suriname, wat risico’s met zich meebrengt om ergens onderweg alsnog te worden gearresteerd.

Geen rechtszaken meer

Duidelijk is in ieder geval dat Bouterse en zijn advocaten geen juridische opties meer hebben. Het Surinaamse OM liet eergisteren weten dat de oud-president geen beroep kan doen op de amnestiewet om het uitgesproken vonnis ongedaan te maken.

Een groep nieuwe advocaten van Bouterse diende begin deze week een verzoekschrift in een uiterste poging te voorkomen dat de oud-legerleider en president in de gevangenis zal belanden. Dat werd resoluut van de hand gewezen door justitie, waarmee Bouterse in ieder geval juridisch is uitgespeeld.