Thuisbatterij verdien je nooit terug? Deze maatschappij beweert van wel

De meesten zeggen: een thuisbatterij om energie op te slaan is geen goede investering. Maar één bedrijf beweert nu dat je er toch geld mee kunt verdienen, namelijk als je de thuisaccu actief laat zijn op de zogenoemde onbalansmarkt. Maar is dat zo? En hoe werkt dat?

Steeds meer bedrijven bieden een thuisbatterij aan. Maar een rekensommetje door RTL Nieuws maakte onlangs duidelijk dat je zo’n apparaat niet moet kopen om je energiekosten omlaag te krijgen. Dat gaf zelfs thuisbatterijaanbieder Charged toe. “Iedereen erkent dat de terugverdientijd te lang is”, zei eigenaar Roeland Nagel.

Energiemaatschappij Zonneplan zegt nu dat het tóch interessant kan zijn om een batterij aan te schaffen. De verwachting is dat een accu van 8000 euro in vijf jaar is terugverdiend. Voorwaarde is dat je de accu ook moet kunnen laten laden en ontladen op de zogenoemde onbalansmarkt.

Onbalansmarkt werkt anders

Onbalansmarkt? Ja, dat is een markt waar consumenten nu niet actief op zijn. De meesten krijgen elektriciteit voor een vastgestelde prijs via een vast contract via hun energiemaatschappij. Andere kiezen voor een variabel contract waarbij de prijs om de paar maanden kan veranderen.

Sinds een tijdje kun je ook kiezen voor dynamisch. In dat geval varieert de prijs van elektriciteit ieder uur. Die prijzen worden een dag van tevoren bekendgemaakt. Zo kun je slim omspringen met gebruik, zoals het opladen van de elektrische auto of dus een thuisaccu.

Die dynamische contracten werken met de prijzen op de zogenoemde day-ahead-markt. Daarnaast heb je nog de langetermijnmarkt en de intradaymarkt, maar dat mag je vergeten. De thuisaccu van Zonneplan doet zaken op de onbalansmarkt.

Op de onbalansmarkt varieert de prijs per kwartier en reageert die op plotselinge gebeurtenissen, als de vraag opeens niet goed aansluit op het aanbod. Dat kan bijvoorbeeld als de wind opeens wegvalt, als er een storing is in een energiecentrale of als een gebruiker opeens meer afneemt dan van te voren is aangegeven.

De prijzen voor energie op de onbalansmarkt liggen hoger en zijn grilliger dan de gewone energieprijzen. En die prijzen zijn daarom een stuk interessanter. Zonneplan beweert nu dat als je het laden en ontladen kunt automatiseren, dat tóch geld valt te verdienen met de accu.

Powerplay

Zonneplan biedt een totaalpakket aan waarbij je een contract afsluit bij hun eigen energiemaatschappij. Je krijgt dan een thuisaccu in combinatie met een automatiseringsproces dat de prijzen op de energiemarkten volgt. Dat gebeurt op basis van kunstmatige intelligentie. Het bedrijf noemt dit AI-platform ‘Powerplay’.

De batterij laadt dus goedkoop op wanneer er een overschot aan stroom op het net is en verkoopt die stroom weer tegen hoge prijzen bij tekorten. Op die manier stabiliseer je het elektriciteitsnet. De thuisbatterij van Zonneplan kan met 10 kW vermogen laden.

Zijn er geen addertjes onder het gras? Henry Lootens, elektrotechnisch specialist, heeft wel wat kanttekeningen. Het belangrijkste is misschien wel dat je geen garanties hebt dat je de investering terugverdient. De energiemarkt is flink in beweging. Ook komen er steeds meer initiatieven bij. “Hoe meer mensen en bedrijven zich met dit soort energiemarkten gaan bezighouden, hoe groter de spreiding van de onzekerheid.”

Demopagina

Zonneplan publiceerde deze week een demopagina, waarop de verrichtingen van een 20 kWh-testinstallatie in Zwolle live zijn te volgen. Zo kun je in ieder geval kijken hoe het apparaat het doet. De accu gaat de hele dag op en neer: het ene kwartier laadt de batterij op, terwijl hij het volgende kwartier alweer kan besluiten te ontladen. De batterij verdiende sinds de installatie op 1 november 600 euro.

Afgelopen dinsdag behaalde de thuisbatterij, Nexus geheten, een record. Op die dag was het direct na zonsondergang plotseling een tijd windstil – en dat was klaarblijkelijk een interessant moment om energie vanuit de batterij het net op te laten stromen. De installatie verdiende ruim 20 euro op één dag.

De verwachting is dat de accu van Zonneplan van 8000 euro dus in vijf jaar is terugverdiend. De kleinere variant met 10 kW-opslag in een kleine zes jaar.

Groene stroom

De energiemaatschappij stelt op de website dat je met de accu ook nog eens groen bezig bent. Met de batterij verminder je de CO2-uitstoot van fossiele centrales, stelt het bedrijf. Het ene moment is er immers te veel goedkope groene stroom, daarmee vul je de accu. Het andere moment moeten fossiele centrales bijspringen. Maar die hoeven minder hard te draaien, want op dat moment kunnen de accu’s van Zonneplan de (groene) energie ontladen.

Lootens zegt de prijs op de onbalansmarkt niet per se wat zegt over hoe ‘groen’ die stroom is. De energie op de onbalansmarkt kan ook goedkoop zijn omdat consumenten en bedrijven minder energie vragen dan eerder was voorspeld.

“Dat kun je inderdaad niet 1 op 1 vertalen”, geeft Frank Breukelman van Zonneplan toe. “Maar afgelopen dinsdag, op onze piekdag, was er ontzettend veel zon en werden de accu’s dus met groene stroom geladen en ontladen toen de zon onder was en het windstil was. Je ziet wel een duidelijke link.”

Congestie en onbalans

Verder stelt Zonneplan dus dat de accu het net helpt stabiliseren. Landelijk gezien is dat zeker het geval, maar Lootens benadrukt wel dat je onderscheid moet maken tussen congestie en onbalans. Congestie is dat je meer energie hebt dan door de kabels kan. “Dat kan dus ook bij jou in de straat gebeuren als iedereen zo’n batterij van Zonneplan aanschaft”, zegt Lootens. “Als die accu’s allemaal gaan ontladen omdat de prijs hoog is, kun je nieuwe problemen krijgen.”

Op dit moment kampen veel regio’s met netcongestie: op sommige plekken zit het net vol. Als je de lokale vraag en het lokale aanbod beter op elkaar aan laat sluiten, kan weer ruimte ontstaan. De accu’s van Zonneplan kunnen in theorie een oplossing zijn, maar dat is nu nog niet per se het geval.

“Wij zetten ons nu inderdaad vooral in om consumenten zoveel mogelijk rendement te geven”, zegt Breukelman van Zonneplan. “Wij zijn in staat een batterij in Groningen op te laden en Zeeland te ontladen, omdat het lokale energienet op dat moment iets anders vraagt. Maar er is nog geen financiële prikkel om dat te doen. In landen als Zweden en Noorwegen is dat wel zo.”