Çin: Filipinli komutanın ses kaydı var
Çin: Filipinli komutanın ses kaydı var
Çin, Filipinler ile ihtilaflı İkinci Thomas Sığında karaya oturan Filipin gemisine yapılacak ikmal seferlerine ilişkin Filipin ordusunun Güney Denizinden sorumlu Batı Cephesi Komutanı Amiral Alberto Carlosa ait olduğunu iddia ettiği ses kaydının dökümünü yayımladı.
Manila Timesın haberine göre, Carlosa ait olduğu doğrulanamayan dökümde, komutanın 3 Ocakta “Çinli bir diplomat” ile yaptığı telefon görülmesinde ikmal seferlerinin nasıl yapılacağına ilişkin detayları ele aldığı ileri sürüldü.
Görüşmede Carlos ve Çinli muhatabının ikmal seferlerinde yalnızca 1 sahil güvenlik gemisi ile 1 sivil geminin katılmasını öngören “1+1” formülünde anlaştığı, Filipinlerin seferlerden en az 2 gün önce bilgilendirmesinin istendiği aktarıldı.
#mansethaberresim#3683394#
Dökümde, Filipinler Genelkurmay Başkanı General Romeo Brawner Jr., Savunma Bakanı Gilberto Teodoro Jr. ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Eduardo Anonun da görüşmeden haberdar olduğu iddiasına yer verildi.
Filipin ordusu sözcüleri, iddiayı yalanladı.
GİZLİ MUTABAKAT İDDİASI
Çin, daha önce de eski Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Dutertenin 2016da Pekini ziyaretinde, Devlet Başkanı Şi Cinping ile Güney Çin Denizine dair gizli mutabakata vardığı, iki ülkenin ihtilaflı adalar çevresindeki hareket tarzına ilişkin “geçici özel düzenleme” üzerinde anlaştığını iddia etmişti.
Mutabakat kapsamında, ihtilaflı adaların çevresinde küçük ölçekli balıkçılığa izin verilmesine, buna karşın donanma, sahil güvenlik ve diğer resmi gemi ve uçakların adaların 12 deniz mili (22 kilometre) açığına kadar olan, “kara suları” olarak anılan bölgelere erişiminin kısıtlanmasında anlaşmaya varıldığı ileri sürülmüştü.
Filipinler tarafının son 7 yılda anlaşmaya uyduğunu ancak bu yılın başından itibaren mutabakatı bozduğunu savunan Çin tarafı, Filipinler ile son dönemde denizlerde yaşanan sürtüşmelerin temel sebebinin bu olduğunu vurguluyor.
Çin, ayrıca, Dutertenin, Filipinlerin İkinci Thomas Sığında karaya oturan savaş gemisine ikmal yapılmasına, Çin tarafından yerinde kontrol edilmesi ve inşaat malzemesi taşınmaması şartıyla izin verilmesini de kabul ettiği öne sürüyor.
DUTERTE VE MARCOS İDDİALARI REDDETMİŞTİ
Çinin gizli mutabakata dair iddiası, hem Duterte hem de görevdeki Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr. tarafından reddedilmişti.
2016daki ziyaretinde yalnızca Güney Çin Denizinde “statükonun sürdürülmesi” konusunda mutabakata vardıklarını belirten Duterte, “Devlet Başkanı Şi ile el sıkışmamız dışında hatırladığım tek şey, statüko; kullandığımız sözcük buydu. Temas olmayacak, hareket olmayacak, silahlı devriye olmayacak ve cepheleşme olmayacak.” demişti.
Duterte, savaş gemisine inşaat malzemesi taşınmaması konusunda anlaşmaya varıp varmadıklarına ilişkin ise bunun da yazılı bir taahhüt değil, statükoyu korumaya yönelik bir centilmenlik anlaşması olduğunu vurgulamıştı.
Haziran 2022de iktidara gelen Devlet Başkanı Marcos ise gazetecilere yaptığı açıklamada, Çin tarafının gizli mutabakatın varlığında ısrar ettiğini, ancak kendisinin böyle bir uzlaşmadan haberdar olmadığını belirterek, “Eğer böyle bir gizli anlaşma varsa ben şimdi yürürlükten kaldırıyorum.” diye konuşmuştu.
Marcosun kuzeni, Temsilciler Meclisi Başkanı Ferdinand Martin Romualdez, Dutertenin “centilmenlik anlaşması” dediği mutabakat konusunda soruşturma başlatılması talimatı vermişti.
İKİNCİ THOMAS SIĞI
Güney Çin Denizinde Spratly Adalarının parçası olan, Filipinlerin kontrolündeki İkinci Thomas Sığı, iki ülke arasında ihtilaflı deniz bölgeleri arasında yer alıyor.
Filipinlilerin “Ayungin”, Çinlilerin “Rınai” adını verdiği sığ resifte, Filipinler Donanmasına ait savaş gemisi karaya oturmuş halde bulunuyor. Gemiye ikmal sağlamak üzere Filipin gemileri aralıklarla bölgeyi ziyaret ediyor.
Pekin yönetimi, karaya oturtulan savaş gemisinin bölgede yasa dışı bulunduğunu belirterek, geminin geri çekilmesi ve resifin eski haline getirilmesini talep ediyor.
GÜNEY ÇİN DENİZİ ANLAŞMAZLIĞI
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı İkinci Dünya Savaşından bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.
Çin, ilk kez 1947de yayınladığı haritayla Güney Çin Denizinin yüzde 80i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinlerin yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor.
Çinin bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurların yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD karşı çıkıyor.
Laheydeki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016da Filipinlerin başvurusuyla verdiği kararda, Çinin, Güney Çin Denizinde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.
*Haberin görseli AP tarafından servis edilmiştir.