Hoge olie-inkomsten geven Poetin financiële slagkracht om oorlog in Oekraïne door te zetten
Sergei Guneyev/Pool/AFP via Getty Images
De belangrijkste handelspartners van Rusland worden verder onder druk gezet door de dreiging van zwaardere Amerikaanse sancties voor landen die zaken doen met Moskou. Dit lijkt nu zichtbaar te worden in de handelsvolumes van landen als China en Turkije met Rusland. Tegelijk weet het regime van president Vladimir Poetin nog steeds te profiteren van hoge inkomsten uit de internationale verkoop van Russische olie.
Volgens de Britse zakenkrant Financial Times is de goederenexport vanuit Turkije en China naar Rusland in het eerste kwartaal van dit jaar aanzienlijk gedaald. Zo ligt de export vanuit Turkije op jaarbasis ruim 30 procent lager. Daarbij is de Turkse export van goederen die cruciaal zijn voor de Russische oorlogseconomie met 40 procent gedaald.
Achter die verschuiving zit het Amerikaanse ministerie van Financiën. Dat heeft afgelopen december waarschuwingen uitgevaardigd aan landen en bedrijven die de handel met Rusland faciliteren.
De VS heeft zich ook specifiek gericht op banken in landen als de Verenigde Arabische Emiraten en Oostenrijk die de handel met Rusland faciliteren. De meeste banken hebben daarop hun blootstelling aan de Russische handel beperkt om Amerikaanse strafmaatregelen te vermijden.
“Het logische eindpunt hiervan is dat Rusland Iran wordt”, zegt een hooggeplaatste Russische investeerder tegen de FT, verwijzend naar de sancties tegen Teheran.
Het feit dat het voor Rusland steeds moeilijker wordt om geld of goederen te verplaatsen, vormt een toenemende bedreiging, aangezien het land zijn uitgaven heeft opgevoerd om de economie draaiende te houden en de oorlog in Oekraïne te financieren.
Doordat de VS banken in het buitenland aanpakt, als ze de Russische handel ondersteunen, moet die handel noodgedwongen ook vaker worden afgerekend in bijvoorbeeld de Russische roebel. Zo moeten Indiase oliehandelaren steeds vaker in roebels betalen als ze Russische olie kopen. Het nadeel daarvan is dat de roebel beperkt inwisselbaar is tegen andere valuta.
Olie-inkomsten van Rusland blijven hoog, mede door stijging olieprijs
Toch lijkt het erop dat het Rusland nog altijd redelijk goed lukt om zijn olie kwijt te raken bij internationale afnemers. In april zijn de olie- en gasinkomsten van Rusland verdubbeld, zo meldde persbureau Bloomberg maandag. Hiermee blijft de belangrijkste bron voor de financiering van de oorlog in Oekraïne intact.
Een belangrijke steun in de rug voor Rusland was de stijging van olieprijzen afgelopen maand. Uit gegevens van de Russische Federale Belastingdienst blijkt dat de piek in de begrotingsinkomsten gekoppeld was aan de prijs van ruwe olie uit de Oeral. Die lag in april op gemiddeld 70,34 dollar per vat, een aanzienlijke sprong ten opzichte van de gemiddelde prijs in dezelfde maand een jaar eerder. In april 2023 kostte een vat Oeral-olie gemiddeld 48,67 dollar.
De internationale prijs voor Russische olie is afgelopen maand boven het niveau van 60 dollar per vat uitgekomen, dat de G7-landen als maximum proberen op te leggen via sanctiemaatregelen.
De totale olie- en gasinkomsten van de Russische staat zijn in april met 90 procent gestegen ten opzichte van een jaar eerder tot 1.200 miljard roebel, ofwel bijna 14 miljard dollar.
Bij de opbrengst in roebel speelt overigens ook een valuta-effect mee, want de Russische munt is in een jaar tijd met ruim 20 procent gedaald tegenover de dollar, aldus Bloomberg.
Bloomberg Economics merkt op dat de robuuste groei van de Russische olie- en gasinkomsten te danken is aan de sterke wereldwijde vraag, het relatief lage aanbod van olie, nieuwe exportinfrastructuur in Rusland en de strenge controle van de staat op de inkomsten van Russische olie-exporteurs.
De gegevens van Bloomberg laten ook zien dat Rusland in 2024 omgerekend ongeveer 126 miljard dollar aan belastinginkomsten uit olie en gas mag verwachten. Die prognose ligt iets boven de eigen schattingen van de Russische regering.
Hiermee is er nog aanzienlijke ruimte dit jaar voor president Poetin om de oorlog in Oekraïne te blijven financieren.