Murat Fevzi Tanırlı Futbolu yaz-boz tahtasına çeviren IFAB’ın son bombası: Mavi kart

Futbolu yaz-boz tahtasına çeviren IFAB’ın son bombası: Mavi kart

Murat Fevzi Tanırlı

2 Mart’taki toplantıda oyun kuralları kitabından hakemi de çıkarın bari!

İskoçya Futbol Federasyonu başkanlığında 2 Mart 2024 tarihinde Glasgow’da İFAB’ın 138. Yıllık Genel Toplantısı gerçekleşecek ve oyun kurallarındaki yeniliklere karar verilecek. İFAB’ın kuralları yapboz tahtasına çevirdiği ve Zihni Sinir tadında önerilerle gündeme gelmeye başladığı son 10-15 yıllık süreçte kutudan bu kez ne çıkacak endişeyle bekler olduk.

YiNE PENALTILAR VE ELLE OYNAMALAR

Her toplantının oyuncağı olan elle oynamalar ve penaltıyla ilgili değişiklikler yine kapıda. Lakin futbol dünyasının ana gündemi ‘mavi kart.’ Oyun kurallarında gençler, veteranlar, engelliler ve grassroots futbolunda ‘sin bins’ diye bilinen ve yıllardır var olan ‘bazı/tüm sarı kartlar için geçici oyun dışı bırakma cezası’nın en üst lig seviyelerinde de uygulanması planlanıyor. Hakemleri aldatmaya yönelik hareket yapan, aşırı itiraz eden veya kaba davranış sergileyen oyuncular 10 dakika saha kenarına gönderilecek. VAR geldiğinde ‘hakem hatası bitecek’ zannedilen futbol dünyasında yine subjektif tespitler nedeniyle tartışmalar artacak.

MAVi KART ETKiSi NASIL OLUR?

Konu gündeme ilk geldiğinde, abartılı itiraz ve aldatma kültürümüzü (!) düşünerek ‘ceza alacak oyunculara saha kenarında yer bulabilmek için yedek kulübelerinin yanına 2+1 ev gerekir’ diye yazmıştım. Yüzüne darbe gelmediği halde sahtekârlık yapan oyuncuların olmadığı, otoritenin başarılı yaptırımlarla yönettiği İngiltere ve Almanya gibi ülkelerden de mavi karta tepkiler geldi. Başta Jürgen Klopp ve Ange Postecoglou olmak üzere teknik direktörlerin de eleştirdiği mavi kart sisteminin ilk akla gelen artı ve eksileri neler olabilir?

ARTILAR:

Takımını yalnız bırakacak oyuncuların olası kötü sonuçlarda ana hedef haline gelmesi, gelecekte caydırıcılık açısından etkili olabilir.

Puan kaybının öznesi olmak, kronik itiraz hastası oyuncularda mahcubiyet yaratabilir. · Basit bir taç kararına bile itiraz eden oyuncu profilinden kurtulmak adına destekleyici olabilir.

Rakibin eksik kalmasını fırsata çevirmek isteyen takımın atak arzusu oyunu renklendirebilir.

İki tarafın da yenilmeme adına kontrollü bir oyun sergilediği maçın sıkıcı gidişatını değiştirebilir.

EKSiLER:

10 dakika eksik kalacak olan takım, oyunu iyice soğutup yavaşlatabilir. Hele skor avantajına da sahipse yandık!

VAR müdahalesiyle oyunun ritminin bozulmasına dahi tepki gösterilirken, bir de mavi kartla oyuncuların giriş/çıkış seremonisi zaman sıkıntısına yol açabilir.

Hakemlerin itiraz tolere seviyesi, sportmenlik dışı kavramına yaklaşımı, aldatma değerlendirmeleri farklılık gösterdiğinden, VAR’daki standartsız karar tartışması yine yaşanabilir.

SAHA DIŞINDA GÖREViNi iYi YAPMAYANLARIN CEZASINI HAKEMLER Mi ÇEKECEK?

Mavi kart uygulamasını, İFAB’ın futbolun doğasından uzak yeni saçmalıklarından biri olarak gördüğümü belirtmeliyim. Hakemlerin disiplin tutarsızlıkları var oldukça, federasyonların komiteleri görevini layıkıyla yapmadıkça ve caydırıcı cezalar gelmedikçe, yeşil zemindeki hakeme yeni polislik görevleri yüklemekten başka bir şey değil. İtiraz, aldatma veya sportmenlik dışı davranışlara yaptırımın karşılığı kural kitabında zaten tanımlı ve caydırıcı cezaları mevcut.

Lakin sorun, kuralın olmaması değil, hakemler tarafından layıkıyla uygulanmaması. Mavi kartla hakemlerin bu kez ihlalleri doğru değerlendireceğini varsaymak da İFAB’ın pembe rüyası olsa gerek.

10 DAKiKALIK SÜREYi KiM KONTROL EDECEK?

10 dakika bekleme cezasının süresini kim tutacak? Hakemin onca yükü ve oyun konsantrasyonuyla bu cezayı takip edecek hali olmayacağına göre nasıl olacak?

4. hakem mi görevlendirilecek ya da basketboldaki gibi masa hakemi mi getirilecek?

Yoksa Riva’daki AVAR, 10 dakika süresinin dolduğunu hakeme mi bildirecek?

SAHADAKi HAKEM YAPAMAZ

Sahadaki hakemlere bu rolün verilme ihtimali kabul edilebilir bir durum değil. 10 kişi kalan takımın oyunun akışını bozmaması, iyice yavaşlatıp içine etmemesi için süre topun oyun dışı kaldığı anlarda durdurulacak mı? Cevap hayır ise bittik!

Mavi kart görüp saha dışına gelen oyuncu, ceza alan bir oyuncu psikolojisinde olacak. Kenarda motorun soğumasını bekler edada duracağı veya sakin kalacağı gibi akıl almaz bir öngörü mü var?

4. hakemle, ısınan oyuncularla veya kulübelerle yeni gerilimlere çanak tutulmayacak mı? “Oyuncu çıktı mı, girdi mi?” gibi süre çalan yeni kontroller doğacak.

OYUNCUNUN HALi NASIL OLUR?

Belki de en kötüsü, hakemden mavi kart görüp 10 dakika sonra sahaya dönen oyuncunun, kalan sürede hakeme, oyuna karşı tavrı ve yaklaşımı nasıl olacak? Haksız bulduğu kararınndan dolayı oyunu gerecek mi?

HAKEM KALiTESi VE SAYISI AZALIYOR

Sevgili iFAB, dünyada neler olduğunun pek farkında değilsin, biliyorum. Lakin “BE A REFEREE (hakem ol)” diye UEFA kampanya başlattı. Hakem sayısı azalıyor. Süper Lig’de ve Avrupa’da hakem kalitesi de her geçen gün düşüyor. Seneye de Oyun Kuralları kitabından ‘5. Kural: Hakem’i kaldır da rahat edelim. Ne dersin, yakışır sana!