Kontrola z gminy w piwnicy u rolnika - zajrzeli do pieca i orzekli, że czas wymienić. Do kiedy trzeba pozbyć się kopciuchów?
— Nie palę śmieci, wiem, że nie wolno. Ale i tak pojawił się problem, jak przyszła do mnie komisja z gminy. Stwierdzili, że mam wymienić piec, bo takich już niebawem nie będzie można używać. I za kilka miesięcy to już będzie mandat — relacjonuje rolnik z województwa małopolskiego. Nie tylko tam w życie wchodzą niebawem kolejne zapisy uchwał antysmogowych. Jakie kary grożą za brak wymiany pieca?
Kontrola z gminy w piwnicy u rolnika – zajrzeli do pieca i orzekli, że czas wymienić. Do kiedy trzeba pozbyć się kopciuchów?
Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) ok. 2/3 użytkowanych w Polsce kotłów na paliwo stałe należy do najniższej 3. klasy sprawności energetycznej lub poniżej. Udział węgla wynosi niemal 56 proc.
Gminna komisja sprawdza piece. Do kiedy wymiana w Małopolsce?
— Byli u mnie tydzień temu, komisja z gminy i sprawdzali, jaki mam piec — opowiada rolnik spod Krakowa. — Usłyszałem, że mam czas na wymianę do końca sezonu grzewczego, bo mój kopciuch nie spełnia norm, jest piecem trzeciej klasy bez podajnika. Teraz rozważam, czy nie kupić pieca do ogrzewania domu zbożem albo pelletem — dodaje gospodarz w połowie listopada 2023.
W województwie małopolskim rzeczywiście jeden z terminów mija wiosną 2024 roku.
Do 30 kwietnia 2024 roku trzeba wymienić kocioł na węgiel lub drewno, który nie spełnia wymogów co najmniej klasy 3. Termin wymiany został przesunięty z końca 2022 roku.
Na co możliwa jest wymiana? Serwis Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego poświęcony jakości powietrza wskazuje kilka rozwiązań. Stary kocioł można zastąpić:
- ogrzewaniem z miejskiej sieci ciepłowniczej,
- ogrzewaniem elektrycznym,
- pompą ciepła,
- kotłem gazowym,
- kotłem na lekki olej opałowy
- lub kotłem na węgiel czy drewno spełniającym wymogi ekoprojektu.
Kocioł na węgiel lub drewno klasy 3 lub 4 będzie obowiązek wymienić do końca 2026 roku. Kocioł klasy 5 zainstalowany przed 1 lipca 2017 roku, można używać bezterminowo.
W przypadku pieców i kominków od 1 maja 2024 roku będzie dopuszczone używanie tylko urządzeń, które spełniają wymagania ekoprojektu lub mają sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80%. Dane dotyczące sprawności cieplnej zawiera dokumentacja techniczna lub instrukcja kominka lub pieca. Urządzenia grzewcze, które nie spełniają tych wymagań, będą musiały zostać wymienione lub wyposażone w urządzenia redukujące emisję pyłu np. elektrofiltry.
Kto może kontrolować piece i jakie grożą kary?
Prawa do przeprowadzania kontroli mieszkańców mają w zakresie prawa miejscowego wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast oraz upoważnieni przez nich pracownicy urzędów gmin lub straży gminnych.
Województwo Małopolskie wyjaśnia, że uprawnienia do przeprowadzenia kontroli oraz nakładania mandatów karnych ma również Policja, a w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Kontroler będzie oczekiwał okazania przez użytkownika urządzenia grzewczego dokumentów potwierdzających, że piec, kocioł lub kominek, z którego korzysta, spełniają wszystkie wymogi określone w uchwale antysmogowej. W praktyce może być np. instrukcja użytkowania urządzenia (jeśli zawiera wymagane dane) lub wyniki badań emisji z urządzenia.
W przypadku, gdy kontrolujący stwierdzą, że nie spełniamy zapisów uchwały antysmogowej, możemy zostać ukarani mandatem do 500 zł. Kontrolujący może również skierować wniosek do sądu o ukaranie karą grzywny do 5 tys. zł. Co ważne, karę można nałożyć ponownie przy każdym przypadku eksploatacji instalacji niezgodnie z uchwałą antysmogową, podaje powietrze.malopolska.pl.
Do kiedy trzeba wymienić piec typu kopciuch w innych województwach?
Prawie w całej Polsce obowiązują uchwały antysmogowe, które określają m.in. czym można ogrzewać i jakimi piecami.
Od 1 stycznia 2024 roku korzystanie z kopciuchów ma być karane w województwie wielkopolskim, mówi o tym uchwała Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. Jak przypomina Portal Samorządowy, do końca 2023 r. należy wymienić na tym terenie wszystkie kotły pozaklasowe, następnie do końca 2025 roku zastąpić piece kaflowe lub typu koza, a do końca 2027 r. jest czas, by wymienić kotły spełniające wymogi klasy 3 i 4.
Cześć zarządów województw chce przesunąć wejście w życie ograniczeń związanych z używaniem tzw. kopciuchów. Takie przymiarki czyni na przykład zarząd województwa kujawsko-pomorskiego, który chce przesunąć terminy wymiany kotłów i kominków do 2030 roku.
Terminy wymiany pieca w poszczególnych województwach, wynikające z uchwał antysmogowych, zebrał serwis regioDom.pl.
Dotacje do nowego pieca z programu Czyste Powietrze
Wymiana źródła ogrzewania do spory wydatek, sięgający często kilkunastu albo kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Urzędy miast i gmin zachęcają mieszkańców do korzystania dotacji z programu Czyste Powietrze. Wymiana pieców przebiega jednak dość wolno. Wnioski można składać od 19 września 2018 r. i według stanu z 10 listopada 2023 r. złożyliśmy ich 723,5 tys. Najczęściej pojawiającymi się we wnioskach źródłami ciepła są:
- Kotły gazowe kondensacyjne 36%
- Pompy ciepła powietrzne 30%
- Kotły na biomasę 18.7%
- Kotły węglowe 9.6%
W ostatnich miesiącach spada zainteresowanie pompami ciepła na rzecz kotłów gazowych kondensacyjnych.