Hamburgeri ABDye kaptıran Almanyanın gözü dönerde mi?

Hamburgeri ABDye kaptıran Almanyanın gözü dönerde mi?

Döner, kuşkusuz Türkiyede fast-food denilince akla gelen ilk yemeklerden biri…

Ancak döner artık yalnızca bizde değil, Almanyada da akla gelen ilk fast food. Öyle ki Almanların kendilerine ait bir lezzet olarak tanımladığı currywurstü bile geçmiş durumda… Hatta dünyanın en zenginlerinden Elon Muskın kendi deyimiyle favori Alman yiyeceği.

Hamburgeri ABDye kaptıran Almanyanın gözü dönerde mi?

Almanya Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeierın Türkiye ziyareti sırasında Alman Büyükelçiliğine ait Tarabya rezidansında döner kesmesi gündem olurken Türk Döneri, Alman Döneri tartışmaları da yeniden alevlendi.

Tüm bunlarla birlikte dün dönerin geleneksel ürün adı olarak tescil edilmesi için Türkiye tarafından Avrupa Birliğine (AB) yapılan başvurunun ilanı, AB Resmi Gazetesinde yayımlandı. 3 aylık itiraz süresinin dolmasının ardından tescil edilmesi ve Türkiyeden ABde tescillenen ilk geleneksel ürün adı olmasına ise kesin gözüyle bakılıyor.

TÜRKİYEDEKİ TARİHİ 1800LERE, ALMANYADAKİ HİKAYESİ 1970LERE GİDİYOR

Dönerin tarihi 1800lü yılların başına kadar uzanıyor. Almanyadaki hikayesi ise 1972de, Almanyaya giden Türk işçi Kadir Nurmanın Berlindeki Bahnhoff Zoo semtinde pide içinde et satmaya başlamasıyla başlıyor.

Sonrasında zenginleştirilen dönere salata ve sos da eklenmeye başlanıyor ve bugün Almanyadaki halini alıyor.

Almanlara göre döner; Türkler ile ülkeye gelse de dönerin ayaküstü yemek olarak dünya kariyeri Almanyada başladı. Türkiyede ise bu konuda görüş tam tersi.

İSTANBULDAN FAZLA DÖNERCİ BERLİNDE VAR

Bu konuda görüşler farklı olsa da kesin olan bugün Almanyada döner ve on binlerce dönerci Almanya ekonomisi için büyük önem taşıyor. Almanya hükümetinin Deutschland.de sitesinin Avrupa Türk Dönercileri Derneğinin (ATDID) verilerine dayandırdığı haberine göre Almanyada günlük döner tüketimi günde tam 550 ton civarında.

Tüm Dönerciler Derneğinin 2020 verilerine göre ise Türkiyede bu oran 900 ton kadar. Kitapta yer alan verilere göre Almanyada 40 bin civarında döner mağazası bulunurken bunların 4 bini başkent Berlinde bulunuyor, yani İstanbuldan daha fazla.

Rakamlar kadar araştırmalar da Almanların dönere olan dayanılmaz ilgisini doğruluyor. Alman dpa haber ajansı tarafından yaptırılan YouGov anketinin sonuçları da ülkenin currywurst yerine döneri tercih ettiğini ortaya koydu.

Yetişkin katılımcıların yaklaşık yüzde 45i, körili sosis olarak da bilinen currywurst yerine döneri yemeyi tercih ettiklerini söyledi. Almanyada 40 bin civarında dönerci bulunuyor; bunların 4.000i başkent Berlinde, yani İstanbuldan daha fazla.

DÜNYACA ÜNLÜ İSİMLERİN KARİYER PLANLAMASI DÖNERCİ AÇMAK

Pek çok ünlü isim de döner sektörüne ağırlık verirken bunların arasında eski Galatasaraylı futbolcu Podolski yer alıyor. 6 yıl önce Kölnde ilk dönerciyi açan Polonya asıllı Alman futbolcu Lukas Podolski, başarıların ardından 30dan fazla şube açtı.

Futboldan kazandığı paralar içinde yer alsa da Podolskinin 180 milyon sterlinlik servetinin büyük kısmı kurucusu ve ortağı olduğu Mangal Dönerden geliyor.

SATIŞLARI DÜNYACA ÜNLÜ FAST FOOD ZİNCİRLERİNİ GEÇTİ

Döner: Eine türkisch-deutsche Kulturgeschichte kitabının yazarı Eberhard Seidelin aktardığına göre ortalama olarak her Alman yılda en az 16 kebap yiyor.

Almanlar, 80 bin çalışanı olan yaklaşık 18 bin 500 kebap dükkanından yiyecek alıyor; bu da her 4 bin 500 kişiye bir kebap dükkanının düşmesi anlamına geliyor. Ve bu kebaçılar McDonalds, Burger King, Nordsee GmbH, IKEA Almanya, Starbucks veya Mövenpick gibi Almanyadaki en büyük on oyuncunun toplamından daha fazla satış yapıyor.

ALMANYADAKİ DÖNER SEKTÖRÜ YILLIK 2,3 MİLYAR EURO

Almanyadaki asıl fark ise ihracat noktasına kendisini gösteriyor. Zira verilere göre Almanya günde 550 ton tüketirken, aynı miktarda döner ise Almanyada dışarıya ihraç amaçlı üretiliyor. ATDIDe göre, Almanyadaki döner sektörü yıllık yaklaşık 2,4 milyar euro, Avrupa genelinde ise yaklaşık 3,5 milyar euroluk satış gerçekleştiriyor.

Uluslararası Döner Federasyonunun (UDOFED) Genel Başkanı Mehmet Mercan geçtiğimiz yıllarda yaptığı açıklamada Türkiyede ise sektörün iç pazar ile kısıtlı kaldığını belirterek “Ülkemizde dönerinde içinde bulunduğu et ve et ürünleri ihracatı 30 milyon dolar. Avrupada bu rakam 50 milyar euro. Dünya pazarı 100 milyar dolar” açıklamasında bulunmuştu.

DÖNERE ENFLASYON ETKİSİ ÜLKEYİ KARIŞTIRDI

Öte yandan Almanyada bu kadar ilgi gören lezzet enflasyondan etkilenince ülkede bambaşka tartışmalar yarattı. Öyle ki dönerin fiyatının 4 euronun üzerine çıkması hatta bazı yerlerde 9-10 euroyu görmesi sonrası Almanya Başbakanı Scholz konuya ilişkin sorulara bizzat kendi hesabından yanıt vermek zorunda kaldı.

#flourish#17726318#

Scholz, Bundeskanzler adlı resmi Instagram hesabından yaptığı video paylaşımında “Son zamanlarda özellikle gençlerden döner fiyatına bir üst sınır getirilmesi yönünde talepler geliyor. Ancak serbest pazar ekonomisinde yaşıyoruz ve fiyatlar, arz talebe göre belirleniyor. Aynı zamanda döner üreticilerinin üstesinden gelmeleri gereken bir maliyet fiyatları var. Yani dönerin fiyatı için bir üst tavan sınırlaması getirilmeyecek. Ancak Almanyada enflasyon son zamanlarda ciddi oranda düştü ve daha da düşecek. Bu konuda Avrupa Merkez Bankası çok güzel bir iş ortaya çıkardı ve tabii federal hükümet de aynı şekilde” diyerek vatandaşlarını sakinleştirmeye çalışsa da fiyatlar yükselmeye ve Almanları rahatsız etmeye devam ediyor.

ALMAN DÖNERİ İKİNCİ BİR YUNAN YOĞURDU VAKASINA DÖNÜŞÜR MÜ?

Almanların döner ile bu denli iç içe olduğu bir süreçte ise Türkiyeden farklı eleştiriler hakim. Zira AB genelinde dönere Alman döneri denilmeye başlanması, ikinci bir Yunan yoğurdu vakasının yaşanıp yaşanmayacağı endişelerini de akıllara getiriyor.

Kendi ülkesinden çıkan hamburgeri ABDye kaptıran Almanyanın Türkiyeden çıkan döneri sahiplenmeye çalıştığı kesin. Bunun ne kadar başarılı olacağı ve Türkiyenin bunu için atacağı adımların ne kadar güçlü olacağını ise zaman gösterecek.

PEKİ HAMBURGER KİME AİT?

Almanyanın Hamburg şehrinden bir tüccar, 19. yüzyılın ortalarında ticaret amacıyla gittiği Orta Asyada Tatar Bifteğini gördü ve bu lezzeti Almanyaya getirerek Hamburg bifteği olarak sundu. Daha sonraları bir aşçı bu eti kızartarak servis etti ve ona “Hamburga ait” anlamında hamburger adını verdi. Ancak bugün sorsanız hamburger kimin icadı diye herhalde yüzde 90 ABDlilerin sanır zira kim dünya markası haline getirirse adı onunla anılır.

* Haberin görseli Associated Press ve Shutterstocktan servis edilmiştir.