Μυστηριώδης πινακίδα επτά αιώνων περιμένει 20 χρόνια για να αποκρυπτογραφηθεί

Οι αρχαιολόγοι σταμάτησαν να ασχολούνται με την πινακίδα, όταν συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να λύσουν το μυστήριο που κρύβουν τα λόγια που είναι χαραγμένα επάνω της.

Μια μυστηριώδης πινακίδα, από μόλυβδο, που χρονολογείται από τον 13ο – 14ο αιώνα, προκαλεί επί 20 χρόνια τώρα τους αρχαιολόγους, να λύσουν τον γρίφο που είναι χαραγμένος επάνω της. Η πινακίδα εκτίθεται στο Μουσείο του Παλατιού των Μεγάλων Δουκών στην Βίλνα, πρωτεύουσα της Λιθουανίας. Είναι τοποθετημένη σε περίοπτη θέση και φέρει μια γραφή που δεν έχει ακόμη αποκρυπτογραφηθεί.

Η μυστηριώδης πινακίδα βρέθηκε πριν από είκοσι χρόνια κατά την εξερεύνηση των κάστρων της Βίλνας. ( Σ.σ. η αγγλική ονομασία της πόλης είναι Βίλνιους.) Οι αρχαιολόγοι χρησιμοποιούσαν ανιχνευτή μετάλλων για να βρουν την τοποθεσία όπου βρίσκονταν μερικές από τις πρώτες ξύλινες κατασκευές. Περίμεναν να βρουν έναν θησαυρό ή ένα απλό τσεκούρι και έμειναν έκπληκτοι όταν το μεγάλο αντικείμενο που βούιζε στ’ αυτιά τους,, αποδείχθηκε ότι ήταν μια ορθογώνια μεταλλική λωρίδα με παράξενες χαράξεις.

Η μεταλλική πλάκα, μήκους δεκαεννέα εκατοστών, πλάτους τεσσάρων εκατοστών και πάχους σχεδόν μισού εκατοστού, βρέθηκε καρφωμένη σε μια ξύλινη βάση.

Η πινακίδα με την μυστηριώδη εγχάραξη, όπως εκτίθεται στο Μουσείο του Παλατιού των Μεγάλων Δουκών.

Τι είναι γραμμένο στην πινακίδα

Η μυστηριώδης πινακίδα έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον όχι μόνο των Λιθουανών, αλλά και ξένων ερευνητών. Προσπάθησαν να ανακαλύψουν τι θα μπορούσε να είναι γραμμένο σε αυτό: θα μπορούσαν οι Λιθουανοί να έχουν τη δική τους γραφή από την αρχαιότητα και αυτό να είναι το πρώτο ίχνος μιας τέτοιας πιθανής γραφής;

Μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί δείγματα παλαιάς λιθουανικής γραφής, αν υπάρχουν. Οι ερευνητές έψαχναν μανιωδώς για ανάλογα ή παρόμοια σύμβολα – και καθώς τα μυστήρια μεγάλωναν, έγινε σαφές ότι δεν επρόκειτο για τυχαίες μουτζούρες.

“Προσπαθήσαμε να βρούμε μια λογική εξήγηση για τα σημάδια: στις πλευρές της πινακίδας, η αρχή και το τέλος ήταν σημειωμένα με σταυρούς, σαν να σηματοδοτούσαν την αρχή και το τέλος του κειμένου”, δήλωσε ο Gintautas Striška, επικεφαλής του Τμήματος Αρχαιολογίας και Αρχιτεκτονικής, στο Μουσείο του Παλατιού των Μεγάλων Δουκών της Λιθουανίας.

Τα ελληνικά γράμματα στην πινακίδα

“Το κείμενο αποτελείται σαφώς από πολλές γραμμές. Η πάνω γραμμή φαίνεται να είναι γραμμένη με δύο τρόπους – σημάδια και γράμματα, και η κάτω γραμμή έχει αρκετές ακόμη γραμμές με διάφορες επιγραφές”, πρόσθεσε.

“Εκείνη την εποχή πιστεύαμε ότι ένα μέρος του κειμένου μπορεί να ήταν γραμμένο στα αρχαία ελληνικά. Με τη βοήθεια γλωσσολόγων, είδαμε ότι ένα μέρος του θα μπορούσε να μεταφραστεί ως ‘Algirdas Basileus’ – δηλαδή ‘Βασιλιάς Algirdas’”, δήλωσε ο Striška.

Ο Μέγας Δούκας της Λιθουανίας, Αλγκίρντας πιθανόν να αναφέρεται στην πινακίδα. Εδώ σε ζωγραφιά του 1578 (Φωτό: Μουσείο Παλατιού των Μεγάλων Δουκών).

“Τα γράμματα μοιάζουν μόνο με ελληνικά γράμματα και το άτομο που τα χάραξε μπορεί να παρέλειψε κάτι ή να συνδύασε πολλά γράμματα σε ένα, καθιστώντας την αποκρυπτογράφηση της καταγραφής δύσκολη”, πρόσθεσε.

Η κύρια πινακίδα θα μπορούσε να αναφέρεται στον Μεγάλο Δούκα Algirdas, ο οποίος κυβέρνησε τη Λιθουανία από το 1345 έως το 1377. Σύμφωνα με τον Striška, ο βυζαντινός αυτοκράτορας είναι γνωστός ως Basileus, αλλά ο Algirdas δεν είχε αυτόν τον τίτλο. Σε επιστολή του προς τον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης το 1370, αναφερόταν στον εαυτό του ως Βασιλεύς. Ήταν μια προσπάθεια να αποδείξει ότι ήταν ένας κυρίαρχος ηγεμόνας συγκρίσιμος με τον βυζαντινό αυτοκράτορα.

Τα μυστικά της πινακίδας

“Επομένως, μια τέτοια επιγραφή στην πινακίδα είναι απολύτως εύλογη”, δήλωσε ο Striška. “Αλλά η μικρή πινακίδα κρύβει περισσότερα μυστικά: όταν άρχισε η αποκατάσταση του ευρήματος, αποδείχθηκε ότι και η πίσω πλευρά της πινακίδας είχε γραφή”.

Ο αρχαιολόγος λέει ότι πολλές λέξεις μοιάζουν με ονόματα. Υπάρχει μια καλύτερα διατηρημένη δίγραμμη επιγραφή, όπου τα χαραγμένα γράμματα μπορούν να διαβαστούν ως Marem Byoyb. Αρκετές άλλες εγγραφές δίπλα της μπορεί επίσης να αναφέρονται σε ονόματα.

Η μυστηριώδης επιγραφή πιθανότατα γράφτηκε από περισσότερα από ένα άτομα.  Μικρότερα, κάπως διαφορετικής εμφάνισης χειροποίητα σκαλισμένα γράμματα από μαλακό μέταλλο βρίσκονται στο κάτω μέρος, ενώ σχολαστικά χαραγμένα σύμβολα και κεφαλαία γράμματα βρίσκονται στο πάνω μέρος.

Γιατί δεν αποκρυπτογράφησαν την εγγραφή στην πινακίδα

Είναι επίσης πιθανό οι επιγραφές στην πλάκα να είναι χαραγμένες σε διάφορες γλώσσες, καθιστώντας την ανάγνωση δύσκολη.

Τα ονόματα που αναγράφονται στην πινακίδα θα μπορούσαν να είναι υπογραφές των συμμετεχόντων σε μια εμπορική συμφωνία. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο, αν επιβεβαιωθεί μια τέτοια εκδοχή, θα έχουμε ένα από τα πρώτα ονόματα εμπόρων στη Λιθουανία.

Όταν οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν να βρουν απάντηση, σταμάτησαν τις εικασίες και άφησαν το έργο αυτό για το μέλλον.